Astrolinguistiek

Astrolinguistiek Het vakgebied, pas omstreeks 2013 als zodanig benoemd, wortelt in de zoektocht naar samenlevingen gehuisvest op buitenaardse planetenstelsels (Search for ExtraTerrestrial Intelligence, SETI), waarmee in 1960 in de VS met behulp van radiotelescopen werd begonnen door de astronomen Frank Drake en Carl Sagan. Het was bekend dat interstellair waterstof natuurlijke radiostraling afgeeft in het golflengte-gebied van 21 cm. Gezocht werd in dat radiosignaal-gebied naar patronen afkomstig van niet-natuurlijke processen – bijvoorbeeld een rijtje gecodeerde getallen gerangschikt volgens een herkenbaar criterium. De zoektocht is sindsdien (op wereldschaal) enorm verfijnd, naar andere radio-frequenties, niet alleen individuele sterren zijn onderzocht maar ook conglomeraties van honderden sterren of meer passeerden de revue. Tot nu toe zonder succes! De International Astronautical Academy heeft het SETI-onderzoek als academische discipline erkend en ieder jaar wordt tijdens het International Astronautical Congress verslag gedaan van nieuwe bevindingen. Min of meer gelijktijdig met de voortschrijdende zoektocht is onderzoek gedaan naar de vorm en inhoud van mededelingen bestemd voor ETI die vanaf de aarde verzonden zouden kunnen worden. Voor zover ze conceptueel talig zijn, kan dat onderzoek tot de astrolinguistiek gerekend worden. De eer van het eerste voorstel in dit verband, een complete Lingua Cosmica, gaat naar de mathematicus Professor H. Freudenthal (┼ 1991) van de Universiteit van Utrecht. Zijn boek LINCOS, Design of a Language for Cosmic Intercourse van 1960 lijkt op het eerste gezicht niet talig van opzet te zijn, omdat wiskundige begrippen centraal gesteld worden. Maar de manier waarop deze te berde gebracht worden, via samenspraken tussen personen (Homo Sapiens), is de facto linguistisch van opzet. Vele vindingrijke voorbeelden getuigen hiervan. Het boek zette een landmijl in de astrolinguistiek, getuige ook de recensie van Bruno Bassi jaren later in Wikipedia. Bassi noteerde: LINCOS is there. In spite of its somewhat ephimeral 'cosmic intercourse' purpose it remains a fascinating linguistic and educational construction, deserving existence as another Toy of Man's Designing”. De term Astrolinguistiek dateert echter van 2013 toen het boek Astrolinguistics, Design of a Linguistic System for Interstellar Communication Based on Logic van de informaticus en astronoom Prof. Dr. A. Ollongren (* 1928) van de Universiteit te Leiden werd gepubliceerd. Ook in dit boek wordt een Lingua Cosmica beschreven, maar de opzet is totaal verschillend van Freudenthal's ontwerp. In plaats van conversaties tussen mensen, beschrijft Ollongren's boek de wijze waarop de logica van situaties in menselijke samenlevingen in zijn LINCOS kan worden vastgelegd. Als basis wordt de moderne Constructieve Logica gebruikt zodat alle beweringen verifieerbaar zijn. De nieuwe LINCOS, ook bestemd voor voor interstellaire communicatie, heeft een linguistische opzet. Op een dieper niveau gaat het echter in de astrolinguistiek om de vraag of linguistische universalia te benoemen zijn, die gebruikt zouden kunnen worden in communicatie over interstellaire afstanden tussen intelligentie samenlevingen. In de geest van Design of a Linguistic System for Interstellar Communication Based on Logic kunnen ze gelocaliseerd worden in beschrijvingen van de logica van situaties in samenlevingen. De recensie van Kadri Tinn (Astronomy for Humans, Tartu, Estonia) van Ollongren's boek herkent dat aspect – zij noteerde: Astrolinguistics is the study of interstellar languages and possibility of communication using an artificially created language that is self-contained and wouldn't include some of the aspects of natural languages. LINCOS - a new Lingua Cosmica is a language system based on applied logic, the understanding of which might be expected from a civilization that has developed technology advanced enough to receive radio emissions.