Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Kubb
Kubb is een buitenspel met als doel het omvergooien van houten blokken door er houten stokken tegenaan te gooien. Het woord "Kubb" betekent "houten blok" in het Gotlands dialect van het Zweeds. Kubb kan kort worden omschreven als een combinatie van bowling, petanque en schaken.
De regels variëren per land en regio, maar het doel van het spel is altijd om de koning omver te gooien voordat de tegenpartij dat doet. Dit, in combinatie met de grote hoeveelheid strategie die kan worden toegepast door de spelers, heeft ertoe geleid dat sommige spelers en kubbfans het spel de bijnaam "Vikings schaken" hebben gegeven.
Het spel kan binnen dertig seconden gespeeld zijn, maar kan ook uren duren. Ook kan het worden gespeeld op diverse ondergronden, zoals zand, beton of gras en zelfs op sneeuw.
Ontstaan
Er wordt vaak beweerd dat het spel is ontstaan tijdens het tijdperk van de Vikingen en dat het bewaard is gebleven op Gotland, maar dat lijkt een marketingverhaal te zijn van fabrikanten van het spel en kan niet worden bevestigd. De traditie luidt dat de Vikingen het spel hebben bedacht met beenderen van veroverde stammen en daarmee tegen elkaar speelden. Er zijn volksverhalen die bewijzen dat Kubb werd gespeeld op diverse plaatsen in Zweden in het begin van de twintigste eeuw, maar het is nog de vraag in hoeverre de regels van toen overeenkomen met de manier waarop het spel tegenwoordig wordt gespeeld. Het is van belang om te vermelden dat de Föreningen Gutnisk Idrott dat in 1912 werd gesticht, het spel nooit heeft benoemd als een van de traditionele spellen uit Gotland. Het spel toont overeenkomsten met andere bowlingachtige spellen en het is mogelijk dat deze spellen een gemeenschappelijke middeleeuwse bron delen. De sterkste afwijking die Kubb kenmerkt, het feit dat er twee teams tegenover elkaar staan, lijkt een uitvinding uit de twintigste eeuw.
In de jaren negentig werden de eerste commerciële Kubbspellen geproduceerd en het voorheen onbekende spel werd snel erg populair. Er is nu internationale interesse voor het spel en sinds 1995 worden jaarlijks wereldkampioenschappen gehouden in Gotland. In Nederland en België worden landelijke kampioenschappen gehouden.
Onderdelen van het spel
Het spel bestaat uit 21 onderdelen:
- Tien kubbs, balkvormige houten blokken van ongeveer 15 cm hoog en 7 x 7 cm doorsnee.
- Een koning, een groter balkvormig houten blok van ongeveer 30 cm hoog en 9 x 9 cm doorsnee, met soms een kroon aan de bovenkant.
- Zes werpstokken, houten cilindervormige stokken van ongeveer 30 cm lang en met een diameter van 3 tot 5 cm. Officiële diameter gehanteerd op het WK en NK Kubb is 44 millimeter.
- Vier hoekstokken of andere markeringen om de hoeken van het veld aan te duiden.
Beginopstelling
Kubb wordt normaliter gespeeld op een rechthoekig veld van ongeveer 5 bij 8 meter. Er zijn geen officiële regels over de grootte van het veld en de veldgrootte kan worden verkleind voor jongere spelers of om de spelduur te verkorten. Het materiaal waarop gespeeld wordt, is meestal gras, maar het spel kan ook worden gespeeld op elk ander solide grondtype.
De hoekstokken worden in de grond gestoken om het veld te definiëren. Er zijn geen verdere markeringen om de randen van het veld mee aan te duiden. De smalle randen van het veld worden de "basislijnen" genoemd.
De koning wordt in het midden van het veld geplaatst. Een denkbeeldige lijn, evenwijdig aan de basislijnen, scheidt het veld in twee speelhelften.
De kubbs worden neergezet op de basislijnen. Op elke lijn komen er vijf te staan.
Regels
Het aantal deelnemers aan het spel kan vrijblijvend worden bepaald. Meestal heeft elk team een gelijk aantal spelers. Om te bepalen wie als eerste aan de beurt is, werpen beide teams tegelijkertijd een stok richting de koning. Het team wiens stok zich het dichtst bij de koning bevindt, mag beginnen . Indien één van de teams de koning omwerpt, mag het andere team automatisch starten.
