Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Israël en de vergelijking met apartheid
Apartheidstaat Israël en Israëlische apartheid zijn aanduidingen voor Israël, die worden gebruikt door personen die kritisch staan tegenover het regime van de staat Israël. Deze termen verwijzen naar de analogie tussen het bestuur van Israël en de bezetting van de Palestijnse gebieden en de Golanhoogten en de apartheid in Zuid-Afrika. Het politieke systeem is dus geen exacte kopie. Onder een apartheidsstaat wordt verstaan een land dat wordt bestuurd door een etnische groep, waarbij de andere etnische groep of groepen van het land bewust en duurzaam worden gedomineerd en gediscrimineerd, door hen gelijke rechten te onthouden.
Een typisch kenmerk is dat de discriminatie is verankerd in wetgeving. In juli 2018 werd in het Israëlische parlement de basiswet "Israël - de natiestaat van het Joodse volk" aangenomen, die Israël definieert als louter de natiestaat van het Joodse volk, bestemd voor zelfbeschikking van de joden. Ook werd de Arabische taal afgewaardeerd van officiële staatstaal tot taal met een speciale status. Het recht op zelfbeschikking voor de niet-joden, 20% van de Israëlische bevolking, wordt niet erkend. Voor critici was dit de bevestiging dat Israël een volwaardige apartheidstaat is.
(voormalig Zuid-Afrika)
Oorsprong
Geïnspireerd door het zionisme en onder bescherming van het Britse Rijk, emigreerden joden na de Eerste Wereldoorlog massaal naar Palestina, met als doel om daar een joodse staat te stichten. In 1947-1949 werd het grootste deel van de Palestijnse bevolking verdreven naar Gaza, West Bank en de omringende landen. Na de stichting van de staat Israël werd door militaire macht en wetgeving de terugkeer van de Palestijnse vluchtelingen verhinderd, terwijl de massale toestroom van joden bleef doorgaan. In 1967 werden ook Gaza en West Bank door Israël militair bezet en ook daar was er een massale instroom van joodse immigranten, die zich er vestigden in joodse nederzettingen.
Terwijl in Israël de joodse dominantie in stand werd gehouden door de overgrote joodse meerderheid van de bevolking en door wetgeving om het joodse karakter van de staat te verzekeren, werd – en wordt nog altijd - in de Bezette gebieden de overwegend Palestijnse bevolking door de joodse minderheid gedomineerd door middel van een militair bestuur en militaire verordeningen.
Met apartheid geassocieerde basiswetgeving
Israël en voormalig Zuid-Afrika (ZA) worden volgens de apartheid-analogie beide gekenmerkt door een ideologie gebaseerd op rassenscheiding[1] en dominantie, vastgelegd in wetgeving (in ZA scheiding tussen blanken en zwarten, met de blanken als dominerende groep; in Israël scheiding tussen joden en niet-joden, met de joden als dominerende groep). In beide landen is er systematische discriminatie van de oorspronkelijke bevolking.
Van oudher is het doel van zionistische joden geweest, om in historisch Palestina een staat met een joods karakter te stichten en te handhaven, ten koste van het oorspronkelijke Arabische karakter. Binnen Israël is de beoogde dominantie gevestigd door het bewust creëren van een grote joodse meerderheid en een corresponderende dominante positie in parlement en regering. In de Bezette gebieden is de dominantie gebaseerd op militaire overheersing en onderdrukking.
