Gregorio Aglipay

Gregorio Aglipay Cruz y Labayan (5 mei 1860 – 1 september 1940) was een Filippijns katholiek priester die een schisma veroorzaakte onder de katholieke gelovigen door zichzelf uit te roepen tot opperste bisschop van de Iglesia Filipina Independiente, de Onafhankelijke Filippijnse Kerk. Dit paste in de geest van vrijheidsstrijd en de anti-blanke gezindheid die er toen over de eilanden waaide.

Leven

Gregorio Aglipay werd geboren in Batac, Ilocos Nortes op de Filippijnen. Zijn moeder overleed toen hij pas een jaar en zeven maanden oud was. Hij werd opgevoed door een grootoom en groottantes van moederlijke zijde. Als veertienjarige werd hij eens in de gevangenis gezet en moest hij voor de gouverneur komen omdat hij bij de oogst van tabakbladeren het vereiste quotum niet had bereikt. Deze gebeurtenis wekte zijn diepgewortelde haat tegenover de Spaanse ambtenaren.

In 1876 vertrok hij dankzij de steun van zijn grootoom naar Manila om daar onderwijs te volgen aan een privéschool. Twee jaar later schreef hij zich in aan het Colegio de San Juan de Letran. Daar behaalde hij een bachelor. Hij begon een rechtenstudie aan de Universiteit van Santo Tomas, maar besloot wat later om priester te worden en schreef zich in 1883 in aan het priesterseminarie te Vigan.

Op 21 december 1889 werd Aglipay in Manila tot priester gewijd. Acht jaar lang was hij kapelaan (onderpastoor) in verschillende parochies. Toen de Filippijnse Revolutie in augustus 1896 uitbrak, was hij kapelaan in San Pablo (Isabela).

Aglipay koesterde sympathie voor de revolutionairen, maar kwam pas in direct contact met de revolutionaire beweging nadat hij in de tweede helft van 1896 naar Victoria, Tarlac verplaatst werd. Hij werd ervoor bekend dat hij de revolutionairen ondersteunde.

Op 20 oktober 1898 werd Gregorio Aglipay door Emilio Aguinaldo benoemd tot legeraalmoezenier van de revolutionaire regering. In die functie zou hij gevangen genomen Spaanse geestelijken hebben geholpen.

In september 1898 riep generaal Aguinaldo een vergadering van afgevaardigden samen te Malolod, Bulacan. Aglipay vertegenwoordigde zijn thuisprovincie Ilocos Norte.

Hij schreef een aantal manifesten, waarin hij de Filippijnse geestelijken opriep om de macht over de Kerk in de Filippijnen in eigen handen te nemen. Deze en andere redenen leidden ertoe dat hij werd geëxcommuniceerd uit de Rooms-Katholieke Kerk.

Toen de onafhankelijke Filippijnse kerk werd georganiseerd, kreeg Aglipay het ambt van opperste bisschop (aartsbisschop of metropoliet) aangeboden. Na enige aarzeling nam Aglipay de functie aan, wat zijn breuk met ee Roome-Katholieke Kerk bezegelde.

Aglipay was samen met Norberto Nabong kandidaat voor de presidentsverkiezingen in 1935 voor een verenigde partij van republikeinen en communisten, maar verloor tegen Manuel L. Quezon en Sergio Osmeña van de nationalistischenationalistische partij.

Nadat het verplichte celibaat in de onafhankelijke Filippijnse kerk werd afgeschaft, trouwde Aglipay op 12 maart 1939 met D. Pilar Jamias y Ver.

Gregorio Aglipay overleed op 1 september 1940 in Manila na een beroerte. Hij werd begraven in de Aglipay-kathedraal in Tondo, Manila. Nadat deze in 1945 vernietigd werd, werd hij overgebracht naar de Maria Clara-kerk te Sampaloc. Hij is nu bijgezet in zijn geboorteplaats Batac in Ilocos Norte.

Herdenking

Aglipay wordt herdacht op 5 september op de liturgische kalender van de Episcopale Kerk in de Verenigde Staten.