Kirill van Moskou

Patriarch Kirill (Kyrill) van Moskou, geboren met de burgerlijke naam Vladimir Michailovitsj Gundjaev (Владимир Михайлович Гундяев) (Leningrad (Het huidige Sint-Petersburg), 20 november 1946) is de geestelijke leider van de Russisch-Orthodoxe Kerk.

Loopbaan

Op 3 april 1969 werd Vladimir Gundjajev een monnik, en kreeg bij die gelegenheid de naam Kirill. Op 1 juni 1969 ontving hij zijn priesterwijding. In 1970 werd hij professor in de dogmatische theologie in Leningrad. Op 26 december 1974 werd hij benoemd tot rector van de Academie en het Seminarie van Leningrad. Hij oefende deze functie uit tot 1983. Vanaf december 1975 was hij een lid van het centrale comité en het uitvoerende comité van de Wereldraad van Kerken (WCC).

Op 2 september 1977 kreeg hij de titel van aartsbisschop van Wiborg; in 1988 van Smolensk en Kaliningrad. Vanaf 1989 was hij een permanent lid van de Russische Heilige Synode. Kirill zette zich in voor het gebruik van de moderne Russische taal (in plaats van het oude ’Kerkslavisch’) tijdens de kerkvieringen. Nadat hij vanaf 13 november 1989 hoofd was van de afdeling voor buitenlandse betrekkingen, kreeg hij op 25 februari 1991 de rang van metropoliet. Het einde van het communistische tijdperk bracht grote veranderingen. In 1996 werd Kirill bestuurslid van de bank ’Peresvet’, die de financiële belangen van de Russisch-orthodoxe kerk behartigt.

Hij werd aangesteld als plaatsvervanger van patriarch Aleksi II, die op 5 december 2008 overleed. Op 27 januari 2009 werd hij patriarch.

Patriach Kirill stelde het zich als doel om de Oosters-Orthodoxe Kerk in Griekenland, Cyprus, Oekraïne, Wit-Rusland (Belarus), verschillende Balkanstaten, Georgië, Armenië en Moldavië te herenigen.

Controverses

KGB

Vanaf de vroege jaren 1990 verspreidde het gerucht zich dat Kirill tijdens de Sovjetperiode net als vele anderen van de Russisch Orthodoxe Kerk banden had met de KGB, en dat hij staatsbelangen prioriteit gaf boven kerkelijke belangen. Zijn naam als KGB-agent zou „Michailov” zijn geweest.

Tabakmetropoliet

In het septembernummer van 1996 (nr. 34) van Moscow News werd gemeld dat Kirill toen al twee jaar lang de invoer van zwaar belastbare producten, voornamelijk tabak, organiseerde onder de belastingvrije non-profit vlag van de Orthodoxe Kerk. De beweringen werden gesteund door andere respectabele nieuwsbronnen, waaronder de Moskovsky Komsomolets. Hij werd door zijn betrokkenheid in deze situatie met de naam „Tabakmetropoliet” bedacht.

De toekomstige patriarch Kirill bevestigde in 1997 dat hij alcohol en tabak importeerde. De Russisch-Orthodoxe Kerk en Kirills particuliere stichting ’Nika’ waren organisaties zonder winstoogmerk, en importeerden alleen al in 1996 acht miljard sigaretten in Rusland. Kirills handel nam een hoge vlucht, omdat de concurrenten die de wettelijke taksen betaalden, niet konden tippen aan zijn lage prijzen voor tabak en alcohol. Zo werden zij op natuurlijke wijze van de markt verdrongen.

De afdeling voor buitenlandse betrekkingen van de Russisch-Orthodoxe Kerk werd beschreven als de grootste importeur van sigaretten in Rusland.

Alexander Pochinok, de minister van taksen en cijnsen (1999–2000), vond in 2009 dat Kirill niet betrokken was bij de overtredingen.

Verbod op Jehovah’s Getuigen

Kirill zette zich sinds de jaren 1990 in om Jehovah’s Getuigen te laten verbieden. In 2017 werden organisaties en publicaties van Jehovah’s Getuigen in Rusland verboden. Zij telden rond de 170,000 gelovigen. De Russisch-Othodoxe Kerk stuurde op 2 mei 2017 een persmededeling de wereld in om te laten weten dat zij het verbod ondersteunen. Op 13 februari 2019 herhaalden zij hun standpunt.

De Verenigde Naties en andere organisaties wezen erop dat Rusland de mensenrechten schendt.

Steun aan de Russische invasie in Oekraïne

Tijdens een preek in de Verlosserkathedraal in Moskou op de zondag voor het begin van de orthodoxe Vasten (6 maart 2022), uitte patriarch Kirill niet alleen de hoop dat vrede spoedig hersteld zou worden, maar gaf ook zijn goedkeuring aan de Russische invasie van Oekraïne en zegende de Russische soldaten die er vochten. In zijn visie organiseert het Westen genocides tegen landen die gay pride parades weigeren. Als reactie op Kirills uitspraken stopten verschillende orthodoxe priesters in Oekraïne met het vernoemen van de naam van Kirill tijdens de eredienst en distantieerden orthodoxe parochies zich van Kirill. Orthodoxe theologen uit verschillende landen ondertekenden een document dat de basis zou kunnen vormen om Kirill te excommuniceren.

Verwijzingen