Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Jacob Mahu: verschil tussen versies
(+) |
(http > https. google books inkorten) |
||
| Regel 18: | Regel 18: | ||
==Geschiedenis== | ==Geschiedenis== | ||
De eerste grote expeditie in opdracht van de [[Magelhaense Compagnie]] <ref>1585: de val van Antwerpen en de uittocht van Vlamingen en Brabanders | De eerste grote expeditie in opdracht van de [[Magelhaense Compagnie]]<ref>Gustaaf Asaert, ''1585: de val van Antwerpen en de uittocht van Vlamingen en Brabanders'', [https://books.google.com/books?id=LkvEe4ezuAgC&pg=PA222&&dq=Magelhaense+Compagnie p. 222]</ref>, die op 27 juni 1598 uit [[Goeree]] <ref>https://www.historici.nl/retroboeken/vdaa/#source=aa__001biog02_01.xml&page=469&size=800&accessor=accessor_index</ref> vertrok om langs Zuid-Amerika en via Chili en Peru naar Indië te varen werd georganiseerd door [[Pieter van der Hagen]] uit Zeeland, [[Johan van der Veeken]] en een aantal Amsterdammers, want op 4 december 1602 lieten [[Isaac le Maire en de VOC|Isaac le Maire]], zijn broer Salomon, [[Balthasar Coymans (1555-1634)|Balthasar Coymans]] e.a. een acte bij de notaris opmaken omdat vier schepen na drie jaar nog niet terug waren en de verzekeraar zou moeten uitbetalen.<ref>Stadsarchief Amsterdam, NA 93-90</ref> | ||
[[Bestand:LiefdeShip.jpg|thumb|left|Van links naar rechts: ''"Blijde Boodschap"'', ''"Trouwe"'', '' "'t Geloove''", ''"Liefde"'' and ''"Hoope"''. 17e-eeuwse [[gravure]]]] | [[Bestand:LiefdeShip.jpg|thumb|left|Van links naar rechts: ''"Blijde Boodschap"'', ''"Trouwe"'', '' "'t Geloove''", ''"Liefde"'' and ''"Hoope"''. 17e-eeuwse [[gravure]]]] | ||
De vloot bestond uit vijf schepen en ongeveer 500 <ref>''Historiesch verhaal: Van het begin, voortgang en teegenwoordigen staat der ...'' [ | De vloot bestond uit vijf schepen en ongeveer 500 <ref>''Historiesch verhaal: Van het begin, voortgang en teegenwoordigen staat der ...'' [https://books.google.com/books?id=exg5AAAAMAAJ&pg=PR15&dq=Jacques+Mahu p. XV]</ref> bemanningsleden. De schepen en de schippers heetten: | ||
* De ''Hoop'' met 130 man en Jacques Mahu als admiraal; vervolgens met Simon de Cordes of Jacob Huydecoper als kapitein. | * De ''Hoop'' met 130 man en Jacques Mahu als admiraal; vervolgens met Simon de Cordes of Jacob Huydecoper als kapitein. | ||
* ''[[De Liefde (galjoen)|De Liefde]]'' met 110 man en [[Simon de Cordes]] als vice-admiraal, vervolgens met Gerrit van Beuningen | * ''[[De Liefde (galjoen)|De Liefde]]'' met 110 man en [[Simon de Cordes]] als vice-admiraal, vervolgens met Gerrit van Beuningen | ||
| Regel 31: | Regel 31: | ||
[[Bestand:Annobon Island Equatorial Guinea.jpg|thumb|De kust van Annobon]] | [[Bestand:Annobon Island Equatorial Guinea.jpg|thumb|De kust van Annobon]] | ||
Het ging de expeditie niet voor de wind. Bij [[Praia]] is een fort op de Portugezen veroverd. Bij de kust van [[Brava]] lieten al vele mannen het leven door ziekten. Omdat admiraal Mahu bezweek werd de leiding van de expeditie overgenomen door Simon de Cordes. [[Dirck China]] werd overgeplaatst naar de ''Blijde Boodschap'' als kapitein en Gerrit van Beuningen werd viceadmiraal, en kapitein op ''de Liefde'' met [[William Adams]] als stuurman.