Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Friso van Oranje-Nassau van Amsberg
| Johan Friso van Oranje-Nassau van Amsberg | ||
| Johan Friso van Oranje-Nassau van Amsberg foto: RVD | ||
| Johan Friso van Oranje-Nassau van Amsberg foto: RVD | ||
| Geboren | 25 september 1968, Utrecht | |
| Nationaliteit |  Nederland
| |
| Beroep | financieel directeur URENCO | |
| Carrière | ||
| 1999 - 2003 | Vice-president investment banking bij Goldman Sachs International | |
| 2004 - 2012 | Mededirecteur bij TNO Space | |
| 2006 - 2012 | Managing director voor Wolfensohn & Company | |
| 2011 - 2012 | CFO bij URENCO | |
| Overige informatie | ||
| Partner(s) | Mabel Wisse Smit | |
| Kinderen | Gravin Luana van Oranje-Nassau Gravin Zaria van Oranje-Nassau | |
| Religie | Nederlands-hervormd[1] | |
Johan Friso Bernhard Christiaan David, prins van Oranje-Nassau, graaf van Oranje-Nassau,[2] jonkheer van Amsberg[3] (Utrecht, 25 september 1968) is de tweede zoon van Beatrix der Nederlanden en Claus van Amsberg. Na een ski-ongeval op 17 februari 2012 verkeert de prins in coma; hij heeft een zware hersenbeschadiging
Zijn peetouders zijn onder anderen: koningin Juliana der Nederlanden, koning Harald V van Noorwegen en Axel von dem Bussche, een goede vriend van prins Claus. Sinds zijn huwelijk op 24 april 2004 met Mabel Wisse Smit is hij geen lid meer van het Koninklijk Huis. Doordat voor het huwelijk niet de procedure met een toestemmingswet was gevolgd verviel zijn titel Prins der Nederlanden. De prins wordt officieel aangeduid als Zijne Koninklijke Hoogheid Prins Friso van Oranje-Nassau, met prins van Oranje-Nassau als persoonlijke titel.
Carrière
Prins Johan Friso behaalde in 1986 zijn vwo-diploma aan het Eerste Vrijzinnig Christelijk Lyceum in Den Haag. Vervolgens deed hij tot 1988 de studie Mechanical Engineering aan de Universiteit van Californië - Berkeley, en van 1988 tot 1994 de studie Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek aan de Technische Universiteit Delft waar hij zijn ingenieurstitel behaalde bij prof. Klaas Smit. Tegelijkertijd studeerde hij bedrijfseconomie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam waar hij in 1995 zijn doctoraalexamen behaalde. Johan Friso werkte vanaf 1995 bij McKinsey & Company in Amsterdam, maar in 1996 stopte hij bij dit bedrijf om in Frankrijk een postdoctorale opleiding tot Master of Business Administration (MBA) aan het INSEAD te gaan volgen.
Na voltooiing van deze studie kreeg Johan Friso in 1998 een baan aangeboden bij de zakenbank Goldman Sachs International in Londen, waar hij in april 2003 ontslag nam als vice-president investment banking.[bron?] Per 1 maart 2004 werd hij parttime mededirecteur van TNO Space te Delft.
In oktober 2006 werd Friso Managing Director bij de firma Wolfensohn & Company in Londen, waar hij zich vooral bezig hield met de implementatie van schone energie in opkomende economieën. Friso is mede-oprichter van het MRI Centrum in Amsterdam. De prins is tevens mede-oprichter en aandeelhouder van Wizz Air,[4] een lowbudgetluchtvaartmaatschappij met voornamelijk Oost-Europese bestemmingen. Friso is ere-voorzitter van het Prins Claus Fonds (een positie die hij deelt met zijn jongere broer Constantijn). Daarnaast heeft de prins ook enkele commissariaten in verschillende bedrijven en organisaties.
