Pomerano

Pomerano (Pommersch) of Braziliaans Pommer is een Oostnederduits dialect dat in Brazilië wordt gesproken, gebaseerd op het Oost-Pommers. In de loop van de tijd werden vele (Braziliaans) Portugese woorden overgenomen. De sprekers noemen zichzelf Pomeranos (Pommeren). Omdat het gebaseerd is op een Nederduits dialect, heeft het niet deelgenomen aan de Hoogduitse klankverschuiving.

Pomerano is afkomstig van de immigratie van bewoners van Pommeren (Pommern) naar Brazilië. De migratiegolf begon in de 19e eeuw vanaf 1859 en werd vooral in de jaren 1870 intensiever. De Pomeranos vestigden zich daar op het platteland en leefden decennialang in grote gebieden, bijvoorbeeld in de provincie Espírito Santo, als afgezonderde koffieboeren.

Aanvankelijk was de taal die in de nederzettingen werd gesproken Platduits (Nederduits); de voertaal en kerktaal in de talrijke protestantse gemeenschappen en scholen was Hoogduits. In 1938 begonnen in Brazilië nationaliseringscampagnes (het Vargas-tijdperk), en toen Brazilië in 1942 de oorlog inging, werd Duits als onderwijstaal verboden. Het Hoogduits werd dus teruggedrongen ten gunste van het Braziliaans Portugees, terwijl het Oost-Pommerse dialect bleef bestaan en zelfs een opleving kende aan het begin van de 21e eeuw. In de gemeente Santa Maria de Jetibá werd het Pomerano bijvoorbeeld erkend als officiële taal, en er is een radiozender met de naam Pommer Rádio. Er zijn een woordenboek (met 16.000 termen) en een taalcursusboek gemaakt. Pomerano wordt tegenwoordig gesproken in Espírito Santo, Minas Gerais, Rondônia (vanaf 1970), Santa Catarina en Rio Grande do Sul.

Het aantal Pomeranos is ongeveer 120.000 voor Espirito Santo en ongeveer 300.000 in heel Brazilië.