Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Progressieve spierontspanning
Progressieve spierontspanning (Engels: Progressive Muscle Relaxation, PMR) is een methode waarmee men de spierspanning leert beheersen, en door het bewuste en door de wil gestuurde spannen en ontspannen van bepaalde spiergroepen een toestand van diepe ontspanning van het gehele lichaam wil bereiken.
De methode werd ontwikkeld door de Amerikaanse arts Edmund Jacobson in de vroege jaren 1920.[1] Jacobson schreef verschillende boeken over progressieve spierontspanning. Hij begreep nooit volledig hoe komt dat het afsluiten van de lichamelijke reacties op interne en externe stimulansen zo effectief kan zijn bij het genezen van verschillende aandoeningen, noch is dit vandaag helemaal duidelijk. Onder de aandoeningen die met progressieve spierontspanning behandeld worden zijn onder andere huidallergieën en huiduitslag, maar ook angsten. Verder zou de methode werkzaam zijn bij maagzweren, slapeloosheid en hypertensie.
Werkwijze
De techniek houdt in dat de spieren in een bepaalde volgorde eerst gespannen worden, de spanning kort aangehouden wordt en vervolgens ontspannen wordt. De concentratie van de persoon wordt gericht op de wissel tussen spanning en ontspanning en op het gevoel dat met deze toestand van de spieren gepaard gaat. Het doel is hierdoor de spierspanning tot onder het gewone niveau te verlagen door een verbeterde lichamelijke waarneming. Men moet het verschil leren kennen tussen het zelf spannen en een externe belasting van de spieren. Na verloop van tijd leert de persoon de spieren op elk gewenst tijdstip te ontspannen. Bovendien zouden door het ontspannen van de spieren ook andere tekenen van lichamelijke onrust of opwinding afnemen, zoals bijvoorbeeld hartkloppingen, zweten of beven. Stijve spieren kunnen worden ontspannen, waardoor de pijn kan worden verlicht.
De leersessies zijn geen oefeningen en zijn zeker geen zelfhypnose. Een afgeleide techniek is de biofeedback, waarbij men eerst gebruik maakt meetapparatuur om te zien hoe succesvol men is in het ontspannen en men vervolgens deze ontspanningstechnieken toepast zonder de hulp van meetapparatuur.
Toepassing
De methode van de progressieve spierontspanning wordt dikwijls gebruikt in samenhang met een gedragstherapie, bijvoorbeeld bij de behandeling van angststoringen, waar ze wordt ingezet in het kader van een systematische desensibilisering. Ook bij arteriële hypertonie, hoofdpijn, chronische rijgpijn, slaapstoornissen en stress worden met progressieve spierontspanning goede resultaten bereikt.
Vandaag de dag worden er cursussen aangeboden bij het volwassenenonderwijs en bij wettelijke mutualiteiten, waarin men de progressieve spierontspanning kan leren. Er bestaat ook de mogelijkheid deze met boeken en ontspanningscassettes of -cd’s te leren. Het is hierbij niet duidelijk of een muzikale ondersteuning de werking van de spierontspanning versterkt of eerder afleidend is.
Klinische bewijzen en werkzaamheid
In een in 1994 gepubliceerde meta-studie werden 66 tot 1985 uitgegeven studies geanalyseerd met een totaal van 3000 patiënten die enkel met PMR behandeld werden, en bij wie dit dus niet slechts een ondersteunende behandeling was bij de gedragstherapie. In 75 % van de studies werden duidelijke verbeteringen van de symptomen, in 60 % bovendien verbeteringen van het algemene welbevinden vastgesteld. Deze verbeteringen waren stabiel. Bij angst- of spanningstoestanden (inclusief die daarmee verbonden lichamelijke problemen) zou de werkzaamheid van PMR goed aangetoond zijn. PMR is echter op verschillende manieren werkzaam, en slaat het best aan bij patiënten met lichtere symptomen, die positief ingesteld waren tegenover de werkzaamheid van deze therapie. Op basis daarvan en omdat de methode vrij gemakkelijk kan worden aangeleerd wordt de PMR als de meest geschikte ontspanningstechniek voor de klinische praktijk beschouwd.[2]
Zie ook
Verwijzingen
- º Jacobson, E. Progressive relaxation. Chicago: University of Chicago Press, 1938.
- º Klaus Grawe et.al.: Psychotherapie im Wandel. 1994, p. 580- (vooral p. 603-607).
Literatuur
- Eberhardt Hofmann, Progressive Muskelentspannung, ein Trainingsprogramm. 2e uitgave. Hogrefe, Göttingen 2003. ISBN 3-8017-1639-2
- Edmund Jacobson, Entspannung als Therapie. Progressive Relaxation in Theorie und Praxis. Vertaald uit het [Amerikaans] Engels door Karin Wirth. 7e uitgave. Klett-Cotta, Stuttgart 1990, ISBN 978-3-608-89112-6.
Weblinks
- (en) Progressive Relaxation Beluister een volledig ontspanningsprotocol (in het Engels)
- (de) Karl C. Mayer, Progressieve Muskelentspannung – Jacobson Entspannungstraining – oder Progressive Muskelrelaxation (PMR)
- (de) Beknopte tekst over het gebruik bij kinderen
