Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Stroomcrisis in België in 2014-2015
De stroomafkoppeling is een maatregel van de Belgische Federale Overheid die tegemoet komt aan een mogelijke stroomtekort in de winter van 2014. Netbeheerder Elia stelde hiervoor een afschakelplan op. De gemeenten in dit plan kunnen tijdens de winter van 2014 een stroomtekort ondervinden. Aanleiding voor de stroomafkoppeling was de wet op de kernuitstap in 2003. Die voorziet dat Belgische kerncentrales tussen 2015 en 2025 hun deuren sluiten en verbiedt van nieuwe kerncentrales.
Verloop
Na 2003 was het de bedoeling om van kernenergie over te schakelen op vormen van alternatieve energieproductie. In 2003 heeft de regering Verhofstadt II, ook wel de paarse regering genoemd, de liberalisering van de energiemarkt bevolen. Deze beslissing maakte komaf met de meerjarenplanning voor de bouw van nieuwe elektriciteitscentrales. Alle lange termijnplannen betreffende de energiemarkt werden hiermee in de kiem gesmoord. Door de liberalisering van de energiemarkt bepalen de prijsschommelingen op de markt de bouw van nieuwe energiecentrales en niet de overheid. Energieleveranciers zijn niet snel geneigd tot het bouwen van nieuwe centrales, omdat schaarste ervoor zorgt dat de marktprijzen en de winstmarges hoog blijven.
De investeringspolitiek van Belgische energieleveranciers (bv. Electrabel, EDF Luminus, Lampiris, EON, Eneco,…) is gebaseerd op winstmaximalisatie. Europese energiebedrijven (bv. GDF Suez) investeren in groeimarkten in Latijns-Amerika en Azië en minder in Europa, zoals de Belgische bedrijven. Ze zoeken naar economisch aantrekkelijke investeringen en dat speelt in hun voordeel.
De deals met Electrabel om de energiesector nieuw leven in te blazen, waren geen daverend succes. Op 23 oktober 2009 werd een akkoord gesloten tussen Herman Van Rompuy (minister), Paul Magnette (minister) en Gérard Mestrallet (baas van GDF Suez). De drie oudste kerncentrales (Doel I, Doel II en Tihange I) mogen openblijven tot 2025 in ruil voor een jaarlijks bedrag dat schommelt tussen de 215 en 250 miljoen euro. De bouw van nieuwe energiecentrales werd naar de achtergrond geschoven. Belgische energieleveranciers Nuon en Essent wilden allebei een STEG-gascentrale bouwen: Nuon in La Louvière, Essent in Genk. Beide bedrijven stelden de bouwwerken uit voor onbepaalde duur.
In 2014 kreeg België meer en meer problemen met zijn kerncentrales Doel III, Doel IV en Tihange II. De kernreactorvaten vertonen scheurtjes, waardoor er gevaar is voor een nucleaire ramp. Doel IV werd gesaboteerd. Gevolg: Andere stroom- en gascentrales en energie uit het buitenland moeten dit verlies compenseren. Het probleem is dat het netwerk om de stroom vanuit het buitenland aan te voeren, niet sterk genoeg is. Deze alternatieven zullen niet volstaan om het stroomtekort komende winter op te vangen.
Afschakelplan
Het afschakelplan is een samenwerkingsverband tussen transmissienetbeheerder Elia, energiewaakhond CREG en de federale regering om een mogelijke schaarste in strenge winterperiodes te vermijden. We spreken van een energieschaarste als de opgewekte energie minder bedraagt dan de verbruikte energie.
Het afschakelplan bestaat uit 6 schijven van elk 500MW. Bij afschakeling worden één of meerdere van deze schijven effectief uitgeschakeld. Deze zes schijven zijn verspreid over het gehele Belgische grondgebied. Bij schaarste zal een eerste schijf worden uitgeschakeld. Indien dit onvoldoende blijkt te zijn, zal een tweede schijf worden afgeschakeld enz. Men start altijd bij schijf 6 en gaat zo aflopend verder naar schijf 5, schijf 4, enz. De maximum duur van een afschakeling bedraagt 2 tot 3 uur. Stel dat er op een later tijdstip diezelfde dag opnieuw moet afgeschakeld worden, maakt men gebruik van een beurtensysteem. Op die manier wordt vermeden dat niet telkens dezelfde gebieden zonder stroom komen te zitten.
Lijst van hoofdgemeenten en straatnamen in het afschakelplan
Per provincie bestaat een lijst met welke gemeentes en straten opgenomen zijn in het afschakelplan. Deze lijst is louter indicatief en biedt geen 100% zekerheid om op voorhand te kunnen zeggen waar wel en geen stroom zal zijn. Alles hangt af van hoe netten geschakeld zijn en of een cabine al dan niet in dienst blijft op het ogenblik van de stroomschaarste. Het gaat dus over een momentopname. Een netinfrastructuur is immers onderhevig aan voortdurende wijzigingen. De lijst is te raadplegen per provincie: klik hier
Netwerkproblemen
Hoewel de afschakeling van tijdelijke aard zal zijn en meestal in landelijke gebieden, zullen er toch nadelige gevolgen zijn. Alles wat computergestuurd is of aangedreven wordt door middel van elektriciteit, zal onbruikbaar worden.
Communicatie
Communicatie via mail of vaste telefonie is niet mogelijk. Na 2 à 4 uur kan je ook geen beroep meer doen op mobiele netwerken. Gsm-verkeer wordt bijgevolg ook problematisch.
Verkeer
Het verkeer wordt gevaarlijk. Signalisatieborden en verkeerlichten vallen uit. Slagbomen aan de overwegen blijven gesloten. Het treinverkeer zal grote hinder ondervinden door stilgevallen treinen en problemen met wissels en overwegen. Bovendien zal tanken niet meer mogelijk zijn.
Bedrijven
Er is angst dat de bedrijfscontinuïteit in het gedrang zal komen. Een stroompanne zorgt dat machines stil liggen en communicatiekanalen niet meer gebruikt kunnen worden. Bevoorradingszekerheid en competitieve prijzen zijn elementair voor een bedrijf. Naar de internationale investeerders toe, is dat geen positieve reclame. Daarnaast is de kans op economische schade reëel. Het Planbureau berekende dat een stroomonderbreking een bedrijf minstens 120 miljoen euro zal kosten. Niet alleen de secundaire sector zal schade leiden. Het Federaal Planbureau berekende dat één uur stroomuitval de primaire sector 2,2 miljoen euro kost. Het Federale Crisiscentrum waarschuwt voor massale veesterfte binnen enkele minuten of uren.
Banken
Een tijdelijke black-out heeft gevolgen voor het betalingsverkeer. Geld afhalen in afgeschakelde zones wordt onmogelijk. Bankautomaten zullen niet meer functioneren. Elektronisch betaalverkeer is uitgesloten. Verder vreest de Nationale Bank van België (NBB) dat het geld niet meer zal circuleren.
Winkels
De federatie van distributiebedrijven Comeos ziet vooral problemen voor winkels en supermarkten. Koelinstallaties vallen uit, elektronisch betalen kan niet, kassa-systemen werken niet meer en de verlichting valt uit.
Water
Computergestuurde waterzuiveringssystemen zullen mogelijk uitvallen. Er heerst eveneens overstromingsgevaar omdat waterbeheersingsinfrastructuur geen dienst meer kan doen. Sluizen bijvoorbeeld, zijn belangrijk bij het beheersen van het waterpeil van de waterlopen. Wat drinkwater betreft, kunnen er zich alleen problemen manifesteren in hoogbouw en hoger gelegen gebieden. Daar kan de drinkwaterbevoorrading verstoord raken.
Veel gemeenten voorzien een oplossing voor prioritaire stroomgebruikers (brandweerkazernes, ziekenhuizen, rusthuizen, politiediensten,…). Deze zullen het eerst worden voorzien van noodstroom in geval van een stroompanne. Anderzijds zullen deze gebruikers mogelijk toch niet afgeschakeld worden, ook al bevinden ze zich in een van de gebieden die vervat zit in het afschakelplan. Vitale machines zoals hartmonitors in ziekenhuizen zullen altijd blijven werken.
Bibliografie
Juridische bronnen
- Wet van 31 januari 2003 houdende de geleidelijke uitstap uit kernenergie voor industriële elektriciteitsproductie. (28 februari 2003). Belgisch Staatsblad, 9879.
- Ministerieel besluit van 3 juni 2005 tot vaststelling van het afschakelplan van het transmissienet van elektriciteit. (18 augustus 2005). Belgisch Staatsblad, 36274.
- Koninklijk besluit van 19 december 2002 houdende een technisch reglement voor het beheer van het transmissienet van elektriciteit en de toegang ertoe. (28 februari 2002). Belgisch Staatsblad, 58471.
Raadpleeg de wet hieronder
Artikels
- ARNOUD, R. PAELINCK, G. (donderdag 21 augustus 2014). Grote bezorgdheid over mogelijk stroomtekort. Geraadpleegd op 5 oktober 2014, via http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/binnenland/1.2066020
- ASD., GRG. (14 augustus 2014). Gemeentes en ziekenhuizen goed voorbereid op stroomtekort. Geraadpleegd op 9 oktober 2014 via, http://www.hln.be/regio/nieuws-uit-deinze/gemeentes-en-ziekenhuizen-goed-voorbereid-op-stroomtekort-a1989445/
- BVB. (3 september 2014). Doel 3 en Tihange 2 wellicht deze winter niet meer actief. De Standaard. Geraadpleegd op 5 oktober 2014, via http://www.standaard.be/cnt/dmf20140903_01248974
- DE MEESTER, T. (13 mei 2012). Dreigend stroomtekort: It's the market, stupid! Knack. Geraadpleegd op 5 oktober 2014 via, http://www.knack.be/nieuws/dreigend-stroomtekort-it-s-the-market-stupid/article-opinion-44588.html
- EANDIS CVBA. Over Eandis: Energieschaarste. [internet]. Geraadpleegd op 7 oktober 2014 via http://www.eandis.be/eandis/energieschaarste.htm
- EVG., PSE. (6 augustus 2014). Waar haalt België nu zijn energie zonder Doel 3, 4 en Tihange 2? De Standaard. Geraadpleegd op 6 oktober 2014 via, http://www.standaard.be/cnt/dmf20140806_01206798
- INFRAX. Wat te doen bij? Elektriciteitsschaarste: Stratenlijst [internet]. Geraadpleegd op 6 oktober via http://www.infrax.be/nl/wat-te-doen-bij/elektriciteitsvoorziening-in-de-winter/stratenlijst-elektriciteitsschaarste
- VANHERLE, M. (donderdag 21 augustus 2014). Internet, verwarming aanzetten of geld afhalen? Vergeet het maar. Geraadpleegd op 5 oktober 2014, via http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/binnenland/1.2065897