Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Gabriël Prinsenberg
| Gabriël Prinsenberg | ||
| Geboren | 2 augustus 1932, Gouda | |
| Bekend van | Biografisch leren en werken. Het levensverhaal in kaart brengen | |
| Beroep | docent, trainer, counselor, auteur | |
Gabriël Joseph Antonius Prinsenberg (Gouda, 1932) is een Nederlandse sociaal agoog, counselor, docent en auteur. Hij wordt gezien als pionier van de 'biografische hulpverlening', een methode die een biografische werkwijze centraal stelt bij sociale dienstverlening in het algemeen en bij psychosociale zorg en hulpverlening in het bijzonder.
Levensloop
Geboren en getogen in Gouda, begon Prinsenberg zijn leven met een moeizame jeugd. Hij verloor zijn moeder toen hij drie jaar oud was, moest als kind drie jaar kuren in een tuberculose-instelling en maakte de Tweede Wereldoorlog mee, inclusief de hongerwinter. Dank zij een actie van het Rode Kruis kon hij na de oorlog, samen met duizenden andere longpatiëntjes, naar Zwitserland om daar aan te sterken.[1] Zijn vader overleed toen hij 16 jaar oud was, waarna hij achterbleef met zijn stiefmoeder. Om in het levensonderhoud te voorzien onderbrak hij zijn schoolopleiding en werkte enige jaren als plateelschilder. Door de ervaringen in zijn jeugd ontwikkelde hij een interesse in het persoonlijke levensverhaal van mensen ('persoonlijk biografie'). Via een aanvankelijk autodidactische en later ook professionele scholing werd hij achtereenvolgens sociaalpedagogische hulpverlener, maatschappelijk werker, groepspsychtherapeut en methodiekdocent aan Hogeschool De Horst te Driebergen en daarna docent, supervisor en trainer aan de Voortgezette Opleiding voor Sociale Beroepen in Amsterdam.
Werk: pionier van biografische hulpverlening
Prinsenberg kan gezien worden als een pionier van de biografische hulpverlening.[2] Hij leverde een grote bijdrage aan de ontwikkeling van deze benadering. Als jeugdige hulpverlener was hij zich al bewust van het belang van de wederwaardigheden tijdens de levensloop en de invloed daarvan op de persoonlijkheid. Hij merkte dat veel mensen worstelden met het vinden van een richting in hun leven. Tijdens zijn werk als beginnend maatschappelijk werker waren biografische thema's al een steun om mensen te helpen met hun hulpvraag. Op de opleiding voor maatschappelijk werk en andere agogische opleidingen werd hieraan weinig aandacht gegeven. Prinsenberg ontwikkelde zich tot biografisch hulpverlener en later workshopleider. Hij volgde begin jaren tachtig bijeenkomsten voor biografiewerkers bij professor Bernard Lievegoed, psychiater en organisatiedeskundige, en een van de eersten die het belang inzag van een meer psychologische benadering van de menselijke levensloop. Voor psychotherapeuten startte Prinsenberg een studiegroep over de menselijke levensloop.
Biografische hulpverlening
Biografische hulpverlening is een agogische werkwijze waarbij het levensverhaal van de cliënt met een specifieke hulpvraag centraal staat. De focus ligt op het verkennen van lief en leed dat het leven van een persoon richting heeft gegeven en op welke wijze men daarmee is omgegaan. Het is een methodiek die gebruik maakt van het 'narratieve interview', met gestructureerde verhalen over persoonlijke gebeurtenissen, waarin vooral betekenisvolle ervaringen, belemmeringen en stagnaties worden besproken en daardoor begrip ontstaat wat deze voor de cliënt betekenen. Biografische hulpverlening helpt de cliënt tevens te begrijpen hoe bepaalde belevenissen uit het verleden nog steeds invloed hebben op het huidige leven en hoe deze kunnen worden verwerkt. Door de mogelijkheden van de cliënt te onderzoeken wordt inzicht en zelfsturing bevorderd ten gunste voor een meer gewenste eigen levenswijze.
Biografische hulpverlening versus psychotherapie
Biografische hulpverlening en psychotherapie zijn twee verschillende benaderingen om mensen te helpen bij persoonlijke groei en ontwikkeling. Hoewel beide benaderingen enige gelijkenissen vertonen en er overlappingen zijn, zijn er ook belangrijke verschillen. Biografische hulpverlening is een aanpak waarbij het accent vooral ligt op het onderzoeken van iemands levensverhaal, hoe belangrijke belevenissen het huidig functioneren hebben beïnvloed en welke mogelijkheden er zijn de ervaren stagnaties te overwinnen. Psychotherapie daarentegen, is een bredere term die verschillende benaderingen omvat om mensen te helpen bij het aanpakken van emotionele of psychische problemen. Deze therapie kan verschillende vormen aannemen, waaronder cognitieve gedragstherapie, systeemtherapie (relatie- en gezinstherapie), narratieve therapie, en dergelijke. Het doel ervan is om mensen te helpen bij het omgaan met mentale klachten, zoals depressie, angst, traumatische ervaringen en verslaving.
