Seefbier

Seefbier
Alcoholpercentage	1%
Graan	Tarwe en gerst
Oorsprong	Antwerpen, België
Brouwer	Severans? / Saveniers en Van Riel?
Type	Witbier
Kleur	Licht
Smaak	Zoetig

Seef of Seefbier was een Antwerps bier uit de 19e eeuw.

Seefbier is inmiddels helemaal verdwenen en ook de receptuur is voor zover bekend verloren gegaan. Van de Vlaamse schrijvers Domien Sleeckx en Lode Baekelmans is bekend dat zij dit bier hebben gedronken. Sleeckx schrijft: "Een der gehuchten, welke wij op dergelijke wandelingen het liefst bezochten, was het Eksterlaar. ... Men tapte er een wit bier, dubbelde seef geheeten, dat schuimde als Champagne, naar 't hoofd liep als Porto, en tien cents den liter kostte.". Baekelmans schrijft op blz. 84: “in het naar huis gaan hadden zij een stoop seef leeggedronken, die fel schuimde en de neus prikkelde. Dat is de champagne der arme luizen, de champagne van de vijfde wijk”; op blz. 105: “Willen wij naar de Pothoek seef gaan drinken en een stukske eten”.

Amand De Lattin beschrijft in "Sinjorenstad" (± 1915) het Antwerpen van de jaren 1880 tot 1900. Op blz. 30 heeft hij het over: "een populaire buitenherberg, in een stadsgedeelte dat zich pas begon te ontwikkelen, was de Seefhoek, genaamd bij Trien uit de Pothoek en vooral geroemd voor zijn seef". Het woord seef zou afgeleid zijn van het Latijn sapa. In het Frans wordt dat sève. Een plantensap dat levenskracht en veerkracht verwekt. Seef is dus een "voedende" drank getrokken uit wortels en stengels van verschillende planten. Het werd gebrouwen met 50% gerst en tarwemout en heeft slechts 1% alcoholgehalte. Het was een lichtkleurig, zoettroebel maar schuimend bier.

Volgens een website over tuinkruiden zou seef of selve Oudnederlands zijn voor salie. Salie behoort tot de vurige familie van de labiaten of de lipbloemigen en het geslacht salvia. De Latijnse naam (Salvia officinalis) komt van het Latijnse woord salvare en betekent redden, verlossen of heilbrengen. Salvere is gezond zijn. Salie komt oorspronkelijk uit het mediterrane gebied, maar het kruid gedijt ook goed in noordelijker streken. Bij de Romeinen was salie al bekend om het verhogen van de vruchtbaarheid. Bij de Indianen is het een heilige plant. Salie, in het Engels sage betekent ook wijs of wijze.

Een inmiddels verdwenen website vermeldde dat de brouwerij Saveniers & Van Riel (1915-1932) in Wijnegem diverse bieren brouwde (Blond, Bock, Export, Flora, Munich, Trippel, maar ook tafelbier en Seef. Zou de benaming Seef misschien uit de familienaam Saveniers afgeleid kunnen zijn? Vergelijkbaar in dit verband is brouwer J.H. Severans, die (volgens J.B. Stockmans) in 1827 vergunning kreeg voor een bierbrouwerij in het nabije Borgerhout

In het Argus wandelboekje “Het noorden kwijt” staat op pagina 4 over de Seefhoek: "In het begin van de twintigste eeuw leefde de Antwerpenaar in een rijkelijke stad. In het stadscentrum werden langs de boulevards luxueuze warenhuizen en brasseries opgetrokken. Toch hadden de meeste Antwerpenaren geen boodschap aan deze rijkdom. Ze woonden in vervallen wijken in de binnenstad: de zogenaamde faubourgs, of zoals Antwerpenaren het zeggen het faboert. Ook in de wijk Seefhoek waren de meeste bewoners eerder arm. Seef was de naam van een licht, schuimend bier dat in deze regio gebrouwen werd. Deze ‘champagne van arme luizen’ bestond uit een mengsel van tarwe en havermout met slechts 1% alcoholgehalte".

Sommige bronnen en auteurs veronderstellen een gelijknamig bier in andere regio's (bv. Gent). Hoewel het woord seef in andere context weliswaar gebruikt wordt (oa Gentsche Seef - naam van een kroeg -) is er enkel historisch bewijs voor het bestaan van dit bier in Antwerpen. De Geschiedkundige Heruitgeverij vzw. vermeldt in 1905 een Gentse seef (bier) in De Gentse Herbergen en Hunne Uithangborden.

De verklaringen zijn uiteenlopend en geen enkel ervan geeft een afdoende antwoord op de vraag waar en door wie het Seefbier werd gebrouwen en of het zijn naam gaf aan de Seefhoek of omgekeerd?