Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
August Borms
Dr. August Borms (Sint-Niklaas, 14 april 1878 – Etterbeek, 12 april 1946) was een Vlaams-nationalistisch activist.
Eerste Wereldoorlog
Borms was een prominente figuur in Antwerpen. Hij was doctor in de Germaanse filologie en onderwees in het Koninklijk Atheneum.
In 1903 ging hij in opdracht van de regering naar Peru om er aan een hervormingsplan voor het middelbaar onderwijs te werken.
In 1917 maakte hij deel uit van een Vlaamse delegatie die naar Berlijn ging om samenwerking met de Duitsers te zoeken. Hij werd lid van de Raad van Vlaanderen, een raad die collaboreerde met het Duitse bewind door met hen te onderhandelen om erop toe te zien dat de Vlaamse regering zou worden gescheiden van de Belgische staatsregering. In 1918 werd Vlaanderen door de Raad van Vlaanderen onafhankelijk verklaard, met Borms als de nieuwe regeringsleider.[1] Hoewel hij samenwerkte met de Duitsers, wenste hij geen eenwording met het Duitse Rijk. Hij beklemtoonde dat hij alleen met de Duitsers samenwerkte met het doel een volledig onafhankelijk Vlaanderen mogelijk te maken dat niet verbonden zou zijn met Duitsland.[2]
In 1919 werd hij wegens zijn collaboratie ter dood veroordeeld. Pauselijke nuntius Eugenio Pacelli (de latere paus Pius XII]], greep in om Borms te ondersteunen en schreef een brief aan de Belgische autoriteiten, waarin Borms werd voorgesteld als een idealist, en werd geargumenteerd dat zijn regelmatige bezoeken aan Duitsland niet zozeer de collaboratie als doel had, maar om Vlaamse gevangenen te bezoeken. Hij voegde eraan toe dat Borms een overtuigd katholiek was die de kerk nooit had aangevallen, een argument dat in het katholieke België niet op dovemansoren stootte.[3] De doodstraf werd omgezet in levenslange gevangenisstraf.
In 1928 werd hij vanuit de gevangenis verkozen voor het parlement, maar kon als gevangene niet zetelen. Na zijn vrijlating in op 17 januari 1929, zette hij zich dadelijk in voor de verkiezingen van van Kamer en Senaat op 26 mei 1929.
Tweede Wereldoorlog
Tijdens de Duitse bezetting in de Tweede Wereldoorlog was hij opnieuw betrokken bij de collaboratie.
In 1944 had hij een zwaar auto-ongeval, waarvan hij blijvend letsel opliep. In september 1944 vluchtte hij naar Duitsland. In juli 1945 werd hij en zijn vrouw in het ziekenhuis opgenomen in Berlijn. Daar werden ze op 28 augustus 1945 opgehaald en naar Westfalen gebracht. Daar werden zij in hechtenis genomen en doorgestuurd naar de gevangenis in Vorst. In 1946 werd Borms opnieuw ter dood veroordeeld en ditmaal door het vuurpeloton geëxecuteerd.
Zijn laatste woorden waren: ’Dietschland houzee!’
Nawerkingen
Verontwaardigd over de executie van deze oude, kreupele man, schreef Willem Elsschot in 1947 het gedicht ’Aan Borms’.[4]
Mede door Borms’ executie werd hij door sommige Vlaams-nationalisten als een martelaar werd vereerd. Hij wordt jaarlijks omstreeks zijn sterfdag nog steeds herdacht in Merksem (Antwerpen), waar hij begraven ligt.
Verwijzingen
- º Karen Dale Shelby, Conflicted Nationalism and World War I in Belgium: Memory and Museum Design, ProQuest, 2008, pp. 101-103
- º Francis Ludwig Carsten, The Rise of Fascism, University of California Press, 1967, p. 205
- º Robrecht Boudens, Two Cardinals: John Henry Newman, Désiré Joseph Mercier, Peeters Publishers, 1995, pp. 287-288
- º Willem Elsschot, Aan Borms. Na te lezen en te beluisteren o.a. op http://home.scarlet.be/averechts/borms.htm