Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Schaakbord
Schaken wordt gespeeld op een tweedimensionaal schaakbord van 8 bij 8 vierkante velden, die afwisselend licht en donker gekleurd zijn. De lichtgekleurde velden worden wit genoemd, en de donkergekleurde zwart, hoewel in de praktijk allerlei kleurencombinaties voorkomen, zoals bruintinten. Schaakborden zijn geproduceerd van allerlei materialen, waaronder vele soorten hout, alsook karton, plastic, glas, metaal en steen.
In het wedstrijdschaak gelden voor het schaakbord diverse regels, voor het formaat in relatie tot de stukken en voor het uiterlijk van een schaakbord. Een veld op wedstrijdbord is zo'n 5 tot 6½ centimeter lang en breed. Naast wedstrijdborden bestaan er schaakborden van allerlei afmetingen, waaronder zakformaat, en daarnaast ook schaaktafels (voor binnen en buiten), demonstratieborden, gebruikt voor het geven van commentaar bij een partij aan het publiek, die worden opgehangen of op een ezel worden gezet, en borden van vloertegels, geplaatst in hallen of vakantieparken, soms zo groot dat ze kunnen worden gebruikt voor een 'levend schaakspel' waarbij verklede mensen als schaakstukken fungeren. Schaakclubs gebruiken meestal opvouwbare schaakborden van karton en plastic, die afwasbaar zijn en gemakkelijk kunnen worden opgeborgen.
Oriëntatie en nummering
| |||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| ||
|
|
|
|
|
|
|
|
| ||
|
|
|
|
|
|
|
|
| ||
|
|
|
|
|
|
|
|
| ||
|
|
|
|
|
|
|
|
| ||
|
|
|
|
|
|
|
|
| ||
|
|
|
|
|
|
|
|
| ||
|
| |||||||||
Het schaakbord wordt zo geplaatst dat beide spelers linksonder een zwart veld hebben. Een horizontale reeks velden heet een rij. Deze zijn genummerd van 1 tot en met 8. Een vertikale reeks heet een lijn. De lijnen worden aangegeven met de letters a t/m h. Elk veld kan zodoende worden aangeduid met een unieke combinatie van letter en cijfer. Degene die met de witte stukken speelt, heeft linksonder het veld a1 liggen, de zwartspeler het veld h8. Soms zijn de aanduidingen van rijen en lijnen op de randen van het bord aangegeven. Voor een geoefende schaker is dat echter niet nodig.
Het nut van deze nummering is dat het daardoor eenvoudig is om te vertellen waar een stuk staat, en welke zetten er zijn gespeeld. Voor het opschrijven van schaakpartijen is een uitgebreide schaaknotatie ontwikkeld.
In de schaakliteratuur wordt veelvuldig gebruik gemaakt van diagrammen om het bord en de positie van de stukken af te beelden. Tenzij anders aangegeven, zit daarbij de witspeler aan de benedenzijde aan de zwartspeler aan de bovenzijde.
Behalve over lijnen en rijen wordt in het schaakspel ook gesproken over diagonalen. Die hebben geen eigen tekens, maar worden aangegeven met het begin- en eindveld, bijvoorbeeld a1-h8 of f1-a6.
De velden d4, e4, d5 en e5 vormen samen het centrum. Beheersing van het centrum kan in het schaakspel een groot voordeel zijn. In de schaakopening is de strijd om het centrum een van de belangrijkste thema's.
Externe links
FIDE Handboek (Engels)