Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Metafoor
Een metafoor of metafora is een vorm van (vergelijkings)beeldspraak, waarbij twee of meer ongelijke betekenissen met elkaar worden verenigd in één nieuwe betekenis.
Een metafoor kan ook een retorische beeldspraak zijn, die zijn effect bereikt via associatie, vergelijking, gelijkenis, antithese (= tegenstelling), hyperbool (= (buitensporige) overdrijving) of metonymie.
Voorbeelden
Het standaardvoorbeeld is de metafoor: „de mens is een wolf”. Metaforen laten zich echter niet opsluiten in de vorm A = B. Zo is: „de voorzitter ploegt door de vergadering” ook een metafoor.
Een begrijpelijker voorbeeld is de uitroep van een moeder nadat zij de slaapkamer van haar zoon ziet: „Het is hier een zwijnenstal!”, waarbij „zwijnenstal” wordt gebruikt in de zin van „onbewoonbaar, vies”, enzovoorts.
Verwar de metafoor niet met metonymie. „Ik heb Couperus gelezen” is een metonymie, terwijl „Deze schrijver is de nieuwe Couperus” een metafoor is.
Etymologie
Uit het Grieks: (μετά) meta, „tussen”, „naar”[1] en (φέρω) phero, „dragen”, „voortdragen”[2];
(μεταφέρω) metaphero, „overdragen”[3];
(μεταφορά) metaphorá, „het naar elders overbrengen; (overdrachtelijk) het overdrachtelijk gebruik van woorden”[4].
Metafoor als parallelle vergelijking
Meestal wordt de metafoor gezien als een afkorting van de parallelle vergelijking. „De mens is ALS een wolf” zou dan gelijk zijn aan „de mens is een wolf”. Maar over het algemeen is de metafoor 'rijker' dan de vergelijking. Je kunt bijvoorbeeld zeggen: „deze politicus is net een kleuter: hij wil altijd zijn zin hebben”. Dan eindigt de vergelijking meteen. Wanneer je zegt: „deze politicus is een natuurramp” of „deze politicus is een nar”, dan kun je langer blijven interpreteren.
Taalgroei
De metafoor bevordert taalgroei en de daarmee samenhangende verrijkingen en verwarringen. Voorbeeld: „de voet van een stam” is ontstaan uit de overdracht van de betekenis van de menselijke voet op het laagste gedeelte van een stam. Het „vertrekpunt van een redenering”, ontstaat door het begin van een redenering te vergelijken met het begin van een reis. Een „stroom reizigers”; deze metafoor spreekt voor zich.
Zie ook
Literatuur
- George Lakoff en Mark Johnson: Metaphors we live by (Leven in metaforen)
- Max Black: Models and metaphors
- Paul Ricoeur: La Metaphore vive (The rule of metaphor)
- Donald Davidson: What Metaphors Mean
Voetnoten
- º Meta, Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek-English Lexicon, op website perseus.tufts.edu
- º Phero, Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek-English Lexicon, op website perseus.tufts.edu
- º Metaphero, Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek-English Lexicon, op website perseus.tufts.edu
- º Metaphora, Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek-English Lexicon, op website perseus.tufts.edu