Sacramentariërs

Sacramentariërs (ook wel sacramentisten) waren een christelijke groep aan het begin van de reformatie, vooral in Duitsland en Nederland. Zij geloofden niet dat de „sacramenten” op zich werkzaam waren en met name verwierpen zij dat Christus werkelijk aanwezig zou zijn in het sacrament van de eucharistie, zolls geleerd wordt in de katholieke leer van de transsubstantiatie. Daarnaatt verwierpen zij ook de eerkelijke leer over de aflaten. Zij waren onder de eersten in Nederland die de ideeën aanhingen die in de reformatie werden geformuleerd.

In 1520 schreef de franciscaan Nicolaas Peeters al Hier beghinnen de Sermone[n] oft wtlegghingen op alle de euangelien vander vasten, metter passien, alsomen die inder kercke[n] houdt zeer costelijck wtgeleyt, waarin hij deze leerstellingen uit de Katholieke Kerk verwierp.

De belangrijkste auteur van de sacramentariërs was Cornelis Hoen uit Den Haag. Hij schreef een verhandeling over het avondmaal (de ’Avondmaalbrief’), die in 1525 door Hinne Rode aan de reformatoren Maarten Luther en Huldrych Zwingli werd gegeven. Luther wees Hoens ideeën af, maar Zwingli stemde er mee in.

De sacramentariërs waren sterk beïnvloed door Erasmus en andere Bijbels humanisten zoals Wessel Gansfort. De meeste sacramentariërs woonden in de grote steden in Nederland, maar zij organiseerden meestal geen eigen kerk- of gemeentestructuur. Enkel uit Delft is bekend dat zij Velen van hen traden na 1530 toe tot de doperse gemeenten, later tot de Gereformeerde Kerk. Door keizer Karel V werden de sacramentariërs veroordeeld als ketters; sommigen vonden de dood op de brandstapel.

Weblinks

• (en) Nanne van der Zijpp, Sacramentists in: Global Anabaptist Mennonite Encyclopedia Online