Elke beurt in het spel bestaat uit twee fasen voor elk team.
- Team A gooit de zes werpstokken vanaf de basislijn naar de kubbs die bij de tegenpartij op de basislijn staan. Er moet onderhands worden gegooid en de stokken moeten met de uiteinden de kubbs raken. Het is niet toegestaan om de stokken overdwars te gooien of ze zo te gooien dat ze overdwars aankomen.
- De kubbs die door team A zijn omgegooid, worden vervolgens door team B in de speelhelft van team A gegooid. Team A zet deze kubbs vervolgens rechtop op de plaats waar zij zijn neergekomen. Deze kubbs worden veldkubbs genoemd en verschillen van de kubbs die bij de start van het spel op de basislijn zijn geplaatst.
- Nu is het aan team B om de kubbs van team A omver te gooien. Voordat de kubbs op de basislijn mogen worden omgegooid, dienen eerst de eventuele veldkubbs omver te worden gegooid.
- Alle kubbs die volgens deze regels omver worden gegooid, worden vervolgens door team A weer in het veld van team B gegooid.
Als een team het niet voor elkaar krijgt om alle veldkubbs aan de overzijde van het veld omver te gooien, bepaalt de nog staande kubb die het verst naar voren staat de nieuwe basislijn. Voor het omvergooien van kubbs mogen de spelers nu naar voren lopen naar deze denkbeeldige basislijn. Deze regel is alleen van toepassing op het omvergooien van kubbs. Voor het omvergooien van de koning en het gooien van kubbs naar de overzijde moet de oorspronkelijke basislijn worden gebruikt.
Op deze manier duurt het spel voort totdat een team alle kubbs aan de overzijde omver heeft gegooid. Als het gooiende team dan nog werpstokken over heeft, kunnen deze worden gebruikt om vanaf de oorspronkelijke basislijn de koning omver te gooien. Als dat lukt, heeft dit team het spel gewonnen.
Als tijdens het spel de koning te vroeg door iemand omver wordt gegooid, heeft het andere team het spel gewonnen en is het spel direct beëindigd.
Vaak wordt een "best-of-three" gespeeld, waarbij het team dat als eerste twee spelrondes heeft gewonnen, zich winnaar mag noemen.
Nederlands en Belgisch kampioenschap
Nederlands kampioenschap
Het Nederlands kampioenschap Kubb wordt al sinds 2004 gespeeld en vindt jaarlijks op een zaterdag in de tweede helft van juni of eerste helft van juli plaats. Het wordt georganiseerd door Kubb Club 'De Lösse Pøls' en wordt gespeeld op de velden van voetbalvereniging SVN '69 in Nijeveen. In 2016 hebben er 128 teams deelgenomen aan het landelijke kampioenschap. Op 24 juni 2017 zullen er 96 teams meedoen aan het Nederlands kampioenschap Kubb in Nijeveen. Winnaars:
- 2004: (40 teams) De Helikøpters uit Utrecht
- 2005: (39 teams) De Kazerne uit Nijeveen
- 2006: (42 teams) Kubba Libre uit Utrecht
- 2007: (35 teams) De Chopsticks uit Utrecht
- 2008: (32 teams) De Kazerne
- 2009: (48 teams) De Holtjers uit Hippolytushoef
- 2010: (60 teams) De Kazerne
- 2011: (90 teams) 1e plaats: Woodsnipers feat. Gipfelstürmer uit Duitsland. 2e plaats: De Kazerne. 3e plaats ex aequo: OKEA (Antwerpen, BE) en Kubbkummertijd (Zwolle). Sfeerprijs/originaliteitsprijs: New Kubbs Turbo uit Utrecht.
- 2012: (96 teams) 1e plaats: Kubb Royal uit Zwolle. 2e plaats: Apport! uit Nijeveen. 3e plaats ex aequo: Muskubbtiers 1 uit Zwolle en de Kazerne uit Nijeveen. Sfeerprijs: Rummikubb uit Haarlem.
- 2013: (96 teams) 1e plaats: Kubb Royal uit Zwolle. 2e plaats: Mooi Weer Gooiers uit Meppel. 3e plaats ex aequo: De Muskubbtiers (Zwolle) en Woodsnipers (Schöppingen). Sfeerprijs: Team Sfeer.
