Evolutie

Evolutie is van het Latijnse werkwoord evolvere afgeleid en betekent letterlijk "zich ontrollen" of "los-" of "afwikkelen". Figuurlijk betekent het "ontwikkeling" en in die betekenis wordt het vaak gebruikt in de wetenschap en filosofie. De betekenis "ontwikkeling" wordt het meest gebruikt en heeft in het taalgebruik een geheel eigen karakteristiek gekregen. De betekenis is verschoven naar "geleidelijke ontwikkeling" (stapsgewijze ontwikkeling), waarbij niet meer gedacht wordt aan het ontrollen maar aan expansie, groeien of het geleidelijk een hogere graad van organisatie krijgen. Dit komt vooral door het veelvuldig gebruik van het woord in de biologische betekenis.

Meer specifiek kan evolutie de volgende betekenissen hebben :

Biologie

• Evolutie is in de biologie de geleidelijke verandering van het leven op aarde door natuurlijke selectie. Verwante artikelen zijn:
  • Evolutietheorie, over de kennis over evolutie van het leven en de achtergronden en gevolgen van die kennis;
  • Geschiedenis van de evolutietheorie, over de ontwikkeling van die kennis;
  • Evolutiebiologie, de wetenschappelijke discipline die evolutie bestudeert;
  • Evolutie van de mens;
  • Evolutionisme, een in religieuze (creationistische) hoek verondersteld geloof in evolutie bij evolutiebiologen.

Draaiende lichaamsbeweging

• Evolutie is op fysiek en lichamelijk niveau een draaiende en/of moeilijke beweging, zoals de kunstige evoluties van een ballerina.

Militaire evolutie

• Inzake militairen en militaire operaties, is een evolutie een 'zwenking' of 'wending' van bijvoorbeeld een vloot.

Kosmologie

• Evolutie is in de kosmologie en astronomie ook de ontwikkeling van de kosmos. Verwante onderwerpen zijn:
  • Het ontstaan van het Zonnestelsel, zie de Kant-Laplace-hypothese;
  • De evolutie van sterren.

Aardwetenschappen

• Evolutie kan in de aardwetenschappen behalve voor biologische evolutie ook de evolutie van de Aarde betekenen, zie hiervoor geschiedenis van de Aarde.

Techniek

• In de techniek wordt "evolutie" (in de letterlijke betekenis) gebruikt als constructiemethode om de perfecte vorm van de tanden van tandwielen te bepalen. Bij het afrollen wordt een omwenteling gemaakt en tegelijkertijd de afstand tot het middelpunt veranderd. Deze constructie heeft een evolvente tot resultaat: de wiskundige baan van een ontrold punt.

Religie & filosofie

• emanationisme is een filosofische, religieuze en spirituele visie op de evolutie van een wezen vanuit de geestelijke gebieden in het stoffelijke.

Trivia

De verbuiging 'evolueren' wordt soms per ongeluk gebruikt voor het begrip evalueren.

Zie ook

• involutie, het tegenovergestelde van evolutie
• revolutie, een sprongsgewijze omwenteling in (meestal) korte tijd