Tom Manders

Tom Manders
Algemene informatie
Volledige naam	Antoon Manders
Geboren	23 oktober 1921
Geboorteplaats	Den Haag
Overleden	26 februari 1972
Overlijdensplaats	Utrecht
Land	Nederland
Werk
Pseudoniem	Dorus
Beroep	tekenaar, komiek en cabaretier

Antoon (Tom) Manders (Den Haag, 23 oktober 1921 - Utrecht, 26 februari 1972) was een Nederlandse tekenaar, komiek en cabaretier. In de laatste rol werd hij met name bekend als Dorus.

Biografie

Al jong bleek zijn talent voor tekenen. Hij keek op naar zijn acht jaar oudere broer Kees, die na zijn schooltijd met succes het amusementsvak had gekozen. Tom volgde de ULO, en volgde daarna een driejarige avondcursus Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag. Manders was onder andere actief als reclameschilder en ontwerper van affiches. Later ontwierp hij ook decors voor toneel en cabaretvoorstellingen. Het Amsterdamse theater Carré was één van zijn klanten. In 1939 maakte hij onder meer decors voor het Theater der Prominenten van uit Duitsland gevluchte cabaretiers.

Aan dit werk kwam een eind in 1943, toen hij naar Duitsland werd gestuurd voor de Arbeitseinsatz. Hij werd er aan het werk gesteld als schilder op een vliegveld bij München. Na een half jaartje wist hij te ontkomen en keerde per trein terug naar Nederland. De rest van de oorlog hielden de gebroeders Manders zich in leven met ruilhandel en het organiseren van clandestiene cabaretvoorstellingen. De gebroeders Manders namen aan dat de de oorlog na de invasie van de geallieerden in Normandië, in juni 1944, snel voorbij zou zijn. Kees schreef daarom enkele bevrijdingsliedjes, waar Tom de illustraties bij maakte. Ze moesten het drukwerk echter nog maandenlang verborgen houden. In mei 1945 konden zij ze eindelijk mee op straat komen.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd Manders in Duitsland tewerkgesteld, maar na een half jaar ontvluchtte hij zijn schildersbaantje. Door Kan kwam Manders op het idee zelf cabaret te gaan doen, net als zijn oudere broer Kees.

Na de oorlog zette Tom Manders zijn werk als ontwerper voort. Tot zijn vaste opdrachtgevers behoorden Lou Bandy, Heintje Davids en Wim Kan. Vooral het contact met Kan, bracht hem op het idee een eigen cabaret te beginnen. Die droom ging op 1 mei 1953 in vervulling: de horecaondernemer Carel Kamlag verbouwde de ruimte van de artiestensociëteit NAR aan het Rembrandtplein in Amsterdam tot het revuecafé Saint-Germain-des-Prés en betrok Manders bij de inrichting en programmering.

Manders trad er op als het typetje dat zou uitgroeien tot de zwerver Dorus. Toen hij van de VARA de uitnodiging kreeg iets voor televisie te doen, liet hij het café nabouwen in de studio en startte een succesvol televisieprogramma dat enkele jaren te zien zou zijn.

Tussen 1956 en 1962 werkte Manders samen met organist Cor Steyn („meneer Cor Steyn”) voor het programma De Showboat. Samen waren zij verantwoordelijk voor nummers als Twee motten, M’n volkstuintje, De crocus en de hyacint, Als ik wist dat je zou komen, Bij de marine en Figaro.

Het pand aan de Mauritsstraat 65 in Rotterdam, waar tot in 1960 de Chemicaliënhandel van de NV E. Schuddebeurs was gevestigd, werd in 1967 omgebouwd tot het Cabaret Dorus, maar dit sloot opnieuw in 1970. Op dezelfde plaats staat nu een woningencomplex dat sinds 1 november 1985 de naam Tom Mandershof draagt.

Toen Manders probeerde Dorus-films te produceren, raakte hij in financiële moeilijkheden. In 1967 won hij een Zilveren Roos, en begon een nieuwe show in zijn nieuwe theater. Nog tijdens de bouwperiode lanceerde hij in de zomervakantie een kindermatinee, met daarin o.a. Bij Dorus op schoot. Legendarisch is de scène van de zomer 1967, op 18 november uitgezonden bij de VARA-TV, met het driejarige meisje Corrina Konijnenburg, dat Poessie Mauw eindeloos bleef zingen. Toen in 1970 de Rotterdamse club sloot, stopte ook het programma. In 1971 kwam Dorus nog één maal terug op de televisie tijdens een programma met een verborgen camera, waarbij hij mensen de stuipen op het lijf joeg als wassen beeld in Madame Tussauds. Hetzelfde jaar had hij nog een hit met In de hemel is geen bier.

Begin februari 1972 kreeg Manders een auto-ongeluk. In het ziekenhuis werd geconstateerd dat hij kanker had. Drie weken later stierf Manders aan een hartaanval.

Familie

Zijn zoon Tom Manders jr. maakte diverse documentaires over zijn werk.

Discografie

Jaar	Titel	Format	Label	Catalogusnr	Opmerking
1956	Twee motten / De nachtwacht	78rpm10"single	Decca	M 64 104
1956	Lompen en metalen / Dorus Sr.	78rpm10"single	Decca	M 64 105
1957	Me bolhoed op me ene oor (Paris Canaille) / Moordballade	78rpm10"single	Decca	M 64 108
1957	Met zulke rozen / Ik loop met veters	78rpm10"single	Decca	M 64 109
1957	Als ik wist dat je zou komen / Me volkstuin	78rpm10"single	Decca	M 64 113
1957	Brandkastenmanus / Net als hij	78rpm10"single	Decca	M 64 131
1957	Dorus, No 1: Twee motten — De nachtwacht / Lompen en Metalen — Dorus Sr.	7"EP	Decca	V 63000
1957	Dorus, No 2: Me bolhoed op me ene oor (Paris Canaille) — Met zulke rozen / Als ik wist dat je zou komen — Me volkstuin	7"EP	Decca	V 63001
1957	Me kippehok / Als ik een miljoen bezat	78rpm10"single	Decca	M 64 153
1957	Peukie Sigaar / Me parapluie	78rpm10"single	Decca	M 64 154
1957	De Crocus en de Hyacint / Me Auto	78rpm10"single	Decca	M 64 155
1957	Dollevie Zallevie en ik / De kat van me buurvrouw	78rpm10"single	Decca	M 64 156
1957	40 minuten Tom Manders als Dorus	10"LP	Decca	LQ 60402
1958	Dorus, No 3: Me auto — De Crocus en de Hyacint / Peukie Sigaar — Me Parapluie	7"EP	Decca	V 63016
1958	De straatmus / Napoleon	78rpm10"single	Decca	M 64 188
1958	Dorus, No 4: Me kippehok — Als ik een miljoen bezat / Ik Loop Met Veters — Moordballade	7"EP	Decca	V 63017
1958	Dorus alias Tom Manders zingt acht van zijn beste liedjes	10"LP	Decca	LQ 60404
1958	Dorus, No 5: Dollevie Zallevie en ik — Napoleon / De kat van me buurvrouw — De straatmus	7"EP	Decca	V 63031
1958	Orchidee / Bij de marine	7"single	Decca	FM 264 239
1958	Dorus, No 6: Bij de marine — Orchidee / Brandkastenmanus — Net Als Hij	7"EP	Decca	V 63050
1959	Ome Nico en Tante Ria / Dorus, Oh Dorus	7"single	Decca	FM 264 242	met Tante Leen
1960	Twee motten	Musicard	Roxasect		reclame voor Roxasect insectenverdelger
1961	Op manoeuvre / Me bank in het Bos	7"single	Philips	PF 318 542
1961	Babydoll / Witte muizen	7"single	Philips	PF 318 605
1961	Mijn grote teen / De harmonie van Krommenie	7"single	Philips	PF 318 606
1962	Met zulke rozen — Reclameboodschap	Musicard	Rath & Doodeheefver		reclame voor Rath & Doodeheefver behang
1962	Vlubber (Geïnspireerd op de Walt Disney Film ’De Verstrooide Professor’) / Er is er maar één	7"single	Philips	PF 318 735
1962	Figaro-Parodie / Op m’n ouwe regenjas	7"single	Philips	PF 318 798
1963	Dorus als zigeunerbaron / Ik loop door ’t land	7"single	Philips	JF 327 578
1963	De beste van Dorus: Me bolhoed op me ene oor (Paris Canaille) — Twee motten / Bij de marine — Als ik wist dat je zou komen	7"EP	Decca	V 63146
1963	Zwei Motten (Twee motten) / Krokus und Hyazinth (De Crocus en de Hyacint)	7"single	Philips	PF 318 855
1963	’r Zit een gat in m’n emmer (There's a Hole in the Bucket) / Als Vader Een Mooie Dochter Heeft	7"single	Philips	JF 327 529
1964	Bij de marine / Twee motten	7"single	Decca	AT 10 087
1964	Dorus als zigeunerbaron: Dorus als zigeunerbaron — Op m’n ouwe regenjas / Figaro-Parodie — Ik loop door ’t land	7"EP	Philips	PE 433 235
1965	Oudejaars Conference Cinecentrum 1964	10"LP	Cinetone	111 298 R
1965	Mies van Speculaas / ’n rijke goser	7"single	Philips	JF 327 780
1965	Een uur met Dorus	12"LP	Philips	P 12958 L
1966	’n rijke goser / Ik zou honderd willen worden	7"single	Philips	JF 327 952
1966	De beste van Dorus	12"LP	Decca	625 375 QL
1966	Speel de clown / Twee bijen	7"single	Philips	JF 333 530
1966	Twee ouwe toffe jongens / Lobith aan de Rijn	7"single	Philips	JF 333 599	met Hans Tiemeyer als Dollevie Zallevie
1967	De laatste trein naar Rotterdam (Ajax-Feyenoord) / Pas op, ga niet over de streep	7"single	Philips	JF 333 646
1968	Bij Dorus op schoot	12"LP	Philips	QY 826 479
1968	Bij Dorus op visite - Veertien oude en nieuwe successen van een muzikale zwerver	12"LP	Philips	XPY 855 085
1968	Grote Honig Luisterwedstrijd (zonder kans) (reclameboodschap) / De nachtwacht — Pas op, ga niet over de streep	7"EP	Honig	113 080 E	reclame voor Honig soepen
1968	Hoogtepunten 10 jaar 1957-1967	2 7"EP's	Honig	113 092/093 E	reclame voor Honig soepen
1968	Grote Honig Luisterwedstrijd (met kans) (reclameboodschap) / Me auto — Mijn grote teen	7"EP	Honig	113 095 E	reclame voor Honig soepen
1968	Ik zou honderd willen worden — Als ik wist dat je zou komen / Dorus over de dochter van zijn hospita (Dorus en het circus (edit) ) (Conférence) — ’n rijke Goser (edit)	7"EP	Foresters	113 180 E	t.g.v. Forester TV-actie
1968	Toespraak Heer W. A. de Jonge / Zorg dat je erbij blijft (Bij de marine)	7"single	Philips	DF 88 260	ter gelegenheid van het afscheid van W. A. de Jonge van Philips
1968	Bij Dorus op Schoot (Flitsen uit een kindervoorstelling vanuit Tom Manders’ Radio-TV-Cabaret in Rotterdam): Poesie Mauw — Hand in Hand, kameraden / