Secundair wegenplan

Een secundair wegenplan was een provinciaal wegenplan dat de verdeling van de opbrengsten in elke provincie regelde. De plannen dienden aan te sluiten bij de plannen die werden opgesteld in het rijkswegenplan. De eerste secundaire wegenplannen verschenen in 1927 vanwege het verschijnen van de Wegenbelastingswet en het eerste Rijkswegenplan. De gebruikte nummering was louter administratief en veranderde vaak doordat er geregeld een nieuw Rijkswegenplan verscheen. Secundaire wegenplannen werden beëindigd in 1993 door de zogenaamde operatie Brokx-droog, die uitmondde in de Wet Herverdeling Wegenbeheer. Daarna werd overgegaan op een indeling in genummerde wegen met twee categorieën. Een weg die op het secundaire wegenplan is vermeld wordt Secundaire weg genoemd.

Geschiedenis

Veel provincies in Nederland ontvouwden in de jaren '20 van de 20e eeuw plannen om doorgaande wegen aan te leggen vanwege de vele problemen die er ontstonden in het wegverkeer buiten de bebouwde kom. Het was in die tijd een hele opgave om je te verplaatsen met een gemotoriseerd voertuig. De vele veren, tolgelden, smalle en slechtverharde wegen waren een doorn in het oog voor velen. Het Rijk beheerde een Rijkswegennet dat in die tijd nog niet samenhangend was en de provincies vonden het daarom onafhankelijk van elkaar benodigd dat er ook goede wegen tussen belangrijke provinciale centra, met Rijkswegen en met andere provinciale wegbeheerders moesten komen. De provinciale wegennetten die hieruit moesten ontstaan zouden in veel gevallen met provinciale belastingen moeten worden bekostigd. Op die manier kon elke provincie zijn eigen provinciale net aanleggen.

In 1927 verscheen het eerste Rijkswegenplan. Voor de aanleg van wegen werd daartoe op 30 december 1926 de Wegenbelastingswet ingevoerd waarvoor van elke houder een vaste jaarlijkse bijdrage werd verlangd. Alle inkomsten zouden aan de uitbreiding van het Nederlandse wegenstelsel worden besteed. Uit de opbrengsten die verkregen werden uit de motorrijtuigen- en rijwielbelasting vermeerderd met extra-bijdragen uit de Rijksmiddelen werd een wegenfonds opgesteld. Er werd een verdeelsleutel bepaald die de verschillende wegbeheerders konden besteden aan de verbetering van het provinciale wegennet.

De wegenbelasting die voor 1927 door de provincies werd geïnd kon dus niet meer gebruikt worden. Elke provincie diende nu te zorgen voor een evenwichtige verdeling van de gelden tussen de verschillende wegbeheerders op haar eigen grondgebied. De verdeelsleutel werd bepaald op basis van de oppervlakte, het inwonertal en de totale lengte aan verharde wegen binnen de provincie en het aandeel dat de houders per provincie in de motorrijtuigenbelasting opbrachten.

De provinciale wegenplannen die vanaf 1927 verschenen waren dus anders van opzet dan de meeste provinciale wegenplannen van voor 1927 en die bedoeld waren voor de aanleg van provinciale wegen. In deze wegenplannen voor 1927 werd de aanleg en verbetering van het eigen wegennet aangeduid, terwijl in de provinciale wegenplannen die verschenen in het kader van de Wegenbelastingswet, de verdeling van de gelden werd aangegeven. Dit is een wezenlijk verschil. In het laatste geval werd alleen aangegeven wat de rangorde van de wegen was en of er veel of weinig kosten benodigd waren. Wie de wegbeheerder was maakte niet zoveel uit. Een secundaire weg kon dus bij zowel een provincie of een gemeente in beheer zijn.

De nummering

De nummering van de secundaire wegen was per provincie geregeld. Dit was een louter administratieve nummering, er zijn geen gevallen bekend waar deze nummering op de bewegwijzering werd vermeld. Sporadisch wil het nog wel eens voorkomen dat bij bijvoorbeeld wegwerkzaamheden het administratieve nummer op de tijdelijke borden wordt vermeld, of op sommige kaarten en plattegronden. Sporadisch komen deze nummers tot op heden nog wel eens voor in het straatbeeld. Bij de omlegging van de A9 bij Badhoevedorp wordt door Rijkswaterstaat nog steeds gesproken over de aanpassing van de T106 en dat nog wel in officiële stukken, een nummer dat al sinds 1993 is verdwenen. Bovendien wordt in het spraakgebruik nog wel eens een S-nummer of T-nummer gebruikt voor bekende wegen.

Als een provinciaal wegenplan werd gewijzigd kwam het geregeld voor dat er geschoven werd met de nummering. Dit is dan ook de reden dat de nummering niet in de bewegwijzering werd opgenomen. Bovendien konden de S-nummers of T-nummers in elke provincie voorkomen, waarmee het dus in theorie mogelijk was dat er twaalf dezelfde nummers konden voorkomen en dat deze konden verspringen op de provinciegrens. Ook dit is een reden geweest om deze nummers niet op de bewegwijzering te vermelden.

Einde van de secundaire wegenplannen

Secundaire wegenplannen, en daarmee ook de provinciale wegenplannen werden beëindigd in 1993 door de herverdeling van het wegenbeheer, de zogenaamde operatie Brokx-droog, die uitmondde in de Wet Herverdeling Wegenbeheer. De Wet Herverdeling Wegenbeheer was eveneens een moment waarop de derde en laatste fase van het Nationaal Routenummerplan van 1976 werd geïmplementeerd. De provinciale Secundaire en Tertiaire Wegenplannen werden beëindigd, en daarmee ook hun administratieve nummering. In het nieuwe wegnummeringssysteem werden de nummers 400 t/m 999 toegewezen aan de minder doorgaande bovenlokale routes. Elk nummer is uniek en kan de provinciegrenzen overschrijden. De nummerreeks 400 t/m 999 betreft enkel N-wegen. De nummers 175 t/m 399 werden reeds toegewezen in 1976, en bewegwijzerd vanaf 1982. In 1985 was de bewegwijzering van de nummers 175 t/m 399 vrijwel voltooid. Deze nummers zijn veelal N-wegen, maar soms ook A-wegen, en ook niet altijd in beheer bij een provincie of gemeente.

De nummerreeks 175 - 399 hoort altijd op de bewegwijzering vermeld te worden, de reeks 400 - 999 enkel als bevestiging na elk kruispunt, hoewel in een aantal provincies steeds meer N-wegen boven de 400 verschijnen op de bewegwijzering. De N-wegen tussen de 1 en 99 behoren in de meeste gevallen bij het Rijk.

Veel provincies zijn na de beëindiging van de provinciale wegenplannen overgestapt op andere systemen van verdeling van de gelden bestemd voor aanleg en onderhoud. In de Motorrijtuigenbelasting van tegenwoordig wordt een deel van de opbrengsten bestemd voor de provincies met de zogenaamde provinciale opcenten, die rechtstreeks door de provinciale weggebruiker worden opgebracht. Provincies hebben sinds 1993 geen provinciale wegenplannen meer, maar kennen nu veelal beleidsplannen waarin de richting aangegeven wordt voor nieuwe wegvakken en provinciale onderhoudsplannen die ook wel Provinciaal Meerjarenprogramma Infrastructuur (PMI) worden genoemd, of Meerjarenprogramma Infrastructuur en Transport (MIT).

Secundaire wegen per provincie

Hieronder een overzicht van de laatstbekende nummering (meestal van het laatste wegenplan) van secundaire wegen in elke provincie.

Groningen

Secundair wegenplan 1984:

S1a: grens provincie Drenthe - Leek - Tolbert; gedeelte van huidige N372

S2: Groningen - Winsum - Ulrum - Lauwersoog - grens provincie Friesland; gedeelte van huidige N361

S4: Groningen - Middelstum - Roodeschool - Eemshaven; huidige N46

S5: Winsum - Uithuizen - Spijk - Appingedam; huidige N363 en gedeelte van huidige N33

S7: Zuidbroek - Siddeburen - Appingedam; gedeelte van huidige N33

S8: Siddeburen - Slochteren - Hoogezand; huidige N387

S9: Hoogezand - Bareveld; huidige N385

S10: Veendam - Stadskanaal - Ter Apel - grens Duitsland; huidige N366

S11: grens provincie Drenthe - Stadskanaal; gedeelte van huidige N378

S12: Stadskanaal - grens provincie Drenthe; gedeelte van huidige N374

S13: Ter Apel - grens provincie Drenthe; gedeelte van voormalige/huidige N364

S14: Nieuwe Pekela - Blijham - Winschoten; huidige N367

S15: Blijham - Bellingwolde - grens Duitsland; huidige N969

S16: Groningen - Grijpskerk - grens provincie Friesland; gedeelte van huidige N355

S17: Groningen - Ten Boer - Appingedam - Delfzijl; huidige N360

S18: Scheemda - Nieuwolda - Delfzijl; gedeelte van huidige N362

Drenthe

Secundair wegenplan 1968 en 1978:

   met *: in 1978 afgevoerd
   met **: in 1978 toegevoegd 

S1*: Assen - Norg - Roden - grens provincie Groningen; huidige N373

S2*: Norg - Donderen - Yde; deels huidige N858

S3: Gasselte - Gasselternijveen - grens provincie Groningen; huidige N378

S4*: Rolde - Borger; huidige N857

S5: Borger - Nieuw-Buinen - grens provincie Groningen; gedeelte van huidige N374

S6: Emmen - grens provincie Groningen; voormalige N364, huidige N391

S7: grens provincie Friesland - Smilde - Beilen - Zweeloo - Emmen; gedeelte van huidige N381

S8: grens provincie Friesland - Frederiksoord; gedeelte van huidige N353

S9: grens provincie Overijssel - Frederiksoord; gedeelte van huidige N855

S10: Eursinge - Ruinen - Blijdenstein - Meppel (vanaf 1978 via S11); gedeelte van huidige N375

S11*: Blijdenstein - Meppel - grens provincie Overijssel; gedeelte van huidige N375

S12: Meppel - De Wijk (gepland tot 1978: - Eemten - Linde - grens provincie Overijssel); huidige N851

S12a*: Linde - grens provincie Overijssel); huidige N48

S13: Hoogeveen - Holsloot - Klazienaveen - grens Duitsland; huidige A37

S14: Dalen - Oosterhesselen (tot 1978: - Zweeloo); huidige N854

S15: rondweg Coevorden; huidige N382

S16: grens provincie Overijssel - Coevorden; gedeelte van huidige N377

S17: Emmen - Klazienaveen; deel van huidige N862

S18**: Assen - Vries - Peize - Roden - grens provincie Groningen; gedeelte van huidige N386 en N372

S19**: Peize - Peizermade - grens provincie Groningen; gedeelte van huidige N372

S20**: Pijlebrug - Havelte - Diever - Smilde - Assen; huidige N371

Overijssel

Provinciaal wegenplan 1975:

S2: Emmeloord A6 - Vollenhove S6; gedeelte van huidige N331

S3: Emmeloord S2 - grens provincie Friesland; gedeelte van huidige N351

S4: Marknesse S2 - Steenwijk; huidige N333

S5: Steenwijk A32 - grens provincie Drenthe; huidige N855

S6: Westenholte N50 - Vollehove S2; gedeelte van huidige N331

S8: Zwartsluis S6 - grens provincie Drenthe; gedeelte van huidige N334 en N375

S9: Kampen - grens provincie Gelderland; huidige N763

S10: Deventer - Raalte N35; gedeelte van huidige N348

S11: Raalte N35 - grens provincie Drenthe; gedeelte van huidige N348 en N48

S12: Lichtmis A28 - grens provincie Drenthe; gedeelte van huidige N377

S14: Raalte S10 - grens provincie Gelderland; gedeelte van huidige N332

S15: Goor - Rijssen; gedeelte van huidige N347

S16: Rijssen - Nijverdal N35; gedeelte van huidige N347

S17: Nijverdal N35 - Ommen N34; gedeelte van huidige N347

S18: Ommen S17 - Den Ham; gedeelte van huidige N341

S19: Den Ham - Kloosterhaar S31; gedeelte van huidige N341

S21: Goor - Haaksbergen S22; gedeelte van huidige N347

S22: Haaksbergen S21 - Hengelo A35; huidige N739

S24: Mariaparochie - Denekamp; gedeelte van huidige N349

S25: Enschede - grens provincie Gelderland; gedeelte van huidige N18

S26: Langelo S25 - grens provincie Gelderland; gedeelte van huidige N315

S27: Enschede - Oldenzaal; huidige N733

S30: Lonneker S27 - Losser; huidige N732

S31: Kloosterhaar S19 - Hardenberg N34; gedeelte van huidige N343

S32: Hardenberg N34 - Slagharen S12; gedeelte van huidige N343

S34: Kampen N50 - grens provincie Flevoland; gedeelte van huidige N307

S46: Enschede - rijksgrens Duitsland

S49: Oldenzaal - Fleringen S24; gedeelte van huidige N343

Gelderland

Provinciaal wegenplan 1981:

S1: Andelst A15 - Putten A28; gedeelte van huidige N836, N781, A30 en N303

S2: Voorthuizen S1 - grens provincie Flevoland; huidige N301

S3: grens provincie Utrecht - Arnhem; gedeelte van huidige N225

S4: grens provincie Utrecht - Scherpenzeel - Utrecht - Arnhem T24; gedeelte van huidige N224

S5: Ede S4 - Apeldoorn; huidige N304

S6: grens provincie Flevoland - Wolfheze S4; gedeelte van huidige N309, N310 en N344

S7: Nieuw-Milligen S6/S13 - grens provincie Flevoland; gedeelte van huidige N302

S8: Tongeren S9 - Nunspeet S6; huidige N795

S9: Epe A50 - Elburg S6; gedeelte van huidige N309

S10: Heerde A50 - grens provincie Overijssel; gedeeltelijk huidige N763 en gedeelte van huidige N308

S11: Apeldoorn - Apeldoorn-Noord A50

S13: Nieuw-Milligen S6/S7 - Apeldoorn T14; gedeelte van huidige N344

S14: Apeldoorn A50 - Zutphen T25; huidige N345

S51: Westervoort T68 - Doesburg S65; huidige N338

S52: grens provincie Overijssel - Laag-Keppel S65; gedeelte van huidige N348 en N314

S53: Epse S52 - Laren S57; huidige N339

S54: Zutphen S52 - grens provincie Overijssel; gedeelte van huidige N346

S55: Ruurlo S64 - grens provincie Overijssel; gedeelte van huidige N315

S56: Neede S55 - grens provincie Overijssel; gedeelte van huidige N824

S57: grens Duitsland (Gendringen) - grens provincie Overijssel; gedeelte van huidige N317, N315, N312 en N332

S59: Didam A18 - grens provincie Overijssel; huidige N335, N818 en gedeelte van huidige N18

