Cypriotisch Grieks: verschil tussen versies
Geen bewerkingssamenvatting |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
Regel 18: | Regel 18: | ||
Het Cypriotisch Grieks vormt een continuüm van variëteiten, van ’[[basilect]]’ (het meest afwijkende dialect) tot ’[[acrolect]]’ (dichter bij de standaardtaal). Sprekers passen hun taalgebruik aan naargelang de sociale context. Hoewel het dialect traditioneel als een minder prestigieuze vorm van Grieks werd beschouwd, is er sinds de jaren 1990 een groeiende trots op Cypriotisch Grieks als een symbool van culturele identiteit. Deze ontwikkeling wordt versterkt door het gebruik van Cypriotisch Grieks in muziek, literatuur en moderne media. | Het Cypriotisch Grieks vormt een continuüm van variëteiten, van ’[[basilect]]’ (het meest afwijkende dialect) tot ’[[acrolect]]’ (dichter bij de standaardtaal). Sprekers passen hun taalgebruik aan naargelang de sociale context. Hoewel het dialect traditioneel als een minder prestigieuze vorm van Grieks werd beschouwd, is er sinds de jaren 1990 een groeiende trots op Cypriotisch Grieks als een symbool van culturele identiteit. Deze ontwikkeling wordt versterkt door het gebruik van Cypriotisch Grieks in muziek, literatuur en moderne media. | ||
==Regionale dialectverschillen== | |||
Cypriotisch Grieks kent enkele opmerkelijke dialectverschillen afhankelijk van de regio op het eiland Cyprus. Hier zijn enkele van deze verschillen: | |||
===Stedelijke versus landelijke dialecten:=== | |||
*Stedelijke dialecten: Dialecten die gesproken worden in stedelijke gebieden zoals Nicosia, Limassol, Larnaca, en Paphos. Deze dialecten hebben vaak meer invloeden van het standaard Grieks en buitenlandse talen vanwege de grotere blootstelling aan toerisme en handel. | |||
*Landelijke dialecten: In landelijke gebieden wordt vaak een conservatiever dialect gesproken dat minder beïnvloed is door externe factoren. Deze dialecten kunnen oudere vormen van woorden en zinnen behouden. | |||
===Regionale varianten:=== | |||
*Nicosia en Limassol: Dialecten in deze steden zijn vaak vergelijkbaar door de historische en economische banden tussen de twee grootste steden van Cyprus. | |||
*Paphos: Het dialect van Paphos heeft enkele unieke kenmerken in uitspraak en vocabulaire die het onderscheidt van de andere stedelijke dialecten. | |||
*Larnaca: Dialecten in Larnaca hebben specifieke uitspraakverschillen en gebruiken soms andere vormen van woorden in vergelijking met Nicosia en Limassol. | |||
{{navigatie Griekse talen}} | {{navigatie Griekse talen}} | ||
{{authority control|TYPE=t|Wikidata=Q245899}} | {{authority control|TYPE=t|Wikidata=Q245899}} |
Huidige versie van 28 jan 2025 om 01:30
Cypriotisch Grieks (Grieks: κυπριακά ελληνικά [cipriaˈka elːiniˈka] of κυπριακά [cipriaˈka]) is de variant van de Griekse taal die als omgangstaal gesproken wordt door de meerderheid van de Grieken uit Cyprus en door Cyprioten in de diaspora. Het wordt beschouwd als een dialectgroep, omdat het verschilt van standaard Modern Grieks op het gebied van woordenschat, fonetiek, fonologie, morfologie en syntaxis. Deze verschillen zijn historisch bepaald, maar ook een gevolg van geografische isolatie, uiteenlopende nederzettingspatronen en contact met talen uit andere taalfamilies.
Cypriotisch Grieks heeft geen officiële gestandaardiseerde geschreven vorm. Bij officiële gelegenheden, in het onderwijs, de media en politiek, en in contact met Griekssprekende buitenlanders wordt Standaard Modern Grieks gebruikt. Het dialect wordt echter steeds vaker informeel geschreven, met name in digitale communicatie zoals op sociale media en in SMS-berichten.