- 2014: (94 teams) 1e plaats: De Kubbisten uit Utrecht. 2e plaats: FOKA BOYS uit Nijeveen. 3e plaats ex aequo: Vadsige Føtze uit Haarlem en All Blacks & Blokkie Om. Winnaar B-finale: Dubbel Blok uit Nijeveen. Winnaar C-finale: KubbHollandKubb1 uit Hoogblokland. Sfeerprijs: Pirates of the Kubbribbean.
- 2015: (96 teams) 1e plaats: Woodsnipers uit Schöppingen (Duitsland). 2e plaats: Vadsige Føtze uit Haarlem. 3e plaats ex aequo: Rummikubb uit Deventer en Kubb Up uit Hollandscheveld. Winnaar B-finale: Kale Kubb (Meppel). Winnaar C-finale: Kubb-Tiki (Wageningen). Sfeerprijs: Zittuhtestaantekubbuh (Rotterdam)
- 2016: (128 teams) 1e plaats: Woodsnipers uit Schöppingen (Duitsland). 2e plaats: Vadsige Føtze uit Haarlem. 3e plaats: Kubb up & bMc uit Utrecht. Winnaar B-finales: Kubbclub ‘Even een blokje om’. Winnaar C-finales: Kubbakubbana. Winnaar D-finales: Bende van Ellende. Sfeerprijs: Moaties. Kleedprijs: Jan-Diederick en de Ravenvangers.
- 2017: (128 teams) 1e plaats: All Blacks. 2e plaats: Kubb Up. De verliezers van de twee halve finales waren teams Kubbfiction en Amstel KUBB United. Winnaar B-finales: Kubb met peren 3. Winnaar C-finales: Mutu. Winnaar D-finales: Kroepoekjes. Sfeerprijs: Eager Beavers. Kleedprijs: Kubboys en indianen.
Belgisch kampioenschap
Het Belgisch kampioenschap Kubb wordt sinds 2007 gespeeld op de Blaarmeersen te Gent. Na nog een jaartje in de Blaarmeersen met zo’n 48 ploegen in 2008, werd het toernooi uitgebreid en speelden we achtereenvolgens in het Park Spoor Noord te Antwerpen, het Minnewaterpark te Brugge en het Provinciaal domein Kessel-Lo bij Leuven. In 2012 was het Cultureel Centrum te Hasselt aan de beurt waar er afgeklokt werd op 128 teams. In 2013 vond het toernooi plaats in Linkeroever (Antwerpen). In 2014 was Vilvoorde de gaststad, in het park Drie Fonteinen. In 2015, 2016 en 2017 vond het toernooi plaats in domein Osbroek te Aalst. In 2018 zal het tornooi in Beveren-Waas plaatsvinden.
Winnaars:
- 2007: (40 teams) De Kubbisten (Utrecht)
- 2008: (48 teams) Houba De Strooper United
- 2009: (64 teams) De Kubbisten
- 2010: (96 teams) [OHC] Kubb Team
- 2011: (96 teams) [OHC] Kubb Team
- 2012: (128 teams) Chouffekubbers
- 2013: (179 teams) 'T Is Gebeurd
- 2014: (171 teams) Das kubb
- 2015: (153 teams) The Kubboys
- 2016: (128 teams) Kubb Monsieur
- 2017: (96 teams) 40+
Spelregels kampioenschap
Beide kampioenschappen worden volgens dezelfde regels gespeeld. De teams dienen uit ten minste zes spelers te bestaan. Reservespelers zijn toegestaan, maar teams die met minder dan zes spelers aan het spel verschijnen, mogen slechts zoveel stokken gooien als er spelers in het team zijn. De wedstrijden gaan om twee gewonnen sets. De verdere spelregels zijn zoals bij het wereldkampioenschap Kubb.
Zie ook
Externe links
- Kubbwiki
- De site van het Europees Kampioenschap Kubb
- De site van het Belgisch Kampioenschap Kubb
- De site van het Nederlands Kampioenschap Kubb
- De site van het Wereldkampioenschap Kubb
- Kubb spelregels (ook beschikbaar als PDF)
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Kubb op Wikimedia Commons.