S60: Varsseveld S59 - Winterswijk S64; huidige N318

S61: Lichtenvoorde S59 - grens Duitsland; huidige N313

S62: Doetinchem A18 - grens Duitsland; gedeelte van huidige N316

S63: Giesbeek S51 - Tolkamer; gedeeltelijk huidige N336

S64: Zutphen S54 - Winterswijk S60; gedeelte van huidige N319

S65: Ellecom T22 - Doetinchem; gedeelte van huidige N317

S78: Winterswijk S60 - grens Duitsland; gedeelte van huidige N319

S101: Huissen T102 - Culumborg A2; gedeelte van huidige N325 en huidige N320

S102: Velperbroek A12 - Arnhem S101; gedeelte van huidige N325

S103: grens provincie Utrecht - Appeltern; gedeelte van huidige N233 en N329

S104: Tiel - Beusichem S101; huidige N834

S105: Wadenoijen A15 - grens provincie Zuid-Holland; gedeelte van huidige N327

S106: Leerdam A15 - grens provincie Zuid-Holland; gedeelte van huidige N848

S107: Nijmegen - grens provincie Noord-Brabant; huidige rijksweg 783 en gedeelte van huidige A73 en N322

S108: Kerkdriel A2 - Rossum S107; huidige N831

S109: Nijmegen - Bankhoef A50; huidige A/N326

S110: Wijchen S109 - Malden S111; huidige N845 en N846

S111: Nijmegen - grens provincie Limburg; huidige N844 en gedeelte van huidige N271

S112: Echteld A15 - Beneden-Leeuwen S107; huidige N323

S113: Elden S101 - Nijmegen S114; gedeelte huidige N325

S114: Nijmegen S113 - grens Duitsland; gedeelte van huidige N325

Noord-Holland

Secundair provinciaal wegenplan 1988:

S1: De Stolpen - Schagen - Middenmeer - Wieringerwerf (A7); huidige N248

S2: De Stolpen S1 - Anna Paulowna - Van Ewijcksluis; huidige N249

S3: Alkmaar (N9) - Schagen S1; huidige N245

S4: Langedijk S3 - Nieuwe Niedorp - Middenmeer (A7); huidige N504 en N242

S6: Schagen - Verlaat - Wognum (A7); huidige N241

S7: Alkmaar (A9) - Heerhugowaard - Noord-Scharwoude S4; huidige N242

S9: grens Hoorn - Venhuizen - Enkhuizen S31; huidige N506

S10: Alkmaar S7 - West-Graftdijk - Edam S11; huidige N244

S11: Amsterdam (A10) - Edam - Scharwoude (A7); huidige N247

S12: West-Graftdijk S10 - Krommenie (A8); huidige N246

S14: Zaandam (A8) - Purmerend; huidige A7

S16: Krommenie S12 - Castricum; huidige N203

S17: Haarlemmermeer (A9) - Haarlem; huidige N205

S19: Velsen-Zuid (A22) - Haarlem - Heemstede; huidige N208

S20: Leimuiden - Nieuw-Vennep - grens provincie Zuid-Holland; huidige N207

S21: Heemstede - Hoofddorp - Aalsmeer - Uithoorn; huidige N201

S22: Amsterdam-Zuidoost S30 - Weesp - Bussum S24; huidige N236

S23: Vreeland - Hilversum; huidige N201

S24: Hilversum - Bussum; huidige N524

S25: Hilversum - grens provincie Utrecht; huidige N415

S28: Alkmaar S7 - Noordbeemster S29; huidige N243

S29: Noordbeemster S28 - Scharwoude (A7); huidige N243

S30: A2 - A1; huidige A9 bij Amsterdam-Zuidoost

S31: Hoorn (A7) - Enkhuizen - grens provincie Flevoland; huidige N302

S32: Alkmaar-Noord S3 - Heerhugowaard S7; huidige N508

S34: Beverwijk (A22) - Buitenhuizen - Westzaan - S12 (A8); huidige N246

Zuid-Holland

Secundair wegenplan 1973:

S1: grens provincie Noord-Holland - Katwijk - Wassenaar; huidige N206 en N441

S2: Hillegom - S1; verlenging van huidige N207 uit Noord-Holland

S3: Sassenheim (A44) - S1; huidige N443

S4: Leiden (A44) - Katwijk S1

S5: Roelofarendsveen (A4) - Leiden; huidige N445

S6: Katwijk S1 - Leiden - Alphen a/d Rijn S7; huidige N446 bij Leiden maakte onderdeel uit van deze verbinding