Verankering van discriminatie in wetgeving is een typisch kenmerk van apartheid. Binnen Israël is volgens mensenrechtengroepen systematische discriminatie gebaseerd op een breed web van algemene wetgeving[2] en het heeft een gegarandeerde joodse meerderheid in de bevolking; in de Bezette Palestijnse gebieden geldt voor Israëli's en Palestijnen geheel gescheiden wetgeving. Israëli's vallen daar onder de Israëlische wetgeving; Palestijnen vallen onder het regime van de "Civil Administration" en het militaire recht, met sterk ingeperkte rechten en bewegingsvrijheid.[3]
Israel Law Resource Center heeft in 2007 een kritische studie gedaan naar de Israëlische wetgeving die volgens haar is ontworpen om een joodse dominantie te verzekeren, overeenkomend met apartheid. De praktijk wordt daarin getoetst aan de internationale definitie van apartheid.[4] Mensenrechtengroep Adalah publiceerde in 2011 een rapport over de ongelijke behandeling van de Palestijnen in Israël.[5]
Natiestaat-wet van 2018
In juli 2018 werd in het parlement de basiswet "Israël - de natiestaat van het Joodse volk" aangenomen, die het Land van Israël, dat geheel historisch Palestina omvat, het historische thuisland van het Joodse volk noemt en Israël definieert als louter de staat van het Joodse volk, bestemd voor zelfbeschikking van alle joden in de wereld. De zelfbeschikking voor de Palestijnse/Arabische bevolking, die in het land zijn oorsprong heeft en 20% van de Israëlische bevolking uitmaakt, wordt niet in de wet genoemd. Ook werd de Arabische taal, de oorspronkelijke voertaal van het land, afgewaardeerd van officiële staatstaal tot taal met een "speciale status".[6] Zowel mensenrechten-groepen als Palestijnen vergeleken de wet met de apartheid-wetgeving in ZA.[7] Zelfs President Rivlin had gewaarschuwd voor het discriminerende karakter van de wet.[8]
Na het aannemen van de natiestaat-wet verklaarde de Palestijnse Autoriteit, dat Israël "zichzelf officieel tot apartheidsstaat had verklaard". PLO secretaris-generaal Saeb Erekat zei, dat de nieuwe wet Israël verandert in een "de facto apartheid-regime".[9] Adalah schreef, dat de wet duidelijke kenmerken heeft van apartheid en aanzet tot racistische handelingen als grondwettelijke waarden.[10]
Vanwege het in de wet verankerde recht op alleen-voor-joden gemeenschappen, vergeleek een oppositie-lid in de Knesset het wetsontwerp eerder met Zuid-Afrika's Groepsgebiedenwet van 1950, dat ZA opdeelde in gebieden voor verschillende rassen.[11] De natiestaat-wet noemt de ontwikkeling van joodse nederzettingen een "nationale waarde" en moedigt het bouwen en handhaven ervan (binnen Israël) aan. De wet maakt geen onderscheid tussen de Bezette gebieden en Israël, maar volgens Adalah is zij in beiden van toepassing.[10]
Vergelijkingen
- Beide staten zijn ontstaan door kolonisering: Zuid-Afrika werd gesticht door de koloniaalstaten Nederland en Groot-Brittannië; Israël door joodse kolonisten, voornamelijk uit Oost-Europa, inclusief Europees Rusland.
- De apartheid werd in ZA gevestigd in dezelfde maand als waarin de staat Israël werd opgericht (mei 1948). Beide landen hadden zeer nauwe banden, zowel politiek en economisch als op het gebied van de ontwikkeling van kernwapens.
Apartheid in de Bezette gebieden
gebieden gereserveerd voor de niet-blanken
gebieden gereserveerd voor niet-joden
- A- en B-gebieden in de bezette West Bank, die zijn voortgekomen uit de Oslo-akkoorden, worden vaak vergeleken met de Bantoestans (thuislanden), die destijds in Zuid-Afrika door het apartheidsregime waren gecreëerd. Bovendien is er de scheidingsmuur in de West Bank, die joodse nederzettingen en Jeruzalem scheidt van de Palestijnse gebieden en bekend staat onder de naam "Apartheidsmuur" (Engels: Apartheid wall).[12][13] Een alternatieve benaming is "Scheidingsmuur" (Engels: Separation wall).
- De terugtrekking van Israël uit Gaza, maar de gelijktijdige bezetting van het gebied vanaf de buitengrenzen, wordt door critici beschouwd als slechts een onderdeel van de apartheid: de Gazastrook niet meer dan een thuisland.[14][15]
- De nederzettingen in de Bezette gebieden zijn woongebieden speciaal voor joden, gescheiden van de Palestijnse bevolking. In 2017 waarschuwde Israël's president Reuven Rivlin, dat het legaliseren van nederzettingen op Palestijnse privégrond (volgens hem ten onrechte) Israël het aanzien van een apartheidsstaat zou geven.[16] In werkelijkheid bestaan er volgens internationaal recht helemaal geen legale nederzettingen.