Het 'biografisch leren en werken' als methode is goed te integreren binnen de diverse doelstellingen van sociaal-agogische en psychotherapeutische beroepen.
Prinsenberg en de ontwikkeling van de methodiek biografische hulpverlening
Vanuit zijn counseling-praktijk ontwikkelde Prinsenberg een eigen methode, waarbij de cliënt werd aangemoedigd om het eigen levensverhaal te vertellen en stelde daarbij vragen om het verhaal te structureren en de belangrijkste momenten vast te stellen die tot stagnaties hebben geleid.[2] Belangrijke inspiratiebronnen waren hierbij, naast professor Bernard Lievegoed, het gedachtegoed van Wilhelm Dilthey, Charlotte Bühler, Carl Gustav Jung, Viktor Frankl, Romano Guardini en de humanistische psychologie. Het geheel van deze denkbeelden resulteerde tot een eclectische methodiek en de breed opgezette publicatie Biografisch werken en leren. Het levensverhaal in kaart brengen (2005).
Met enkele collega’s stichtte hij de Beroepsvereniging van psychosociale hulpverleners,[3] waarvan de leden biografisch hulpverlenen als belangrijkste methodiek gebruiken. Hij begon een tijdschrift voor deze doelgroep wat later een vervolg kreeg in een online periodiek BioGraphein, dat als email-nieuwsbrief verzonden wordt.[4]
Prinsenberg was een van de initiatiefnemers van de opleiding voor psychosociale hulpverlening De Kleine Prins in Den Haag (de huidige opleiding vaktherapie aan de Hogeschool Leiden).[5] Ook werd hij gevraagd voor trainingen in binnen- en buitenland aan hulpverleners. Hij deed dat op de eerder genoemde Hogeschool De Horst, de Voortgezette Opleiding voor Sociale Beroepen en tevens aan de Hochschule für Künste im Sozialen te Otterberg bij Bremen. Bij opleidingen voor kunstzinnige therapie in Zeist en Antwerpen gaf hij veelvuldig gastlessen. Daarnaast heeft hij – ook in samenwerking met beeldend kunstenaar Olga Bohnsack – in diverse conferentieoorden als docent en trainer bij zorginstituten in Nederland, België, Frankrijk, Bulgarije en vooral in Duitsland in diverse variaties biografieseminars en een meerjarige opleidingen in biografisch werken gegeven.[6] Vanuit het door hen opgerichte Instituut Labyrint voor Biografie en Kunst werden leerroutes ontwikkeld waarbinnen modulen werden aangeboden met betrekking tot coachen in levensloop, levensverhaal en loopbaan zowel voor groepen als individuele deelnemers.
Gedurende de eerste twee decennia van de 21e eeuw gaf hij cursussen als HOVO-docent (hogere opleiding voor ouderen) bij de Universiteit Utrecht en de Hogeschool Utrecht–Amersfoort, en was hij workshopleider. Vanuit het Instituut Labyrint voor Biografie en Kunst werd een leerroute ontwikkeld waarbinnen modulen werden aangeboden met betrekking tot coachen in levensloop, levensverhaal en loopbaan, zowel voor groepen als individuele deelnemers.
Prinsenberg als auteur
Naast het uitgeven van een periodiek en bijdragen in tijdschriften[7] schreef Prinsenberg meerdere boeken over het vak biografische hulpverlening.[8][9][10][11][12] Hij was de eerste auteur die in 1992 met De tocht door het laybyrint een methodiekboek schreef over dit onderwerp. Ina Brouwer schreef een uitgebreide recensie in het Tijdschrift voor geestelijk werk.[13] Dit boek werd ook uitgegeven in België, Duitsland en Zwitserland.[14] In 2014 verscheen In de middag van het leven, over het ouder worden en het zoveel mogelijk betrekken van ouderen in het leven van alledag.[9][15][16] Zijn publicatie Biografisch leren en werken. Het levensverhaal in kaart brengen – waarvan in 2020 de vierde druk verscheen – kan gezien worden als het standaardwerk voor deze methode. Prinsenberg werd ook gevraagd als gastauteur voor publicaties van anderen over dit onderwerp.