S7: grens provincie Noord-Holland - Alpen a/d Rijn - S25; huidige N207

S8: Wassenaar (A44) - Voorschoten; huidige N448

S9: weg oostelijk van Den Haag langs de Trekvliet

S10: Alpen a/d Rijn - Nieuwkoop - Vrouwenakker; huidige N231

S11: Hoek van Holland - Poeldijk - Wateringen - vroegere rijksweg 54; huidige N211, N464 en N211

S12: Delft S15 - De Lier - Maasdijk S14; huidige N223

S13: Rijksweg 54 - De Lier - Den Haag; circa huidige N213 en gedeelte N211

S14: Hoek van Holland S11 - Maasdijk; huidige N220

S15: Delft S53 - Den Haag

S16: Leiden rijksweg 11 - Den Haag N14; parallel aan N44

S17: Leiden-Oost - Zoeterwoude - Zoetermeer; huidige N206

S18: Delft - Zoetermeer; huidige N473

S19: Pijnacker - Bergschenhoek S22

S20: rijksweg 14 - Zoetermeer; huidige N469

S21: Rotterdam - Berkel en Rodenrijs

S21a: Bergschenhoek - rijksweg 14

S22: A13 - Benthuizen - Hazerswoude-Rijndijk; huidige N209

S22a: S22 - Boskoop; huidige N455

S24: Rotterdam S24a/S30 - Nieuwerkerk a/d Ijssel; huidige N219

S24a: Rotterdam (A16) - Rotterdam S24/S30; huidige N210

S25: Gouda - Alpen a/d Rijn - Ter Aar; huidige N207 en N460

S26: Gouda - A20; huidige N456 en N207

S27: Weg ten oosten van Woerden

S28: Gouda S29 - Hoenkoop - grens provincie Utrecht; huidige N228

S29: Gouda - Bergstoep; huidige N207 en N478

S30: Rotterdam S24/S24a - Schoonhoven - grens provincie Utrecht/Lek; huidige N210 en gedeelte N216

S31: Oostvoorne S32 - Hellevoetsluis; huidige N497 en gedeelte van huidige N496

S32: Maasvlakte N15 - Spijkenisse - brug over Oude Maas; huidige N218 en N493

S33: Spijkenisse - Nieuw-Beijerland

S34: A15 - N57; huidige N57 tussen A15 en verzorgingsplaats Tussenhoek

S35: oude grens provincie Gelderland - Leerdam

S36: A27 - A15; huidige N214

S37: Sliedrecht - Bleskensgraaf; huidige N482

S38: Schoonhoven - Schelluinen; huidige N216

S39: Leerdam - A2; huidige N484

S40: 's Gravendeel - Strijen - Zuid-Beijerland - Nieuw-Beijerland; onder meer huidige N487

S41: Hellevoetsluis - Heen vliet S32; huidige N494

S42: Greup - Blaaksedijk S43; huidige N489

S43: Papendrecht A15/S36 - Dordrecht - Oud-Beijerland - Nieuw-Beijerland; huidige N3 en N217

S44: Vianen A2 - Lexmond A27

S46: Dordrecht S43 (huidige N3) - Kop van t Land

S47: N57 - Ouddorp - Middelharnis - Achthuizen N59; huidige N57, N215 en N498

S52: Hoogvliet - Rotterdam; huidige N492

S53: Delft A13 - Delft A4

Trivia

Op 11 augustus 2013 werd het rijbewijs van een scooterrijder ingenomen , dat volgens de media gebeurde op de Provincialeweg S103 in Kesteren. Deze weg heeft echter al sinds 1976 een ander wegnummer (N233). Daarnaast heet deze straat ook geen Provincialeweg, maar Cuneraweg.

Referenties