- In de West Bank heeft Israël wegen aangelegd die joodse nederzettingen met Israël verbinden en alleen maar door Israëli's mogen worden gebruikt, terwijl Palestijnen worden omgeleid via speciaal voor hen bestemde wegen. Zulke wegen worden "Apartheidswegen" genoemd.[17]
Apartheid in Israël
De vergelijking blijft niet beperkt tot de Bezette gebieden, maar heeft ook betrekking op Israël binnen de "Groene Lijn":
- Bijna al het land is eigendom van de Israëlische staat, die de handhaving van het joodse karakter als eerste prioriteit heeft. In ZA was al het land gekoloniseerd door blanke kolonisten. Zij wilden in het grootste deel ervan een christelijk-blanke cultuur handhaven.
- Vrijwel alle woongebieden in Israël zijn ingedeeld in ofwel joods, ofwel Arabisch. Er zijn slechts vijf gemengde steden en twee dorpen,[18] die in principe weer verdeeld zijn in joodse en niet-joodse wijken.[19] Deze gemengde steden zijn een gevolg van de verdrijving van Arabische inwoners in 1947-1949 en de vervanging door een joodse meerderheid.[19] In 2016 woonde 90% van de Arabische Israëli's in exclusief Arabische gemeenschappen[20] De scheiding wordt in stand gehouden, door het weren van niet-joodse burgers van de woningmarkt in joodse woongebieden. In 2011 werd bijvoorbeeld een "Admissions Committees Law" aangenomen, die het mogelijk maakt om niet-joden te weren uit joodse woongemeenschappen.[21] In Haaretz werd het "een apartheidswet" genoemd. Volgens hetzelfde artikel is de segregatie tussen joden en arabieren in Israël bijna absoluut, niet alleen op het gebied van huisvesting.[22]
- In ZA was er een soortgelijke scheiding van woongebieden tussen de etnische groepen, die de "Grote Apartheid" werd genoemd, ter onderscheiding van de "Kleine Apartheid", die betrekking had op discriminatie ten aanzien van zaken als algemene voorzieningen, beroepen en de behandeling van minderheidsgroepen.
- Net als destijds in ZA, is er in Israël op het gebied van huwelijk en nationaliteit een strikte scheiding tussen etniciteiten. ZA had de Wet op verbod van gemengde huwelijken die huwelijken tussen blanken en zwarten verbood, terwijl in Israël het sluiten van huwelijken tussen joden en niet-joden verboden is.[23] Binnen Israël kunnen alleen orthodoxe joden officieel trouwen met orthodoxe joden via het Rabbinaat.[24] Op grond van internationale verdragen, worden in het buitenland gesloten gemengd-joodse huwelijken wel erkend.[23] Er zijn in Israël slechts enkele honderden van zulke gemengde huwelijken, die in de joodse gemeenschap wel worden afgekeurd, omdat zij de joodse staat zouden ondermijnen.[25]
- Eind 2015 werd door de overheid verspreiding op scholen van een boek over een gemengde relatie verboden, omdat gemengde relaties "een bedreiging zijn voor een gescheiden identiteit."[26]
- De "tijdelijke" Citizenship and Entry into Israel Law ontneemt familieleden en huwelijkspartners van Israëlische Palestijnen, die zich vanuit onder andere de Bezette gebieden willen vestigen in Israël, het recht op immigratie en burgerschap, maar de wet geldt niet voor inwoners uit de joodse nederzettingen. De verordening was aanleiding om in een Haaretz-artikel Israël te bestempelen als een apartheidsstaat.[27]
- Israël heeft twee gescheiden schoolsystemen, een Hebreews en een Arabisch. Op de Arabische scholen is het leren van Hebreeuws verplicht; op de Hebreeuwse is het leren van Arabisch niet verplicht, zodat slechts 10% van de joden vloeiend Arabisch spreekt. De weinige tweetalige basisscholen krijgen geen overheids-financiering voor de hoge extra kosten.[20] Hoewel er formeel vrijheid van onderwijs is, is het Arabische onderwijs achtergesteld, onder andere doordat het structureel minder overheidsgeld krijgt dan het joodse.[28]
- Volgens de Jewish Agency, is er door het gescheiden schoolsysteem weinig contact tussen de verschillende segmenten van de samenleving.[29]
- Joden en niet-joden hebben een gelijk stemrecht en kunnen beiden in het Parlement (Knesset) worden verkozen. Toch is de Arabische invloed in het bestuur vrijwel nihil, doordat zij altijd een kleine minderheid vormen en er slechts incidenteel een (bescheiden) regeringsfunctie aan een niet-jood wordt toegewezen.