Geschiedenis en literatuur
Het huidige Cypriotische dialect is geen directe voortzetting van het oude Griekse Arcadisch-Cypriotische dialect, maar is ontstaan uit het Koine Grieks, dat werd beïnvloed door Attica. Tussen de 7e en 10e eeuw werd Cyprus, door veelvuldige Arabische invallen, grotendeels geïsoleerd van de rest van de Griekssprekende wereld. Hierna werd het opnieuw opgenomen in het Oost-Romeinse Rijk, maar viel al in 1191 onder de heerschappij van de kruisvaarders. Het daaropvolgende isolement leidde ertoe dat enkele kenmerken van het middeleeuws Grieks behouden bleven die in Standaard Modern Grieks zijn verdwenen.
Tijdens de middeleeuwen werd de wetgeving van het Koninkrijk Cyprus geschreven in het Cypriotische dialect. Belangrijke bronnen zijn de kronieken van Leontios Machairas (15e eeuw) en George Boustronios, evenals een verzameling sonnetten geïnspireerd door Francesco Petrarca. Ook bewaard gebleven zijn de oude liederen van de Tsiattista-dichters, een vorm van poëtische improvisatie die in 2012 door UNESCO werd opgenomen in de lijst van Immaterieel Cultureel Erfgoed.
Taalkenmerken
Cypriotisch Grieks heeft verschillende linguïstische kenmerken die het onderscheiden van Standaard Modern Grieks:
- Dubbele medeklinkers: Dubbele medeklinkers zoals ττ, ππ en κκ worden geaspireerd uitgesproken (/tʰ/, /pʰ/, /kʰ/), terwijl andere dubbele medeklinkers, zoals μμ, een verlengde klank krijgen (/mː/).
- Palatalisatie: De palatalisatie in Cypriotisch Grieks verschilt duidelijk van Standaard Modern Grieks. Bijvoorbeeld: και /ce/ (’en’) wordt in Cypriotisch Grieks uitgesproken als τζιαι /dʒe/.
- Woordvorming: Deelwoorden eindigen vaak op -οντα in plaats van -οντας, zoals in Standaard Modern Grieks. De infinitief, vrijwel verdwenen in het Standaard Modern Grieks, wordt in Cypriotisch Grieks nog in genominaliseerde vorm gebruikt (bijvoorbeeld το δειν ’de blik’).
- Woordenschat: Het Cypriotisch Grieks bevat leenwoorden uit talen zoals Turks, Arabisch, Engels en Italiaans. Daarnaast zijn veel Byzantijnse en middeleeuwse woorden behouden gebleven, zoals Συντυχάννω en λαλώ in plaats van μιλώ (’spreken’). Dit wordt in Standaard Grierks aangevoeld als archaïsch.
Sociolinguïstische status
Het Cypriotisch Grieks vormt een continuüm van variëteiten, van ’basilect’ (het meest afwijkende dialect) tot ’acrolect’ (dichter bij de standaardtaal). Sprekers passen hun taalgebruik aan naargelang de sociale context. Hoewel het dialect traditioneel als een minder prestigieuze vorm van Grieks werd beschouwd, is er sinds de jaren 1990 een groeiende trots op Cypriotisch Grieks als een symbool van culturele identiteit. Deze ontwikkeling wordt versterkt door het gebruik van Cypriotisch Grieks in muziek, literatuur en moderne media.
Regionale dialectverschillen
Cypriotisch Grieks kent enkele opmerkelijke dialectverschillen afhankelijk van de regio op het eiland Cyprus. Hier zijn enkele van deze verschillen:
Stedelijke versus landelijke dialecten:
- Stedelijke dialecten: Dialecten die gesproken worden in stedelijke gebieden zoals Nicosia, Limassol, Larnaca, en Paphos. Deze dialecten hebben vaak meer invloeden van het standaard Grieks en buitenlandse talen vanwege de grotere blootstelling aan toerisme en handel.
- Landelijke dialecten: In landelijke gebieden wordt vaak een conservatiever dialect gesproken dat minder beïnvloed is door externe factoren. Deze dialecten kunnen oudere vormen van woorden en zinnen behouden.
Regionale varianten:
- Nicosia en Limassol: Dialecten in deze steden zijn vaak vergelijkbaar door de historische en economische banden tussen de twee grootste steden van Cyprus.
- Paphos: Het dialect van Paphos heeft enkele unieke kenmerken in uitspraak en vocabulaire die het onderscheidt van de andere stedelijke dialecten.
- Larnaca: Dialecten in Larnaca hebben specifieke uitspraakverschillen en gebruiken soms andere vormen van woorden in vergelijking met Nicosia en Limassol.
Indo-Europese talen > Kentum-talen > Grieks |
---|
<templatestyles src="Sjabloon:Navigatie/Tabel/styles.css" />
|