Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Vasten
Vasten is het zich geheel of gedeeltelijk onthouden van alle of bepaalde spijzen, dranken en genotsmiddelen voor een bepaalde periode. Er zijn verschillende beweegredenen voor het vasten en er bestaan verschillende vormen van vasten, die kunnen worden ingedeeld in therapeutisch vasten en religieus vasten.
Medicinaal vasten
Een korte periode van vasten wordt voorgeschreven voor bepaalde medische tests, zoals bloedafname, dat ’op nuchtere maag’ moet gebeuren, of voor operaties waarvoor een algemene anesthesie nodig is.
Therapeutisch vasten
Een methode van vasten wordt toegepast om het welbevinden of de algemene gezondheid te verbeteren of als deel of ondersteunende therapie bij een omvangrijker behandelingsplan. In Amerika is dr. Edward H. Dewey (1837–1904) in moderne tijden een pionier op het gebied van therapeutisch vasten. Dr. Otto Buchinger (1878–1966) in Duitsland was de eerste die de heilzame werking van vasten op een aantal ziekten systematisch documenteerde.[1] Nadat hij op aanraden van dr. Gustav Riedlin drie weken vastte, waren de symptomen van zijn reumatische artritis verdwenen, waardoor hij het vasten als therapie verder ging onderzoeken en ontwikkelen. De positieve resultaten van het vasten zijn goed onderbouwd door wetenschappelijke studies, onder andere bij gewrichtsreuma, hoge bloeddruk of hoge vet- of suikerwaarden in het bloed.[2] Het Buchinger-vasten is een vorm van sapvasten onder medische begeleiding.
Ondersteuning bij kankerbehandeling
Er zijn veel verschillende types van kanker. Bij sommige types kanker kan een vasten een goede ondersteuning zijn van de behandeling. Kankercellen zijn afhankelijk van glucose voor hun groei, terwijl gezonde cellen kunnen overschakelen van glucose als hun voorkeurbrandstof, naar ketonen als reservebrandstof. Door vasten of een voeding arm aan koolhydraten, krijgen kankercellen geen voeding meer zonder de normale cellen te verhongeren. De therapie die dan toegepast wordt, heeft meer kans om de kankercellen te verzwakken zonder de gezonde cellen te beschadigen.[3]
Types
Er zijn verschillende types van vasten als therapie. Watervasten is het eigenlijke volledige vasten. Vasten wordt geacht niet zomaar hetzelfde te zijn als een ’nuldieet’.
Volgens sommige methoden kan men vers groentensap gebruiken (sapvasten), of kruidenthee (theevasten),...
Intervalvasten (intermitterend vasten of ’intermittent fasting’) is een afwisselend een periode van vasten en niet-vasten. De periode kan onder andere een bepaald deel van elke dag zijn of een dag per week.
Religieus vasten
Religieus vasten kan in verschillende religies een teken zijn van rouw, boetedoening, ascese, reiniging of een periode om zich te bezinnen.
Terwijl lichamelijke redenen de hoofdzaak zijn voor een dieet, zijn lichamelijke redenen bij een religieuze vorm van vasten niet het hoofddoel. Daar concentreert men zich eerder op een geestelijk doel.[4]
’Abrahamiitsche religies’
Judaïsme
De enige vasten die in de Tora voorgeschreven wordt, vindt plaats op de Verzoendag (Jom Kipoer). In het hedendaags rabbijns judaïsme zijn nog andere vastendagen gebruikelijk als herdenking van rampzalige gebeurtenissen in de religieuze geschiedenis.
Vóór de vernietiging van de tempel was het onder rabbijnse joden gebruikelijk om op maandagen en donderdagen te vasten (Tosefta Ta’anit 2:4). Zij geloofden dat Mozes de berg Sinaï opging om de Tora te ontvangen op een donderdag en dat hij daar veertig dagen verbleef voordat hij terugkwam naar het volk Israël. Om dit te herdenken, vastten zij op donderdag. Op een maandag vastten zij omdat dit de dag was waarop Mozes terugkeerde naar het volk Israël na veertig dagen op de berg.
Ook in latere tijden, nadat de tempel door de Romeinen vernietigd werd, konden individuele personen het nog steeds op zich nemen om elke maandag en donderdag te vasten (Ta’anit 12a).
Christendom
In het katholicisme wordt gevast in de veertigdagentijd (een periode van veertig dagen als voorbereiding op Pasen) en tijdens de Goede Week. Vóór het Tweede Vaticaans Concilie was het ook voorgeschreven om op vrijdag ’vlees te derven’ en at men dus vis in de plaats van vlees.
In orthodoxe kerken kent men ook nog het vasten op de feestdag van de heiligen Petrus en Paulus op 29 juni. In orthodoxe kloosters en bij strenge orthodoxen is naast vrijdag ook elke woensdag een vastendag.[4] Vasten op woensdag en vrijdag komt ook in katholieke kloosterordes voor, zoals de benedictijnen, dominicanen, franciscanen en karmelieten. Het vasten op specifieke dagen kan variëren afhankelijk van de specifieke regels en gebruiken van elke orde.
In het protestantisme komt het minder voor, maar John Wesley, de oprichter van het methodisme, moedigde zijn de studenten in zijn Bijbelstudiegroep aan aan om twee keer per week, op woensdag en vrijdag, te vasten. Hij beschouwde dit als een belangrijk onderdeel van spirituele discipline.
Mormonen
Vasten is ook een belangrijk onderdeel van de praktijk binnen de Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen, ook wel bekend als de mormoonse kerk. Mormoonse gelovigen vasten doorgaans op de eerste zondag van elke maand, een praktijk die bekend staat als de ’vastenzondag’. Tijdens deze dag van vasten onthouden mormonen zich van voedsel en drinken gedurende een bepaalde periode, meestal van zonsopgang tot zonsondergang.
Het doel van het vasten binnen de mormoonse traditie is om zich te verbinden met spirituele discipline, om zich te richten op gebed en spirituele reflectie, om na te denken over persoonlijke en gemeenschappelijke spirituele doelen, en om liefdadigheid en hulp aan anderen te bieden door middel van ’vastenoffers’. De dag na het vasten, op maandag, wordt vaak gebruikt voor gebed en reflectie.
Dit vasten is gebaseerd op richtlijnen in de mormoonse heilige schriften en moderne openbaringen die zijn ontvangen door leiders van de kerk.
In het Boek van Mormon, in het boek Alma, hoofdstuk 6, vers 6, staat: „Daarom riepen zij het volk op om eens in de maand op de eerste dag van die maand samen te komen, om te vasten en te bidden en de Heer God te aanbidden.”
Profeten en leiders van de mormoonse kerk bevestigen het belang van vasten, zoals zij dit door moderne openbaring zouden hebben ontvangen, en moedigen deze praktijk aan als een manier om spirituele kracht te verkrijgen, om nederigheid te tonen voor God, en om liefdadigheid te tonen jegens anderen door het geven van ’vastenoffers’ om de behoeftigen te helpen.
Islam
In de islam is het vasten (saum) een van de „vijf zuilen”. Gedurende de maand ramadan hebben alle moslims (met uitzondering van vrouwen tijdens de menstruatie of na een bevalling), de in het volle bezit van hun verstand (‘aqil), meerderjarig (baligh), fysiek daartoe in staat (qadir) en niet op reis zijn, de verplichting om van de ochtendschemering tot zonsondergang niets in zich op te nemen. Naast het zich onthouden van voedsel en drank (inclusief water) betekent dit ook niet te roken.
’Dharmische religies’ (India)
Hindoeïsme
Vasten, bekend als ’vrata’ of ’upavasa’, is een integraal onderdeel van het hindoeïstische geloof en wordt op grote schaal beoefend door hindoes over de hele wereld. Hindoes vasten op verschillende dagen van de week en tijdens speciale festivals en heilige dagen. Deze vasten kan variëren van het volledig onthouden van voedsel en water tot het beperken van het dieet tot bepaalde voedingsmiddelen. Het doel van het vasten in het hindoeïsme kan verschillen, waaronder spirituele zuivering, het verkrijgen van zegeningen van goden, en het tonen van toewijding en zelfbeheersing.
Boeddhisme: Vasten is geen prominent onderdeel van het boeddhistische pad zoals het in sommige andere religies is. Echter, sommige boeddhistische tradities kennen wel perioden van vasten of onthouding van voedsel als onderdeel van meditatieretraites of als een vorm van ascetische beoefening. Bijvoorbeeld, in sommige boeddhistische gemeenschappen kan het beoefenen van onthouding van voedsel voor een bepaalde periode, vooral tijdens speciale gelegenheden of retraites, voorkomen.
Sikhisme
Sommige Sikh-praktijken omvatten perioden van vasten als een vorm van spirituele discipline en toewijding.
Jaïnisme
In het jaïnisme is vasten een belangrijk onderdeel van de spirituele beoefening, waarbij het streven naar zelfbeheersing en zuivering centraal staat.
Andere religies
In sommige inheemse religieuze tradities over de hele wereld kunnen vastenpraktijken ook voorkomen, zij het met variaties in de aard en het doel ervan. Het kan een manier zijn om spirituele kracht te verkrijgen, visioenen te ontvangen, of als onderdeel van rituelen en ceremonies.
Politiek gebruik
Vasten in de vorm van hongerstaking wordt gebruikt als politiek geweldloos drukkingsmiddel. De politieke en religieuze leider Mahatma Gandhi ondernam meermaals een lange vastenperiode als politiek en sociaal protest. Zijn hongerstakingen hadden een grote invloed op de Britse Ram en de Indiase bevolking. Gandhi werd hierdoor geïnspireerd door het lezen van het boek The Science and the Fine Art of Fasting van de Amerikaanse ’vastenarts’ Herbert Shelton en raadpleegde dit boek vaak voor de praktische kant van het vasten.
Verwijzingen
- º (December 16, 2013)Fasting Therapy – Old and New Perspectives. Forschende Komplementärmedizin 20 (6): 410–411. DOI:10.1159/000357828.
- º Kjeldsen-Kragh, M. Haugen en anderen, Controlled trial of fasting and one-year vegetarian diet in rheumatoid arthritis, in: The Lancet, deel 338, nummer 8772, oktober 1991, p. 899–902, ISSN 0140-6736. PMID 1681264.
- º The Lancet Oncol. 2017 Apr;18(4):431. Cathcart P, Craddock C, Stebbing J. PMID 28368246, doi: 10.1016/S1470-2045(17)30196-1, Fasting: starving cancer.
- ↑ 4,0 4,1 https://www.kerknet.be/kerknet-redactie/nieuws/vasten-dieet
Hulp genealogie en geschiedenis (Nederland) • Deepl vertaler • Schrijfassistent VRT • ChatGPT (Opgepast! Altijd verifiëren!) • Claude.ai (Opgepast! Altijd verifiëren!) • Copilot (Opgepast! Altijd verifiëren!) • tekst herschrijven met scribbr.io •