Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Trox (Familie)
Trox, ook wel geschreven als Trocks en Troks , is de naam van een familie. De natuurwetenschapper Linnaeus heeft in 1758 de Trox sabulosus (Lompenkever), gedetermineerd, waarmee ook het kevergeslacht Trox tot stand kwam.
Albertus Henderikus Trox (1915-2000) uit Groningen heeft met name sinds de late jaren ’60 de aanzet gegeven tot het genealogisch onderzoek van de familie Trox. Een aantal nakomelingen van de familie Trox zijn nu druk met het verzamelen van de genealogische gegevens.
De naam Trox wordt in Nederland voor het eerst vermeld bij de ondertrouw van Trox Christiaens op 27 oktober 1638 te Groningen.[1] Zijn nazaten dragen eveneens de naam Trox. Trox Christiaens was afkomstig uit Leer of Lier in Duitsland.[1] Trox Christiaens diende als soldaat in de Compagnie van Graaf Hendrik van Nassau en was gelegerd in Leer of Lierort in Duitsland.[1] We spreken dan nog van de Tachtigjarige Oorlog 1568–1648.
Trox woont in de Oosterstraat te Groningen en wordt ingeschreven als lidmaat van de Nederlands Hervormde Kerk.
Zijn kleinzoon Christianus Trox werd in het jaar 1689 ingeschreven als student Theologie aan de in 1614 opgerichte Rijksuniversiteit Groningen. Op 3 september 1699 werd hij de vierde Nederlands Hervormde predikant in successie te Obergum, Maarhuizen en Ranum, bij Winsum [Gr] [2].
Beiske Niemeijer (1760-1838), gehuwd met Klaas Trox, was de stadsvroedvrouw wat heel bijzonder was voor die tijd. Op 35-jarige leeftijd had ze examen gedaan en kreeg ze de kwalificatie geadmitteerd vroedvrouw. Ze stond bekend als "vrouw Trox" of "de weduwe Trox". Ze heeft honderden Groningse kinderen ter wereld geholpen. Beiske ontving haar traktement uit de stadskas. In deze functie leidde ze tevens aspirant-vroedvrouwen op. Naast de functie van stadsvroedvrouw kreeg ze tevens de functie van lavementzetter voor de vrouwelijke armen.[3] Beiske Trox-Niemeijer heeft in ieder geval nog tot haar 75ste jaar gepraktiseerd. We weten dit uit de geboorteaangiftes. Beiske is familie van de latere tabaksfabrikant Theodorus Niemeijer.
Harmanus Trox (1789-1855) werd geboren aan het Zuiderdiep in Groningen.[4] Hij vertrok naar Amsterdam en trouwde daar met Wilhelmina van Veele. Hij diende onder Napoleon en later in het Staatse Leger bij Waterloo (1815).[5] Harmanus stierf uiteindelijk als kolonist in Ommerschans.
In Duitsland bestaat ook een aanzienlijke tak van de familie Trox die terug gaat tot omstreeks 1700. Tot op heden is het nog niet gelukt om de Nederlandse en Duitse takken van de familie met elkaar te verbinden. De oorsprong van de Duitse tak ligt in Oost-Pruisen.
Er zijn zoals in de meeste families vaak geruchten die de ronde doen. Zo bestaat het gerucht dat de naam Trox oorspronkelijk afkomstig zou zijn uit Griekenland en via omzwervingen uiteindelijk in Nederland is gearriveerd. Dit gerucht kwam zowel in de Nederlandse tak als de Duitse tak voor maar kan (nog) niet worden bewezen.
In de Duitse tak is bekend door overlevering dat zij nazaten zouden zijn van een Trox uit Nederland. Het gaat hierbij om een Nederlander met rood haar en rossige baard. Vermoed wordt dat het hier gaat om Gerrit Dillingh Trox (1724-1770).[6]
Bij het Rijks Militair Archief in Den Haag is een document aanwezig met daarop de namen van personen die per schip vanuit Harlingen zijn vertrokken op 18 augustus 1756 naar Aurich en Koningsbergen (nu Kaliningrad) waaronder Gerrit Dillingh Trox.[6]
Omdat de Nederlanders veel ervaring hadden met het inpolderen werden ingenieurs en werklieden gevraagd daarheen te verhuizen om het lage veengebied te helpen inpolderen.
Doordat de Duitse familie Trox gevestigd was in Oost- en West-Pruisen en Silezië, is het erg moeilijk om toegang te krijgen tot de diverse archieven. Er is na de Tweede Wereldoorlog nogal het een en ander gebeurd in die streken. Zo zijn er diverse familieleden echt blootsvoets onder extreme omstandigheden naar Duitsland gelopen. Daarbij moet nog genoemd worden Heinz Trox in Duitsland, eigenaar van TROX GmbH, een van de voornaamste bedrijven in de wereld voor klimaattechniek heeft opgebouwd. Totaal wereldwijd 4500 werknemers en nummer 1 wereldwijd in ventilatie en airconditioning.[7]
Er bestaat ook een Heinz Trox Foundation die 94% van de aandelen van TROX GmbH bezit. Deze is gericht op mensen en hun welzijn. Dit geldt zowel voor hun inzet op wetenschappelijk als op sociaal en cultureel gebied.[8]
Heinz Trox werd ook onderscheiden met de hoogste onderscheiding in Duitsland: het Bundesverdienstkreuz.[9]
Zijn devies was: „Der Mensch ist der Maßstab und sein Wohlbefinden das Ziel." [8]
Er zijn bij zowel de Nederlandse als de Duitse families Trox door de jaren heen veel personen te vinden die een zelfstandig bedrijf voeren. Voor zover bekend voeren zij alle op dezelfde manier hun bedrijf, dat wil zeggen niet voor uitsluitend eigen belang maar ook voor de mensen die er werken en de maatschappij waar het bedrijf ook deel van uit maakt.
Een andere rode draad door beide families is dat er relatief veel mensen militair waren.
Vanuit Duitsland zijn na de wereldoorlogen een aantal familieleden vertrokken naar de Verenigde Staten en Australië.
Bronnen, noten en/of referenties
|