Egocentrisme

Egocentrisme is een term uit de psychologie. Wie egocentrisch is, heeft een verminderd vermogen om zich in een ander of diens standpunten/of gevoel te verplaatsen (empathie). Het gevolg is dat de persoon zijn eigen visie en belangen centraal stelt en er vaak van uitgaat dat zijn visie ook de visie van anderen is. Er wordt verondersteld dat bij egocentrisme de zogenaamde theory of mind een rol speelt. Dit is het vermogen om het gedachtenpatroon van een ander te kunnen overzien of construeren en tot op zekere hoogte een reactie te kunnen voorspellen.

Egocentrisme dient niet te worden verward met egoïsme. Bij egoïsme is iemand wel op de hoogte van de wensen van een ander, maar niet bereid concessies te doen.

Bij een aantal psychische aandoeningen komt egocentrisme voor. Bij aandoeningen als anti-sociale en narcistische persoonlijkheidsstoornis kan iemand zich sympathiek en meelevend opstellen, maar meestal blijkt dit gefingeerd te zijn om een bepaald doel te bereiken. Ook bij bepaalde autismespectrumstoornissen is sprake van een egocentrisch wereldbeeld. Voor een juiste algehele visie is namelijk een ontwikkelde persoonlijke intelligentie benodigd, om niet automatisch een egocentrisch denken te ontwikkelen. Dit is bij mensen die binnen het autismespectrum vallen meestal onderontwikkeld, wat hen moeilijk zichzelf en anderen laat doorgronden. Vaak zijn andere gedeelten van de meervoudige intelligentie juist méér ontwikkeld. Sommigen met Aspergersyndroom hebben wel persoonlijke inzichten kunnen vormen, wat dan vanwege het begrijpend denken ontstaat door het herkennen en begrijpen van de waarnemingen (i.p.v. beredeneringen bepalend te laten zijn voor wat wordft waargenomen).