Internationale beoordeling
- De Israëlische apartheidsanalogie is een van de peilers van de BDS-beweging (Boycot, Desinvesteringen en Sancties), die zich inzet voor de beëindiging van de bezetting van de Palestijnse gebieden. BDS promoot een wereldwijde boycot van Israël, vergelijkbaar met de boycot die destijds een einde maakte aan het apartheidsregime van Zuid-Afrika.[30]
- BDS houdt jaarlijks wereldwijd de "Israëlische Apartheid Week" (IAW), die volgens de Beweging tot doel heeft "het bewustzijn van Israël's apartheid-regime over de Palestijnen te bevorderen" en de groeiende BDS-beweging te steunen.[31]
- In zijn rapport van maart 2012 toonde het VN Committee ter Bestrijding van Rassendiscriminatie zich zeer bezorgd over de segregatie binnen Israël en discrimainatie van niet-joodse minderheden. Ook het gescheiden rechtssysteem in de Bezette gebieden werd gehekeld. Er was ook kritiek op bestaande discriminerende wetten en het ontbreken in de basiswetgeving van een verbod op rassendiscriminatie en het principe van gelijkheid.[32]
Internationaal Recht
In het Internationaal Recht wordt voor het begrip apartheid een ruimere uitleg gehanteerd, dan bij het specifieke model dat destijds in ZA werd toegepast. In ZA regeerde een blanke minderheid over een niet-blanke minderheid. In de moderne definitie is er ook sprake van apartheid, indien een etnische meerderheid systematisch domineert over een of meer etnische minderheden, met de intentie om die dominantie in stand te houden. Daarmee kan de vergelijking toegepast worden op Israël, waar een joodse meerderheid regeert over een arabische minderheid.
Het "Internationaal Verdrag inzake het verbod op, en bestraffing van de misdaad apartheid" (ICSPCA, 1973) definieert apartheid – een misdaad tegen de menselijkheid – in Art.2 als: "soortgelijke politiek en praktijken van rassenscheiding en discriminatie, als toegepast in Zuid-Afrika, toegepast met het doel om overheersing door een raciale groep over enige andere raciale groep te vestigen en handhaven en hen systematisch te onderdrukken". [33][34] In die tijd was het apartheid-regime nog aan de macht.
Bij de totstandkoming van het Statuut van Rome inzake het Internationaal Strafhof (ICC) werd in 1998 een soortgelijke definitie van apartheid toegevoegd als misdrijf tegen de menselijkheid. Bovendien wordt een raciale groep bij apartheid gelijkgesteld met andere groepen die identificeerbaar zijn op grond van etniciteit, religie, enzovoort.[35] Daarom is de term apartheid ook van toepassing ten aanzien van de Palestijnen, zowel in Israël als in de Bezette gebieden.[36]
Bij de rechtzaak tegen Geert Wilders van 2016, betreffende vermeende racistische uitspraken over Marokkanen, oordeelde de rechter eveneens dat etniciteit gelijkgesteld dient te worden met het begrip ras. Hier was dit gebaseerd op artikel 1 van het Internationaal Verdrag inzake de Uitbanning van alle vormen rassendiscriminatie (IVUR) van 1966.[37]
De VN-organisatie ESCWA bracht in 2017 een rapport uit, waarin op basis van de moderne definitie werd geconcludeerd dat Israël een apartheid-staat is. Een samenvatting van het rapport werd op de website gepubliceerd, maar het rapport zelf onmiddelijk gecensureerd. Op de pagina werd een fake-link geplaatst naar het betreffende rapport.[38] Het rapport stelt onder andere, dat Israël een demografisch beleid voert ("Demographic engineering") om een overweldigende joodse meerderheid te vestigen en te handhaven en merkt op dat dit, zoals in elke raciale democratie, het mogelijk maakt om een democratie op te tuigen met democratische verkiezingen en een sterke wetgevende macht, zonder de hegemonie van de dominante raciale groep te bedreigen.[39]
Israëlische politici over apartheid
- In 2007 zei premier Ehud Olmert, dat zonder een twee-staten-oplossing Israël zou worden beschouwd als een apartheidsstaat Zuid-Afrikaanse stijl.[40]
- In 2010 zei minister van Defensie Ehud Barak, dat Israël recht heeft op al het land ten Westen van de Jordaan, maar moest kiezen tussen vrede en apartheid.[41]
Zie ook
Externe links
- Top Israelis Have Warned of Apartheid, so Why the Outrage at a UN Report? Mehdi Hassan, The Intercept, 23 maart 2017
- Worlds apart. Chris McGreal, The Guardian, 6 februari 2006
- http://apartheidweek.org/
Referenties en noten
- º In de moderne wetgeving wordt onder ras ook verstaan een onderscheiden etnische groep
- º The Discriminatory Laws Database. Adalah, update 25 september 2017.
