Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

S.H. de Roos: verschil tussen versies

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=S.H._de_Roos&oldid=2258099 24 okt 2005 194.104.95.7)
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=S.H._de_Roos&oldid=6892023 9 feb 2007 CvandenHil AlexP)
Regel 1: Regel 1:
Sjoerd de Roos (1877-1962) was graficus en typograaf. De schoenmakerszoon groeide op in Drachten en later in Amsterdam. Hij bleek een talent voor tekenen te hebben dat hij op de de Rijksacademie van Beeldende Kunsten kon verdiepen.
[[Image:SHdeRoos.jpg|thumb|250px|S.H. de Roos in zijn huis in de Jacob Marisstraat, Amsterdam, rond 1910. Collectie Universiteitsbibliotheek van Amsterdam]]
'''Sjoerd Hendrik de Roos''', hij duidde zichzelf aan als ''S.H. de Roos'' ([[Drachten]], [[14 september]] [[1877]] - [[Haarlem]], [[3 april]] [[1962]]) was een Nederlands [[letterontwerper]], [[boekverzorger]] en [[kunstenaar]]. De bibliofiele uitgeverij [[Stichting De Roos]] is naar hem vernoemd.


De Roos had van huis uit een socialistische levensovertuiging meegekregen, en in navolging van zijn vader was hij een aanhanger van F. Domela Nieuwenhuis. Later zou hij lid worden van de Sociaal-Democratische Arbeiderspartij. Overeenkomstig deze overtuiging wilde De Roos zijn kunstenaarschap dienstbaar maken aan het volk, en hij koos daarom voor de toegepaste kunst.
Vanuit Drachten, waar zijn vader [[schoenmaker]] was, verhuisde hij op jonge leeftijd naar Amsterdam. Daar volgde hij van 1889 tot 1891 een opleiding tot lithograaf. Aansluitend studeerde hij van 1892 tot 1895 aan de Teekenschool voor Kunstambachten en van 1895 tot 1898 aan de [[Rijksacademie voor Beeldende Kunsten]].
[[Afbeelding: BoekbandontwerpS.H.deRoos.jpg|thumb|left|thumbnail BoekbandontwerpS.H.deRoos|Boekbandontwerp van De Roos voor de Wereldbibliotheek, 1905]]
In 1907 trad hij in dienst van Lettergieterij 'Amsterdam' voorheen N. [[Tetterode]], waar hij volledig tot ontplooiing is gekomen. Hij werkte daar tot in 1941. In 1912 ontwierp hij, als eerste Nederlander in 150 jaar, een nieuwe drukletter, namelijk de 'Hollandsche Mediæval'. In totaal heeft hij twaalf drukletters ontworpen, waarvan de Hollandsche Mediæval, de 'Egmont' (1932), de 'Libra' (1938) en de 'De Roos Romein & Cursief' (1947) de meest succesvolle waren.


Geïnspireerd door de Britse Arts and Crafts Movement was hij in 1912 de eerste Nederlander in 150 jaar die een nieuwe drukletter ontwierp. De 'Hollandsche Mediæval' werd geroemd om zijn helderheid en leesbaarheid.  
De Roos werd in zijn jonge jaren geïnspireerd door de [[Arts and Crafts]] beweging, waarbij kunst en ambachtelijkheid elkaar aanvulden. Een mooi voorbeeld daarvan is de door hem verzorgde uitgave van ''Kunst en maatschappij'' (1903) van [[William Morris]]. Als aanhanger van [[Ferdinand Domela Nieuwenhuis]] probeerde hij ook het ideaal van 'kunst aan het volk' te verwezenlijken.


De Roos wist al snel met zijn ideeën de aandacht op zich te vestigen. In cursussen, lezingen en artikelen pleitte hij voor een goed verzorgde, 'zuivere' typografie, waarvan de letter, en daarmee de leesbaarheid, het uitgangspunt moest zijn. "Elk drukwerk moet tot lezen noden door een aangenaam uiterlijk, dat, al naar mate de bedoeling is, meer of minder opvallend mag zijn. Men stuurt toch ook niet een haveloze uit als ambassadeur, noch mogen clowns op de kansel verschijnen", zo schreef hij in die tijd.
Archivaal materiaal van De Roos wordt beheerd in de Bibliotheek van de [[Universiteit van Amsterdam]] (waar ook de door De Roos opgebouwde Tetterode Collectie berust) en in de [[Stadsbibliotheek Haarlem]]. Het [[Rijksmuseum Amsterdam]], het [[Frans Hals Museum]] in Haarlem en het [[Museum Smallingerland]] in Drachten hebben vrij werk van De Roos in hun collectie.


In zijn lange carriere (hij stierf in 1962) ontwierp De Roos nog 12 drukletters. Hij stond in hoog aanzien, maar is nu nog slechts in kleine kring een bekende naam.  
De Roos woonde onder meer in Krommenie, Amsterdam, Haarlem en Hilversum aan de Hyacintenlaan 55. Hij deelde zijn woning met [[Nienke van Hichtum]], de kinderboekenschrijfster.


Een groep vierdejaars studenten Kunstgeschiedenis wil dat veranderen en organiseren een oeuvretentoonstelling rond De Roos. Behalve typografie zijn er op de expositie ook voorbeelden te zien van tekeningen, grafiek en van blikjes, zoals sigarendoosjes en koektrommels. Want om zijn gezin te onderhouden werkte De Roos jaren bij de blikfabriek van Verwer te Krommenie.  
==Literatuur==
* A.A.M. Stols, ''Het werk van S. H. de Roos: een bijdrage tot de geschiedenis van de herleving der Nederlandsche boekdrukkunst'' (1942)
* Dick Dooijes, ''Sjoerd H. de Roos zoals ik mij hem herinner'' (1976)
* Sjoerd H. de Roos, ''Typografische geschriften 1907-1920'' (1989)
* Mathieu Lommen, ''De grote vijf: S.H. de Roos, J.F. van Royen, J. van Krimpen, C. Nypels en A.A.M. Stols'' (1991)
* Sari de Haan ... [et al.], ''typiScH de Roos: oeuvre-overzicht'' (2004)


De Roos maakte de digitale revolutie in het laatste deel van de vorig eeuw niet meer mee. Maar grafisch ontwerper Dirk de Jong, gast in Adams Appel, heeft nooit anders dan digitaal gewerkt. Hij laat zien welke elementen zorgen voor de leesbaarheid van een letter en van een tekst.
==Externe links==
*[http://www.inghist.nl/Onderzoek/Projecten/BWN/lemmata/bwn4/roos Biografisch Woordenboek van Nederland] Biografie S.H. de Roos
*[http://www.cultuurwijzer.nl/cultuurwijzer.nl/cultuurwijzer.nl/i000367.html Cultuurwijzer.nl] Over S.H. de Roos
*[http://www.uba.uva.nl/ Bibliotheek van de Universiteit van Amsterdam] Catalogus (o.a. letterproeven)
*[http://www.kb.nl/galerie/100hoogtepunten/085.html Koninklijke Bibliotheek] Honderd hoogtepunten (Over S.H. de Roos)
*[http://www.typ.nl/TYP03/woud/libra/libra01.html Koosje Sierman]: De Libra van S.H. de Roos: een Uitmiddelpuntige
*[http://www.rug.nl/Corporate/nieuws/adamsAppel/archief2004/afl08 Rijksuniversiteit Groningen]: Typograaf Sjoerd de Roos maakte zijn kunst dienstbaar aan het volk
 
[[Categorie:Nederlands grafisch vormgever|Roos, S.H. de]]
[[categorie:Nederlands kunstenaar|Roos, S.H. de]]
[[Categorie:Nederlands letterontwerper|Roos, S.H. de]]
[[Categorie:Nederlands ontwerper|Roos, S.H. de]]
[[categorie:Fries persoon|Roos, S.H. de]]

Versie van 18 nov 2024 11:12

Bestand:SHdeRoos.jpg
S.H. de Roos in zijn huis in de Jacob Marisstraat, Amsterdam, rond 1910. Collectie Universiteitsbibliotheek van Amsterdam

Sjoerd Hendrik de Roos, hij duidde zichzelf aan als S.H. de Roos (Drachten, 14 september 1877 - Haarlem, 3 april 1962) was een Nederlands letterontwerper, boekverzorger en kunstenaar. De bibliofiele uitgeverij Stichting De Roos is naar hem vernoemd.

Vanuit Drachten, waar zijn vader schoenmaker was, verhuisde hij op jonge leeftijd naar Amsterdam. Daar volgde hij van 1889 tot 1891 een opleiding tot lithograaf. Aansluitend studeerde hij van 1892 tot 1895 aan de Teekenschool voor Kunstambachten en van 1895 tot 1898 aan de Rijksacademie voor Beeldende Kunsten.

Bestand:BoekbandontwerpS.H.deRoos.jpg
Boekbandontwerp van De Roos voor de Wereldbibliotheek, 1905

In 1907 trad hij in dienst van Lettergieterij 'Amsterdam' voorheen N. Tetterode, waar hij volledig tot ontplooiing is gekomen. Hij werkte daar tot in 1941. In 1912 ontwierp hij, als eerste Nederlander in 150 jaar, een nieuwe drukletter, namelijk de 'Hollandsche Mediæval'. In totaal heeft hij twaalf drukletters ontworpen, waarvan de Hollandsche Mediæval, de 'Egmont' (1932), de 'Libra' (1938) en de 'De Roos Romein & Cursief' (1947) de meest succesvolle waren.

De Roos werd in zijn jonge jaren geïnspireerd door de Arts and Crafts beweging, waarbij kunst en ambachtelijkheid elkaar aanvulden. Een mooi voorbeeld daarvan is de door hem verzorgde uitgave van Kunst en maatschappij (1903) van William Morris. Als aanhanger van Ferdinand Domela Nieuwenhuis probeerde hij ook het ideaal van 'kunst aan het volk' te verwezenlijken.

Archivaal materiaal van De Roos wordt beheerd in de Bibliotheek van de Universiteit van Amsterdam (waar ook de door De Roos opgebouwde Tetterode Collectie berust) en in de Stadsbibliotheek Haarlem. Het Rijksmuseum Amsterdam, het Frans Hals Museum in Haarlem en het Museum Smallingerland in Drachten hebben vrij werk van De Roos in hun collectie.

De Roos woonde onder meer in Krommenie, Amsterdam, Haarlem en Hilversum aan de Hyacintenlaan 55. Hij deelde zijn woning met Nienke van Hichtum, de kinderboekenschrijfster.

Literatuur

  • A.A.M. Stols, Het werk van S. H. de Roos: een bijdrage tot de geschiedenis van de herleving der Nederlandsche boekdrukkunst (1942)
  • Dick Dooijes, Sjoerd H. de Roos zoals ik mij hem herinner (1976)
  • Sjoerd H. de Roos, Typografische geschriften 1907-1920 (1989)
  • Mathieu Lommen, De grote vijf: S.H. de Roos, J.F. van Royen, J. van Krimpen, C. Nypels en A.A.M. Stols (1991)
  • Sari de Haan ... [et al.], typiScH de Roos: oeuvre-overzicht (2004)

Externe links

Overgenomen van "https://nl.wikisage.org/w/index.php?title=S.H._de_Roos&oldid=370970"