In oktober 2010 werd bekend dat Friso de taak van Bart Le Blanc als financieel directeur bij URENCO zou overnemen. Hij trad op 1 januari 2011 in dienst en is werkzaam op het hoofdkantoor van URENCO in het Verenigd Koninkrijk.[5]
Maatschappelijke functies
Prins Friso bekleedt de volgende maatschappelijke functies:
- Erevoorzitter van het Prins Claus Fonds
- Lid van van het College van Advies van de Stichting Christiaan Huygensprijs
- Beschermheer van de Vereniging De Hollandsche Molen
Privé
Geruchten
Jarenlang werd over Johan Friso beweerd dat hij homoseksueel was, en in Eindhoven werd een maandelijks homofeest naar hem genoemd (Friso-feest). Op 14 februari 2001 liet hij de Rijksvoorlichtingsdienst verklaren dat hij "niet homoseksueel, maar heteroseksueel is".[6]
Op 7 juli 2002 meldde de Rijksvoorlichtingsdienst dat Mabel Wisse Smit "tot de nauwe vriendenkring van de prins" behoorde, een jaar later, op 30 juni 2003 verloofden ze zich met elkaar.
Mabelgate
Zijn verloofde raakte in het najaar van 2003 ernstig in opspraak door publicaties in de Telegraaf en Quote, en door een geruchtmakende televisie-uitzending van het SBS 6 programma Peter R. de Vries, misdaadverslaggever. Wisse Smit zou een verhouding hebben gehad met de in 1991 doodgeschoten topcrimineel Klaas Bruinsma. Als gevolg hiervan verzocht Johan Friso premier Balkenende per brief van 9 oktober 2003 de Toestemmingswet niet aan de Staten-Generaal voor te leggen. Johan Friso verklaarde dat zijn aanstaande vrouw en hij naïef waren geweest toen zij hadden besloten niet alle informatie over de relatie tussen Wisse Smit en Bruinsma te openbaren aan de premier en het staatshoofd.
Op 10 oktober 2003 gaf premier Balkenende een persconferentie. Hij deelde mee dat de regering geen Toestemmingswet aan de Staten-Generaal zou voorleggen. Johan Friso moest van de premier de consequenties aanvaarden. Hierdoor zou Johan Friso zijn eventuele rechten op de troon verliezen op het moment dat zijn huwelijk met Wisse Smit zou worden voltrokken. De brief van Johan Friso werd ook vrijgegeven.
Op 19 april 2004 gaf het paar een televisie-interview, waarbij het herhaalde naïef te zijn geweest.[7]
Huwelijk
Op 24 april 2004 trouwde Johan Friso te Delft met Mabel Wisse Smit. Omdat er voor het huwelijk geen toestemming was gevraagd, werden op grond van artikel 28 van de Grondwet hij en zijn eventuele toekomstige afstammelingen van de erfopvolging uitgesloten. Op grond van de Wet lidmaatschap koninklijk huis verloor hij daarmee ook het lidmaatschap van het Koninklijk Huis. Tevens verloor hij zijn titel 'Prins der Nederlanden'.
Bij Koninklijk Besluit van 19 maart 2004, nr. 126, is bepaald dat Johan Friso het gebruik van de titel 'Prins van Oranje-Nassau' als persoonsgebonden en niet-erfelijke titel mag voortzetten, eveneens het predicaat 'Koninklijke Hoogheid'. Voorts is besloten om Johan Friso en zijn afstammelingen, voor zover zij daarvoor volgens de bestaande wettelijke regelingen in aanmerking komen, zowel in mannelijke als in vrouwelijke lijn, te verlenen de adellijke titel van graaf of gravin van Oranje-Nassau en het adellijk predicaat jonkheer of jonkvrouw van Amsberg, met als geslachtsnaam "Van Oranje-Nassau van Amsberg".[3]
Gezin
Het echtpaar heeft twee kinderen:
- Emma Luana Ninette Sophie (26 maart 2005)
- Joanna Zaria Nicoline Milou (18 juni 2006)
Ongeval