- º “Through the Lens of Israel's Interests”: The Civil Administration in the West Bank. Yesh din, 21 januari 2018
One Rule, Two Legal Systems: Israel's Regime of Laws in the West Bank. ACRI, 2014. Via - º Israeli Apartheid – A Basic Legal Perspective. Israel Law Resource Center, februari 2007.
- º The Inequality Report – The Palestinian Arab Minority in Israel. Adalah, maart 201. Via
- º "Basic Law: Israel - the nation state of the Jewish People". Knesset, 19 juli 2018.
- º Israel's Nation-State Law: 'Apartheid is a process'. +972 Magazine, 19 juli 2018
- º In rare rebuke, Rivlin urges MKs to amend ‘discriminatory’ Jewish state bill. Times of Israel, 10 juli 2018
- º Palestinians slam nation-state law as ‘racism, apartheid’. Khaled Abu Toameh, Jerusalem Post, 19 juli 2018
- ↑ 10,0 10,1 Israeli parliament votes to approve Nation-State Law that enshrines Jewish supremacy over Palestinian citizens. adalah, 19 juli 2018
- º Israel’s president worried apartheid bill will strengthen critics. MEMO, 10 juli 2018.
- º Israel's Apartheid Wall. CJPME, maart 2004
- º "The Wall". StopTheWall (januari 2019 bekeken)
- º On the Gaza disengagement. Mazin Qumsiyeh, Free Press, 8 september 2005. "Remaining Palestinians are relegated to "homelands" in a similar scheme to what was attempted by South Africa under Apartheid. The Gaza strip is merely one such homeland."
- º Talking Points: The Gaza “Disengagement”. Electronic Intifada, 15 augustus 2005.
"According to international law and agreements signed by Israel and the PLO, the Gaza Strip and West Bank (including East Jerusalem) is a single territorial unit, illegally occupied by Israel since 1967. The “disengagement” plan is a smokescreen to further isolate one Palestinian area from the other to create apartheid-like Bantustans. ... [Israel will] confine the Palestinians to ever shrinking parcels of land. This “Bantustanization” of Palestinian land effectively denies the Palestinian people true self-determination and the right to return to their homeland." - º Rivlin issues 'apartheid' warning over settlements bill. The Jewish Chronicle, 12 februari 2017
- º ‘Apartheid road’: RT tests notorious West Bank highway segregating Palestinian & Israeli drivers, RT News, 14 januari 2019 Israel opens 'apartheid road' in occupied West Bank. Megan Giovannetti, Al Jazeera, 11 januari 2019
- º Mixed Cities in Israel. ReformJudaism, (januari 2019 bekeken)
- ↑ 19,0 19,1 Mixed Arab-Jewish cities in Israel: not separate and not equal. +972 Magazine, 26 februari 2011
- ↑ 20,0 20,1 The Two-School Solutionl. Foreign Policy, 18 mei 2016
- º Israeli Supreme Court upholds "Admissions Committees Law" that allows Israeli Jewish communities to exclude Palestinian Arab citizens. Adalah, 17 september 2014
"Admissions Committees Law" - Cooperative Societies Ordinance - Amendment No. 8. Adalah, 2011 - º Segregation of Jews and Arabs in 2010 Israel Is Almost Absolute. Haaretz, 29 oktober 2010
- ↑ 23,0 23,1 Zie Mixed Marriages: Marriage. U.S. Embassy in Israel (januari 2019 bekeken)
- º Israel Detains Conservative Rabbi for Performing non-Orthodox Weddings. Haaretz, 19 juli 2018. "Israeli police detained on Thursday a Conservative rabbi who presided over non-Orthodox weddings. ... He was detained following a complaint filed against him by the Rabbinical Court in Haifa for allegedly "marrying those who are not eligible to be married.""
