Hagelgeweer

Een hagelgeweer oftewel shotgun is een vuurwapen met één of twee lopen boven of naast elkaar, waarmee men voornamelijk hagelpatronen afschiet. Deze wapens worden meestal gebruikt voor de jacht op klein wild of het kleiduivenschieten. Voor de jacht op grotere soorten wild kunnen deze geweren ook geladen worden met gladlooppatronen (zogenaamde slugs), waarvan de hagellading vervangen is door een enkele kogel. Deze kogels zijn door hun grote gewicht ook op langere afstand nog effectief.

Een M870 12 Gauge hagelgeweer
van Remington.

Geschiedenis

Hagelgeweren werden van oorsprong gebruikt in plaats van de donderbus. Het gebruik van een hagelgeweer werd voor het eerst vermeld in het boek "Frontier Language of the West" door James Fenimore Cooper in 1776 in Kentucky. Het hagelgeweer is in de loop van zijn bestaan zeer in trek geweest bij bewakers, politiediensten en jagers die op vogels joegen.

Van oorsprong was het vroegere voorlaad-hagelgeweer identiek aan het musket in de zin dat ze allebei gladloops waren (zonder trekken en velden in de loop). Een musket was echter wel veelal langer dan een hagelgeweer. Hagelgeweren en andere soortgelijke wapens waren veel makkelijker in omgang dan langeafstandswapens en waren ook eerder ontwikkeld. De ontwikkeling van preciezere en dodelijkere wapens verkleinde het nut van het hagelgeweer dat op de grote, open slagvelden in Europese oorlogen werd gebruikt. Een soort jachtgeweer uit vroegere tijden is ook een jachtroer.

Munitie

Dit wapen schiet zowel hagelpatronen af, als een klompje lood / staal of een rubberen slug. Door de grootte van de patroon en de soort munitie heeft een hagelgeweer altijd een grote terugslag. Dit nadeel wordt vaak gecompenseerd door de enorme destructieve kracht van het wapen. Sommige hagelpatronen worden door de politie en het leger gebruikt om onder andere een gesloten deur te openen door simpelweg het slot eruit te schieten.

Sommige patronen dienen alleen voor het permanent uitschakelen van een tegenstander. Dit kan met een (vaak) dodelijke afloop, zoals met een hagelpatroon met metalen balletjes. Een hagelpatroon in combinatie met een hagelgeweer is vaak een dodelijke combinatie voor de tegenstander. Het wapen en zijn patroon staan dan ook bekend om hun grote stopkracht. Eén schot is vaak voldoende om de tegenstander uit te schakelen. De hagel komt als een dodelijke wolk metaal het wapen uit waardoor met één schot een redelijk groot doel getroffen kan worden. De effectieve dracht van het wapen (tot hoever een kogel na afvuren nog effectief is) ligt bij een gemiddelde hagelpatroon rond de 30 meter. Natuurlijk vliegen de kogeltjes veel verder maar zijn dan niet meer direct dodelijk.

Het tijdelijk uitschakelen kan geschieden door gebruik van één grote rubberen kogel, een slug, of een zogenaamde "BeanBag". Dit is een nylon zakje gevuld met zand of een andere zware substantie, dat als doel heeft het lichaam niet binnen te dringen, maar de tegenstander zonder ernstige verwondingen uit te schakelen. Verwondingen blijven dan vaak beperkt tot een blauwe plek of een kneuzing. De Beanbag is al enkele keren in het nieuws gekomen, zowel positief als negatief, maar het heeft zijn nut wel getoond.

Het kaliber van een hagelgeweer wordt uitgedrukt in kaliber of gauge. Dit is de loopdiameter. Het meest gebruikte kaliber is '12 gauge' (18,5 mm) ofwel 'kaliber 12'. Het getal geeft aan hoeveel ronde kogels uit een Engels pond lood kan worden gehaald. In de loop van een 'kaliber 12' past een kogel die 1/12 is van een Engels pond lood. Hier gaat op: hoe lager het getal, des te groter de kogel.

De munitie wordt bij een pomp-actie hagelgeweer in het buismagazijn onder de loop bewaard. Het herladen van het wapen gebeurt door de patronen één voor één in het buismagazijn te schuiven door een opening voor de trekkerbeugel. Er zijn ook een aantal hagelgeweren die een losse patroonhouder hebben. Deze worden meestal voor semi-automatische en in een enkel geval volautomatische hagelgeweren gebruikt.

Soorten hagelgeweren

In het overzicht hieronder is het woord 'hagelgeweer' vervangen door 'shotgun' omdat de meeste namen van hagelgeweren hieronder de term 'shotgun' in zich dragen. De woorden betekenen allebei hetzelfde.

In de klasse hagelgeweren bestaan de volgende varianten:

• Jachtgeweer. Deze dubbelloopse variant gebruikt hagelpatronen en wordt meestal voor jacht en/of hobby gebruikt. Deze shotguns zijn meestal basculerend, dat wil zeggen dat je de loop naar beneden spant.(Ongeveer hetzelfde als een knikloopbuks)
• Riot Shotgun. Dit zijn shotguns die worden gebruikt voor defensieve doeleinden (door politie en voor zelfverdediging). Ook wel less-lethal launcher genoemd. Dit zijn hagelgeweren met over het algemeen langere magazijn-buizen. Ook worden er met riot guns alleen rubberen kogels, traangas, en rookgranaten afgevuurd.
• Lever-Action-Shotgun. Deze variant word doorgeladen door middel van een hefboomssysteem aan de onderkant. Bekend uit de film Terminator 2.
• Sawn-off Shotgun. Deze variant heeft een afgezaagde dubbele loop en (vaak) ook een afgezaagde kolf. Zodoende kan hij makkelijk onder een jas of in een mouw verstopt worden. Hij produceert tevens een grotere wolk lood, waardoor hij op korte afstand effectiever is dan bijvoorbeeld een normaal geweer of pistool. Echter zijn deze wapens te allen tijde verboden het afzagen van de loop is een misdrijf.
• Combat Shotguns. Dit is de variant die door het leger gebruikt wordt. Deze verschilt van de Riot Shotgun door het feit dat aan een Combat Shotgun een bajonet bevestigd kan worden.

Deze laatste categorie kan worden onderverdeeld in twee typen:

• Semi-Auto-Shotgun. Deze shotgun vuurt als een half-automatisch geweer. Er zijn enkele varianten die ook volautomatisch kunnen vuren en varianten die zowel semi-automatisch als op pompactie werken. Dit is aan te passen door de vuurselector op het wapen.
• Pump-Action-Shotgun. Deze variant is veruit het bekendst bij het publiek door veelvuldig gebruik in actiefilms. Dit zijn de shotguns die na elk schot herladen moeten worden met het vaak karakteristieke 'klik-klik'-geluid van het voorhout. (Deze zit onder de loop en dient in een pompende beweging naar achter en weer naar voren (of andersom) bewogen te worden.)

Fabrikanten

Een paar van de bekendste fabrikanten van shotguns zijn Benelli, Franchi, Mossberg, Remington, Beretta, en Winchester.

Zie ook

• Benelli
• Franchi
• Mossberg
• Remington
• Beretta
• Winchester

Externe links

• Artikel over de BeanBag

  Vrije mediabestanden over Shotguns op Wikimedia Commons