Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Messing (metaallegering)
Messing oftewel geelkoper, in de vorm van folie ook wel latoen oftewel latoenkoper genoemd, is een legering van koper en zink.
De naam geelkoper is afgeleid van de kleur. Het is duidelijk geler dan zuiver koper of brons. Wanneer het materiaal lang is blootgesteld aan de buitenlucht wordt het donkerbruin.
Messing is een waardevol materiaal, vanwege zijn hardheid en goede zelfsmerende eigenschappen. Er bestaan drie types messing:
- Alfamessing, met minder dan 40% zink, is flexibel en kan koud gesmeed worden
- Bètamessing, met meer zink naar verhouding, kan alleen heet gesmeed worden. Maar dit type messing is harder en sterker.
- Wit messing, met meer dan 45% zink, is te bros om algemeen bruikbaar te zijn.
Messing is bekend bij de mensheid sinds prehistorische tijden, lang voordat het metaal zink was ontdekt. Het werd gemaakt door koper samen met calamiet te smelten. Calamiet is een zinkerts. Tijdens dit proces wordt het zink uit het calamiet onttrokken en mengt dit direct met het koper. Zuiver zink is echter te reactief om te produceren met deze oude technieken.
Tegenwoordig wordt bijna 90% van messinglegeringen hergebruikt. Dat wil zeggen dat messingschroot verzameld wordt en teruggaat naar de gieterij waar het gesmolten wordt tot het gewenste eindproduct. Dit zijn meestal gietbillets of palen. Deze worden later geëxtrudeerd tot de juiste vorm en maat.
Veel kan gedaan worden om de eigenschappen van het normale messing te verbeteren. Een element als aluminium maakt het messing sterker en corrosiebestendig. Het aluminium zorgt voor een zeer dun en doorzichtig, hard laagje dat zelfherstellend is. Het element tin heeft een soortgelijk effect en vindt men terug in legeringen die toegepast worden in zeewatermilieus (de z.g. naval brasses). Combinaties van elementen als ijzer, aluminium, silicium en mangaan kunnen - mits in de juiste combinatie en hoeveelheid aanwezig - voor messingen zorgen met een hoge slijtweerstand. Een bekend voorbeeld hiervan is de legering LDM C673 waar een juiste combinatie van mangaan en silicium tot een sterk en slijtvaste legering leidt die zijn weg gevonden heeft in toepassingen in de automobielindustrie.
Er bestaan ook zogenaamde ontzinkingsbestendige messingen. Deze messingen worden toegepast in situaties waarbij grote kans is op corrosie bij gebruik van normale messingen. Dit kan optreden als de watertemperatuur te hoog is, er chloriden aanwezig zijn of bij afwijkende waterhardheid (te lage hardheid). Als voorbeeld een toepassing in een warmwaterboilersysteem. In een dergelijke omgeving zou een standaardlegering snel falen. Dit messing wordt op een speciale wijze geproduceerd waarbij grote aandacht is voor een gebalanceerde samenstelling en juiste temperatuuromstandigheden.
Zie ook
Bronvermelding
Bronnen, noten en/of referenties:
Vrije mediabestanden over Brass op Wikimedia Commons