- º [httLps://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/middleeast/israel/12090439/What-is-it-like-to-be-a-Jew-married-to-an-Arab-in-Israel.html What is it like to be a Jew married to an Arab in Israel?] The Telegraph, 11 januari 2016
- º Officials ban book depicting love story between Israeli and Palestinian from Israeli classrooms. The Telegraph, 31 december 2015
- º Citizenship law makes Israel an apartheid state. Amos Schocken, Haaretz, 27 juni 2008
- º For Jews and Arabs, Israel’s School System Remains Separate and Unequal. Or Kashti, Haaretz, 7 juli 2016 (premium).
"But the decision to give Arab teachers’ colleges in the north only about half the funding per student compared to other teachers’ colleges casts doubt on that statement. Arab students already suffer budgetary discrimination in elementary and high school, and now this discrimination is being extended to higher education. [...]
Separation between Jews and Arabs in the school system remains almost hermetic. [...]
Meanwhile, from elementary school up, Jewish students receive more state funding than their Arab peers. In high school, per-student funding in 2013-14 was 35 percent to 68 percent higher for Jews than for Arabs at the same socioeconomic level. That statistic comes from the Education Ministry itself." - º The diverse nature ... the framework of the education system. The Jewish Agency, 11 juni 2014
- º Why should you boycott Israel?. bdslist.org (jan. 2019 bezocht)
- º Call Out | 15th Annual Israeli Apartheid Week (jan. 2019 bezocht)
- º Consideration of reports submitted by States parties under article 9 of the Convention — Israel. CERD, 9 maart 2012 (CERD/C/ISR/CO/14-16)
- º "... the term 'the crime of apartheid', which shall include similar policies and practices of racial segregation and discrimination as practised in southern Africa, shall apply to the following inhuman acts committed for the purpose of establishing and maintaining domination by one racial group of persons over any other racial group of persons and systematically oppressing them: ..."
Convention on the Suppression and Punishment of the Crime of Apartheid, 30 november 1973 (tekst). Via - º Toelichting op het Verdrag van 1973, John Dugard, 2008. Als pdf
- º Zie Art. 7.1(h) en (j) en 7.2(h): 1998 Rome Statute of the International Criminal Court , 17 juli 1998 (tekst). Via
- º Apartheid By Any Other Name. Ronald Bruce St John, CounterPunch, 2 februari 2007.
- º Uitspraak zaak Wilders rechtbank Den Haag 9 december 2016, zie par. 5.4.2
Zie ook: Het Wildersproces: een nieuwe betekenis van het begrip ‘ras’? Linda Schut, ALIBI Magazine, 13 mei 2017 - º ESCWA Launches Report on Israeli Practices Towards the Palestinian People and the Question of Apartheid. ESCWA, 15 maart 2017
Samenvatting rapport; Hele rapport.
"Israel ... has succeeded over the past decades in imposing and maintaining an apartheid regime that works on two levels. First, the political and geographic fragmentation of the ian people ... Secondly, the oppression of all Palestinians through an array of laws, policies and practices that ensure domination of them by a racial group and serve to maintain the regime." - º Apartheid wears a veil. Jonathan Ofir Mondo, 19 maart 2017
"the first general policy of Israel has been one of demographic engineering, in order to establish and maintain an overwhelming Jewish majority in Israel. As in any racial democracy, such a majority allows the trappings of democracy — democratic elections, a strong legislature — without threatening any loss of hegemony by the dominant racial group." - º Israel risks apartheid-like struggle if two-state solution fails, says Olmert. The Guardian, 30 november 2007
- º Barak: make peace with Palestinians or face apartheid. The Guardian, 3 februari 2010