<ref>[ | Het ging de expeditie niet voor de wind. Bij [[Praia]] is een fort op de Portugezen veroverd. Bij de kust van [[Brava]] lieten al vele mannen het leven door ziekten. Omdat admiraal Mahu bezweek werd de leiding van de expeditie overgenomen door Simon de Cordes. [[Dirck China]] werd overgeplaatst naar de ''Blijde Boodschap'' als kapitein en Gerrit van Beuningen werd viceadmiraal, en kapitein op ''de Liefde'' met [[William Adams]] als stuurman.<ref>[https://www.uchiyama.nl/ngjapanvoc.htm uchiyama]</ref> De schepen misten de [[zeestroom|stroming]] of [[gyre]] naar de kust van Brazilië en kwamen in een windstil gebied terecht met een vreselijk klimaat. Bij een uitbraak van [[scheurbuik]] ging de bemanning aan land bij [[Annobón]] aan de kust van [[Guinea (gebied)|Guinea]], nu [[Equatoriaal Guinea]]. Pas in januari 1599 werd aan de oversteek van de [[Atlantische Oceaan]] begonnen. De bemanning kreeg eerst toen te horen dat de reis niet om Kaap de Goede Hoop zou gaan. | ||
===Straat Magellaan=== | ===Straat Magellaan=== | ||
| Regel 37: | Regel 37: | ||
[[Bestand:Niños Selknam.jpg|thumb|Selknam]] | [[Bestand:Niños Selknam.jpg|thumb|Selknam]] | ||
Bij aankomst bij de Straat Magellaan was het winter en de wind ongunstig; het kostte de schepen vier of vijf maanden om de straat te passeren. Toen in september eindelijk de [[Grote Oceaan]] werd bereikt, kwamen de schepen opnieuw in een storm terecht. De ''Blijde Boodschap'' verloor haar boegspriet; de ''Geloof'', ondertussen met De Weert als kapitein, en de ''Trouwe'', schoten te hulp maar werden terug de Straat in geblazen en raakten de anderen kwijt. Het ''Geloof'' probeerde met de expeditie van [[Olivier van Noort]] mee te varen, die zij op 15 december ontmoeten. <ref> | Bij aankomst bij de Straat Magellaan was het winter en de wind ongunstig; het kostte de schepen vier of vijf maanden om de straat te passeren. Toen in september eindelijk de [[Grote Oceaan]] werd bereikt, kwamen de schepen opnieuw in een storm terecht. De ''Blijde Boodschap'' verloor haar boegspriet; de ''Geloof'', ondertussen met De Weert als kapitein, en de ''Trouwe'', schoten te hulp maar werden terug de Straat in geblazen en raakten de anderen kwijt. Het ''Geloof'' probeerde met de expeditie van [[Olivier van Noort]] mee te varen, die zij op 15 december ontmoeten.<ref name=biesman>https://www.hakluyt.com/journal_articles/2007/Lambert%20Biesman.pdf Lambert Biesman</ref> De Weert verbleef tussen de [[Selknam]] in [[Patagonië]]. Hij keerde terug naar Nederland, toen de resterende bemanningsleden begon te [[muiterij|muiten]]. Na aan het oostelijke einde van de Straat op [[pinguïns]] voor de noodzakelijke proviand gejaagd te hebben<ref>Elk bemanningslid had recht op halve gezouten pinguin daags.</ref> ontdekte hij onderweg de Sebald Eilanden, nu bekend als de [[Jasoneilanden]] (nabij de [[Falklandeilanden]]). De Weert kwam op 13 juni 1600 met 36 man in Goeree aan. | ||
[[Bestand:Laguna verde 11.jpg|thumb|left|De kust nabij Valparaiso]] | [[Bestand:Laguna verde 11.jpg|thumb|left|De kust nabij Valparaiso]] | ||
| Regel 46: | Regel 46: | ||
Hij was een verschrikkelijke mongool en hij stonk | Hij was een verschrikkelijke mongool en hij stonk | ||
De ''Blijde Boodschap'' <ref>Ook bekend als het ''Vliegend Hart'', onder [[Dirck Gerritszoon Pomp]] {{Bron?|dit feit heeft uitleg nodig|2012|09|02}} </ref> werd door een tekort aan [[proviand]] gedwongen de Spaanse haven [[Valparaíso (stad)|Valparaíso]] aan te lopen, waar de bemanning gevangen werd genomen. Pomp verkocht zijn schip aan de Spanjaarden of het is in beslag genomen.<ref> | De ''Blijde Boodschap'' <ref>Ook bekend als het ''Vliegend Hart'', onder [[Dirck Gerritszoon Pomp]] {{Bron?|dit feit heeft uitleg nodig|2012|09|02}} </ref> werd door een tekort aan [[proviand]] gedwongen de Spaanse haven [[Valparaíso (stad)|Valparaíso]] aan te lopen, waar de bemanning gevangen werd genomen. Pomp verkocht zijn schip aan de Spanjaarden of het is in beslag genomen.<ref>https://www.westfriesgenootschap.nl/geschiedschrijving/biografie/biografie_dirk_pomp.php</ref> | ||
De ''Hoop'' en de ''Liefde'' verloren een groot deel van de bemanning in gevechten met de [[Mapuche]]. Van Beuningen <ref> Van Beuningen was rond 1560 geboren in Emden en stierf op 7 november 1599 bij Punta de Lavapie.[ | De ''Hoop'' en de ''Liefde'' verloren een groot deel van de bemanning in gevechten met de [[Mapuche]]. Van Beuningen <ref> Van Beuningen was rond 1560 geboren in Emden en stierf op 7 november 1599 bij Punta de Lavapie.<ref>[https://www.historici.nl/retroboeken/nnbw/#source=7&page=64&size=1200&accessor=accessor_index]</ref> en Cordes werden in Chili vermoord. De overigen besloten daarna naar [[Japan]] te varen. De ''Hoop'' is mogelijk in een storm bij [[Santa Clara (eiland)|St Clara]] verlaten {{Bron?||2012|09|02}}, maar schijnt door Olivier van Noort, met [[Huydecoper van Maarsseveen|Jacob Huydecoper]] als kapitein.<ref>Huydecoper stierf op 5 oktober in Porto Desire in Patagonië vanwege scheurbuik,<ref name=biesman/> opnieuw in gebruik genomen te zijn en herdoopt in de ''Eendracht''. Het zou ook om twee verschillende schepen kunnen gaan.{{Bron?||2012|09|02}} De ''Liefde'', onder [[Jacob Janszoon Quackernaeck]] en met [[Melchior van Santvoort]] en [[Jan Joosten van Lodensteyn]] en een lading wollen dekens, bereikte [[Oita]], op de kust van [[Kyushu]]. Slechts 24 man had de reis overleefd, en zes van hen waren in staat om te lopen, enkele anderen stierven kort na aankomst. | ||
{{Bron|bronvermelding= | {{Bron|bronvermelding= | ||
* {{aut|F.C. Wieder}} (1923) De Reis van [Jacques] Mahu en [[Simon de Cordes|[Simon] de Cordes]] door de straat van Magalthães naar [[Zuid-Amerika]] en [[Japan]], 1598-1600: [[scheepsjournaal]], [[rapport]]en, [[brief|brieven]], zeilaanwijzingen, kaarten, enz. | * {{aut|F.C. Wieder}} (1923) De Reis van [Jacques] Mahu en [[Simon de Cordes|[Simon] de Cordes]] door de straat van Magalthães naar [[Zuid-Amerika]] en [[Japan]], 1598-1600: [[scheepsjournaal]], [[rapport]]en, [[brief|brieven]], zeilaanwijzingen, kaarten, enz. | ||
* {{aut|Boer, M.G. de}} (1912) ''Van Oude Voyagiën'' | * {{aut|Boer, M.G. de}} (1912) ''Van Oude Voyagiën'' | ||
* {{aut|Andre Engels, A.}} ''[ | * {{aut|Andre Engels, A.}} ''[https://www.win.tue.nl/~engels/discovery/mahucordes.html Jacques Mahu - Simon de Cordes]'' | ||
{{References}} | {{References}} | ||
}} | }} | ||
Huidige versie van 15 okt 2024 om 03:37
Jacob Mahu, ofwel Jacques, – 23 september 1598 was een Zuid-Nederlandse (?) ontdekkingsreiziger en tot zijn overlijden de leider van een expeditie, die niet via Kaap de Goede Hoop, maar via straat Magellaan naar Indië voer.
Geschiedenis
De eerste grote expeditie in opdracht van de Magelhaense Compagnie[1], die op 27 juni 1598 uit Goeree [2] vertrok om langs Zuid-Amerika en via Chili en Peru naar Indië te varen werd georganiseerd door Pieter van der Hagen uit Zeeland, Johan van der Veeken en een aantal Amsterdammers, want op 4 december 1602 lieten Isaac le Maire, zijn broer Salomon, Balthasar Coymans e.a. een acte bij de notaris opmaken omdat vier schepen na drie jaar nog niet terug waren en de verzekeraar zou moeten uitbetalen.[3]
De vloot bestond uit vijf schepen en ongeveer 500 [4] bemanningsleden. De schepen en de schippers heetten:
- De Hoop met 130 man en Jacques Mahu als admiraal; vervolgens met Simon de Cordes of Jacob Huydecoper als kapitein.
- De Liefde met 110 man en Simon de Cordes als vice-admiraal, vervolgens met Gerrit van Beuningen
- Het Geloof met 109 man en de Amsterdammer Gerrit van Beuningen, vervolgens met De Weert
- De Trouwe met 86 man en Jurriaen van Bo(e)khout [5], vervolgens Balthasar de Cordes
- De Blijde Boodschap met 56 man en Sebald de Weert, op last van Van der Veeken; vervolgens met Dirck China.
Het ging de expeditie niet voor de wind. Bij Praia is een fort op de Portugezen veroverd. Bij de kust van Brava lieten al vele mannen het leven door ziekten. Omdat admiraal Mahu bezweek werd de leiding van de expeditie overgenomen door Simon de Cordes. Dirck China werd overgeplaatst naar de Blijde Boodschap als kapitein en Gerrit van Beuningen werd viceadmiraal, en kapitein op de Liefde met William Adams als stuurman.[6] De schepen misten de stroming of gyre naar de kust van Brazilië en kwamen in een windstil gebied terecht met een vreselijk klimaat. Bij een uitbraak van scheurbuik ging de bemanning aan land bij Annobón aan de kust van Guinea, nu Equatoriaal Guinea. Pas in januari 1599 werd aan de oversteek van de Atlantische Oceaan begonnen. De bemanning kreeg eerst toen te horen dat de reis niet om Kaap de Goede Hoop zou gaan.
Straat Magellaan
Bij aankomst bij de Straat Magellaan was het winter en de wind ongunstig; het kostte de schepen vier of vijf maanden om de straat te passeren. Toen in september eindelijk de Grote Oceaan werd bereikt, kwamen de schepen opnieuw in een storm terecht. De Blijde Boodschap verloor haar boegspriet; de Geloof, ondertussen met De Weert als kapitein, en de Trouwe, schoten te hulp maar werden terug de Straat in geblazen en raakten de anderen kwijt. Het Geloof probeerde met de expeditie van Olivier van Noort mee te varen, die zij op 15 december ontmoeten.[7] De Weert verbleef tussen de Selknam in Patagonië. Hij keerde terug naar Nederland, toen de resterende bemanningsleden begon te muiten. Na aan het oostelijke einde van de Straat op pinguïns voor de noodzakelijke proviand gejaagd te hebben[8] ontdekte hij onderweg de Sebald Eilanden, nu bekend als de Jasoneilanden (nabij de Falklandeilanden). De Weert kwam op 13 juni 1600 met 36 man in Goeree aan.
De Trouwe, onder Balthasar de Cordes, slaagde er uiteindelijk in de Grote Oceaan te bereiken. Het schip landde op Chiloe, een eiland voor de kust van Chili. De Nederlanders veroverden en plunderden daar een Spaans fort, de Spaanse bezetting werd in de kerk opgesloten.[9] Nabij Truxillo werd een Spaans schip buitgemaakt, waarin men de Grote Oceaan overstak naar Tidore. Daar werden de meesten door de Portugezen vermoord; de overlevenden werden gevangengenomen en naar Goa gevoerd.
Hij was een verschrikkelijke mongool en hij stonk
De Blijde Boodschap [10] werd door een tekort aan proviand gedwongen de Spaanse haven Valparaíso aan te lopen, waar de bemanning gevangen werd genomen. Pomp verkocht zijn schip aan de Spanjaarden of het is in beslag genomen.[11]
De Hoop en de Liefde verloren een groot deel van de bemanning in gevechten met de Mapuche. Van Beuningen Citefout: Na het label <ref> ontbreekt het afsluitende label </ref> en Cordes werden in Chili vermoord. De overigen besloten daarna naar Japan te varen. De Hoop is mogelijk in een storm bij St Clara verlaten [bron?], maar schijnt door Olivier van Noort, met Jacob Huydecoper als kapitein.<ref>Huydecoper stierf op 5 oktober in Porto Desire in Patagonië vanwege scheurbuik,[7] opnieuw in gebruik genomen te zijn en herdoopt in de Eendracht. Het zou ook om twee verschillende schepen kunnen gaan.[bron?] De Liefde, onder Jacob Janszoon Quackernaeck en met Melchior van Santvoort en Jan Joosten van Lodensteyn en een lading wollen dekens, bereikte Oita, op de kust van Kyushu. Slechts 24 man had de reis overleefd, en zes van hen waren in staat om te lopen, enkele anderen stierven kort na aankomst.
Bronvermelding
Bronnen, noten en/of referenties:
- F.C. Wieder (1923) De Reis van [Jacques] Mahu en [Simon] de Cordes door de straat van Magalthães naar Zuid-Amerika en Japan, 1598-1600: scheepsjournaal, rapporten, brieven, zeilaanwijzingen, kaarten, enz.
- Boer, M.G. de (1912) Van Oude Voyagiën
- Andre Engels, A. Jacques Mahu - Simon de Cordes
- º Gustaaf Asaert, 1585: de val van Antwerpen en de uittocht van Vlamingen en Brabanders, p. 222
- º https://www.historici.nl/retroboeken/vdaa/#source=aa__001biog02_01.xml&page=469&size=800&accessor=accessor_index
- º Stadsarchief Amsterdam, NA 93-90
- º Historiesch verhaal: Van het begin, voortgang en teegenwoordigen staat der ... p. XV
- º Boekholt overleed op 6 april 1599 van de kou en honger, mogelijk in de Straat Magellaan.
- º uchiyama
- ↑ 7,0 7,1 https://www.hakluyt.com/journal_articles/2007/Lambert%20Biesman.pdf Lambert Biesman
- º Elk bemanningslid had recht op halve gezouten pinguin daags.
- º Toen de lokale bevolking de Spanjaarden trachtte te doden, gaven de Nederlanders hen de vrijheid terug en verlieten het fort. De Nederlanders veroverden het fort een tweede maal, de Spanjaarden gaven zich over, maar werden vervolgens op verraderlijke wijze gedood. Spaanse versterkingen heroverden het fort en vermoorden vele Nederlanders.
- º Ook bekend als het Vliegend Hart, onder Dirck Gerritszoon Pomp [bron?]
- º https://www.westfriesgenootschap.nl/geschiedschrijving/biografie/biografie_dirk_pomp.php