Bibliografie
- 1984 Inspannen voor ontspanning. Werkboek voor hulpverlening bij spanningsproblemen. Uitgeverij Samsom, Alphen aan den Rijn/Brussel
- 1992 De tocht door het labyrint. Biografisch werken als methode voor sociale beroepen. Hogeschool de Horst, Driebergen
- 1994 'Levensloop – Levensverhaal – Loopbaan', in: Handboek Personeelsbeleid in de school. Uitgeverij Samsom H.D. Tjeenk Willink, Alphen aan den Rijn
- 1995 'Meer kunst in het helpen. Over de voorwaarden voor kunstzinnig handelen en creativiteit & verbale en non-verbale technieken in de hulpverlening' in: Handboek Maatschappelijk Werk. Uitgeverij Bohn Stafleu Van Loghum, Houten
- 1996 De tocht door het labyrint. Biografisch werken als begeleiding op de levensweg, geheel herziene en uitgebreide editie. Uitgeverij Servire, Utrecht
- 1997 (de) Der Weg durch das Labyrinth. Biographisches Arbeiten. Begleitung auf dem Lebensweg. Novalis Verlag, Schaffhausen
- 1998 (de) 'Eine andere Art der Familienberatung?', in: Seelenpflege, Heilpädagogik und Sozialtherapie. Dornach
- 1999 (de) Die Kunst in den helfenden Berufen. Voraussetzungen für das hygienische und therapeutische Gespräch. Edition Umkreis Horstedt
- 2003 Zin in leven. Persoonlijke verhalen over zingeving (i.s.m. andere auteurs). Uitgave Trimbos-Instituut, Utrecht
- 2005 Biografisch leren en werken, het leven in kaart brengen. Uitgeverij SWP Amsterdam (vierde druk, 2020)
- 2007 'Verklaar dat eens nader' (hoofdstuk over het biografisch gesprek), in: Ernst Bohlmeijer, Lausanne Mies, Gerben Westerhof (2007): De betekenis van levensverhalen. Theoretische beschouwingen en toepassingen in onderzoek en praktijk. Uitgeverij Bohn Stafleu Van Loghum, Houten
- 2007 'Biografisch werken en creativiteit', hoofdstuk in: Ina Brouwer, Ine van Emmerik, Hans Alma, Margret van Paassen en Antoinette Scholten (2007): De stille kracht van transcendentie. Wijsheid in beelden, verhalen en symbolen. Uitgeverij SWP, Amsterdam. Humanistics University Press.
- 2010 'Het vertellen van levensverhalen', in: Counselling Magazine, nr. 4 (2010). Uitgeverij Kloosterhof, Neer
- 2014 In de middag van het leven. Over het belang van het levensverhaal voor de derde leeftijd. Uitgeverij SWP, Amsterdam
Externe link
- Gabriël Prinsenberg op website uitgeverij SWP
Referenties
- º 'Duizenden kinderen naar Zwitserland' (75 jaar bevrijding), op nos.nl, geraadpleegd op 2 augustus 2023.
- ↑ 2,0 2,1 Jacoline Vlaander, 'Beroep: het leven in gesprek brengen', in: Motief, juni 2002, pp. 2-3.
- º de Vries, Sjef, Psychosociale hulpverlening: de maatschappelijke context, Bohn Stafleu van Loghum, Houten , 2008. ISBN 978-90-313-5243-2.
- º Zie biographein.blogspot.com.
- º 'Vaktherapie', op hsleiden.nl.
- º (de-DE) Gabriel Prinsenberg. rolandwiese (2021-07-27) Geraadpleegd op 2023-08-02
- º Sociaal Digitaal. www.sociaaldigitaal.nl Geraadpleegd op 2023-08-02
- º Literatuur over biografiek - Biografiek. biografiek.nl Geraadpleegd op 2023-08-01
- ↑ 9,0 9,1 Henk Van Daele, 'In de middag van het leven. Over het belang van het levensverhaal voor de derde leeftijd' (boekbespreking), op wijook.be, geraadpleegd op 2 augustus 2023.
- º Ineke van den Berg en Yvonne van Holsteijn, 'Biografisch werken. Terugkijken om vooruit te komen', in: Het complete loopbaanboek, p. 81.
- º Post hbo-opleiding Psychosomatisch Oefentherapeut OPST, Studiegids 2020/2022, p. 13.
- º Schrijven met dubbel zicht, p. 36.
- º Ina Brouwer, 'De normatieve kwaliteit van biografisch werken' (boekbespreking), in: Praktische humanistiek. Tijdschrift voor geestelijk werk, nr. 9, september 1993, pp. 28-34.
- º (de-DE) Verlag, Oratio. Der Weg durch das Labyrinth - Oratio Verlag. oratio-verlag.ch Geraadpleegd op 2023-08-02
- º Gabriël Prinsenberg - Uitgeverij SWP. www.swpbook.com Geraadpleegd op 2023-08-02
- º José Fransen, 'Over het belang van levensverhalen' (recensie), op data.swpportal.com.