Tijdens een vakantie in het Oostenrijkse Lech raakte Johan Friso op 17 februari 2012 samen met een vriend onder een lawine bedolven.[8] Zijn vriend wist zich uit de sneeuw te bevrijden, mede doordat hij een lawine-airbag droeg. Na vijfentwintig minuten werd Johan Friso in kritieke toestand onder de sneeuw vandaan gehaald. Doordat hij een lawinepiep bij zich droeg, werd hij relatief snel gevonden. Hij werd ter plekke vijftig minuten gereanimeerd en vervolgens naar de intensive care van het Landeskrankenhaus in Innsbruck gebracht. Johan Friso bevond zich ten tijde van het ongeval in het zogenaamd vrije skigebied, buiten de piste. Het lawinegevaar was die dag 4 op een schaal van 5. Zijn toestand was stabiel, hoewel de prins niet buiten levensgevaar verkeerde.[9] Hij werd enkele dagen na het ongeval bij een lage temperatuur in een kunstmatige slaap gehouden.[10][11][12] De artsen hoopten hiermee de schade aan de hersenen te kunnen beperken, maar dit is niet gebeurd. Johan Friso heeft door de asfyxie een zware hersenbeschadiging opgelopen. Hij bevindt zich momenteel in comateuze toestand. Het is onzeker of hij ooit weer bij bewustzijn zal komen.[13][14]
Voorouders
| Prins Johan Friso van Oranje-Nassau (1968- ) |
Vader: Jonkheer Claus van Amsberg (1926-2002) |
Grootvader: Klaus Felix von Amsberg (1890-1953) |
Overgrootvader: Wilhelm von Amsberg (1856-1929) |
| Overgrootmoeder: Elise von Vieregge (1866-1951) | |||
| Grootmoeder: Gösta von dem Bussche-Haddenhausen (1902-1996) |
Overgrootvader: Georg von dem Bussche-Haddenhausen (1869-1923) | ||
| Overgrootmoeder: Gabriëlle von dem Bussche-Ippenburg (1877-1973) | |||
| Moeder: Koningin Beatrix der Nederlanden (1938- ) |
Grootvader: Prins Bernhard van Lippe-Biesterfeld (1911-2004) |
Overgrootvader: Prins Bernhard van Lippe-Biesterfeld (1872-1934) | |
| Overgrootmoeder: Barones Armgard van Sierstorpff-Cramm (1883-1971) | |||
| Grootmoeder: Koningin Juliana der Nederlanden (1909-2004) |
Overgrootvader: Hertog Hendrik van Mecklenburg-Schwerin (1876-1934) | ||
| Overgrootmoeder: Koningin Wilhelmina der Nederlanden (1880-1962) |
Bronvermelding
Bronnen, noten en/of referenties:
- º All Things Royal, geraadpleegd op 19 februari 2012
- º Hoge Raad van Adel, Jaarverslag 2004
- ↑ 3,0 3,1 Koninklijk Besluit van 19 maart 2004 houdende bepalingen inzake titels, predikaat en geslachtsnaam van Z.K.H. Prins Johan Friso Bernhard Christiaan David der Nederlanden, Prins van Oranje-Nassau, Jonkheer van Amsberg, met ingang van zijn huwelijk
- º W. G. Hulsman. Friso: geen reservekoning, gewoon adviseur. Reformatorisch Dagblad (26 september 2008)
- º URENCO. URENCO announces successor to Bart Le Blanc as Chief Financial Officer. URENCO.com (4 oktober 2010) Geraadpleegd op 17 februari 2012
- º Redactie. Prins Friso: Ik ben hetero, geen homo. Trouw (15/02/01) Geraadpleegd op 17 februari 2012
- º Redactie NOS. Gesprek met prins Friso en Mabel Wisse Smit (2004). Nederlandse Omroep Stichting (22 juni 2009) Geraadpleegd op 17 februari 2012
- º (de) C. Budin, T. Schrems en G. Krauthackl. Arlberg: Prinz Johan Friso von Lawine verschüttet. Krone.at (17 februari 2012) Geraadpleegd op 17 februari 2012
- º Zijne Koninklijke Hoogheid Prins Friso
- º ‘Geen schedelbasisfractuur Friso, reanimatie duurde vrij lang’ NRC, 18 februari 2012
- º Prins Friso wordt in coma gehouden Volkskrant 17-2-2012 23:45
- º Lichaam Friso wordt langzaam opgewarmd BN DeStem, 22 februari 2012
- º Friso heeft ernstige hersenschade, NOS, 24 februari 2012
- º Mededeling van het Koninklijk Huis: Zijne Koninklijke Hoogheid Prins Friso, 24 februari 2012 - 13:10