Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Christelijk fundamentalisme
Onder het begrip christelijk fundamentalisme of christenfundamentalisme verstaat men overwegend richtingen in het christendom, die zich uitdrukkelijk baseren op de Bijbel als fundament en woordelijk geïnspireerde Woord van God.
Geschiedenis
In de Verenigde Staten was het fundamentalisme aanvankelijk een beweging van de evangelicale conservatieven aan het einde van de negentiende eeuw, die als reactie tegen het moderne christendom handhaving van een aantal vaste geloofspunten eisten. Ze zijn dus als het ware voortgekomen uit de kritiek op de meer liberale bewegingen in het christendom. De oorspronkelijke formulering van het geloof van de Amerikaanse fundamentalisten vond plaats op de Niagara Bijbelconferentie in 1878. In 1910 vatte de Algemene Vergadering van de Presbyteriaanse Kerk deze als volgt samen:
- Onfeilbaarheid van de Bijbel
- De maagdelijke geboorte (of goddelijkheid) van Jezus
- De leer van het plaatsvervangend lijden van Jezus dankzij de genade van God en menselijk geloof
- De lichamelijke opstanding van Jezus uit de dood
- De echtheid van wonderen (of daarvoor in de plaats, de wederkomst van Jezus Christus)
De term fundamentalist is waarschijnlijk afkomstig van twaalf anti-modernistische boekjes getiteld The Fundamentals, geschreven door conservatieve theologen tussen 1910 en 1913. Dankzij een gift van $250,000 door Lymann Stewart, het hoofd van de Union Oil Company of California, konden in de Verenigde Staten drie miljoen exemplaren van deze boekjes aan dominees worden uitgedeeld. Naarmate de beweging zich verder ontwikkelde, werd ze steeds pessimistischer vanwege haar afnemende sociale invloed. Separatisme en het onafhankelijk optreden van steeds meer van haar belangrijke leiders begonnen de beweging te karakteriseren en bepalen ook nu nog het beeld van de beweging.[1]
Christelijk fundamentalisme in de media en de politiek
Seculiere media en politica gebruiken de begrippen „christelijk fundamentalisme” of „christenfundamentalisme” vaak onnauwkeurig en gebruiken deze ook voor groepen die in theologisch opzicht niet tot het christelijk fundamentalisme behoren. Vaak worden criteria gebruikt die niet enkel op fundamentalistische christenen, maar ook op een bredere groep in het conservatieve christendom van toepassing zijn, zoals bijvoorbeeld het verdedigen van traditionele familiewaarden, het geloof in een vorm van schepping, de afwijzing van gender mainstreaming of van uitgeoefende homoseksualiteit.
Vaak wordt het Amerikaanse religieus rechts verward met christelijk fundamentalisme. In het religieus rechts wordt een vorm van conservatief christendom gecombineerd met kapitalisme, traditionele familiewaarden, wapenbezit en Amerika als beloofde land, en deze waarden politiek verdedigd. In de huidige politiek worden vooral abortus, het gelijkgeslachtelijke huwelijk en staatsregelingen zoals een verplichte ziekteverzekering afgewezen.
De religieuze rechterzijde is een groot deel van het republikeinse kiezerspubliek en is hoofdzakelijk samengesteld uit evangelicalen, katholieken en mormonen, die ook samenwerken, zoals bijvoorbeeld bij de Manhattan Declaration, en kan slechts gedeeltelijk onder het religieus fundamentalisme worden gesorteerd. Een meerheid van cristelijke fundamentalisten in de Verenigde Staten kiezen republikeins; bij de evangelicalen is de politieke strekking breder graaiers.
Hulp genealogie en geschiedenis (Nederland)Deepl vertaler • Schrijfassistent VRT] • ChatGPT (Opgepast! Altijd verifiëren!)] • Claude.ai (Opgepast! Altijd verifiëren!)] • Bing Copilot (Opgepast! Altijd verifiëren!)] • tekst herschrijven met scribbr.io •
- º George M. Marsden (1991): Understanding Fundamentalism and Evangelicalism, Eerdmans Publishing, Grand Rapids (Michigan), blz. 3, 4, 68 (ISBN 0-8028-0539-6)