Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Torpor

Uit Wikisage
Versie door O (overleg | bijdragen) op 29 jun 2013 om 23:31 (→‎Externe links: Q1651205)
(wijz) ← Oudere versie | Huidige versie (wijz) | Nieuwere versie → (wijz)
Naar navigatie springen Naar zoeken springen

Torpor (Latijn: verlamming, bewegingloosheid) is een toestand van verminderde fysiologische activiteit die wordt waargenomen bij enkele kleine zoogdieren en vogels. Het wordt over het algemeen gekenmerkt door een sterk verlaagde lichaamstemperatuur, hartslag, ademhaling en stofwisseling. Torpide dieren zijn volledig inactief en over het gehele lichaam verstijfd. Op externe prikkels reageren zij nauwelijks. Op deze manier besparen zij energie in tijden van voedselschaarste, droogte of extreme temperaturen.

De duur van de torpor loopt uiteen van enkele dagen tot weken. Sommige dieren ondergaan een dagelijkse torpor die korter dan 24 uur duurt. Dagelijkse torpor komt voor bij vogels als chickadees (Amerikaanse mezen), gierzwaluwen en kolibries[1] en bij zoogdieren, zoals bij veel buideldieren,[2] knaagdieren (waaronder muizen), spitsmuizen en vleermuizen.[3] Dit zijn voornamelijk relatief kleine dieren met een hoge stofwisseling en dus een hoge energieverbruik.[4] In torpor besparen zij energie gedurende dat gedeelte van de etmaal waarop ze niet actief zijn. Langere periodes van torpor, zoals zomer- en winterslaap, stellen dieren in staat om energie te besparen tijdens langere voor hen ongunstige periodes.

Dagelijkse torpor en winterslaap hebben dezelfde biologische oorsprong. De onderliggende fysiologische mechanismen zijn derhalve waarschijnlijk dezelfde.[5] Voorheen werd vermoed dat torpor eenvoudigweg een uitschakeling van de thermoregulatie betrof, maar inmiddels is het duidelijk dat het een nauwkeurig gecontroleerd thermoregulatieproces betreft.[6] De biologische klok lijkt een rol te spelen: een spitsmuis die de gehele dag door voedsel tot zijn beschikking heeft, zal toch dagelijks torpor ondergaan.[4] Er lijken echter verschillende controlemechanismes te bestaan. Bij placentale zoogdieren speelt bruin vetweefsel, dat warmte produceert, een centrale rol in het ontwaken uit de torpor. Ditzelfde mechanisme is echter niet aanwezig bij buideldieren.[7] Het is vooralsnog onduidelijk wat de opwarming aanstuurt in deze groep zoogdieren.

Externe links

Q1651205 op Wikidata  Intertaalkoppelingen via Wikidata (via reasonator)

rel=nofollow

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties
  1. º Hainsworth, F.R.; Wolf, L.L. (1970). "Regulation of oxygen consumption and body temperature during torpor in a hummingbird, Eulampis jugularis". Science 168 (3929): 368-369. doi:10.1126/science.168.3929.368
  2. º Geiser, Fritz (1994). "Hibernation and Daily Torpor in Marsupials - a Review". Australian Journal of Zoology 42 (1): 1-16
  3. º Bartels, W.; Law, B.S., Geiser, F. (1998). "Daily torpor and energetics in a tropical mammal, the northern blossom-bat Macroglossus minimus (Megachiroptera)". J. Comp. Physiol. B 168 (3): 233-239. doi:10.1007/s003600050141
  4. 4,0 4,1 Campbell, N.A. et al. (1999). Biology. Fifth edition. p. 873.
  5. º Boerema, A.S. (2012) The brain at low temperature: neuronal and behavioural dynamics in mammalian hibernation and torpor; Groningen, Academisch proefschrift, p. 198
  6. º Geiser, Fritz (2004). "Metabolic Rate and Body Temperature Reduction During Hibernation and Daily Torpor". Annu. Rev. Physiol. (66): 239-274
  7. º Dawson, T.J., et al (eds.); Fauna of Australia Vol. 1b - Mammalia; Ch. 17 - Morphology and Physiology of the Metatheria, p. 30
rel=nofollow
rel=nofollow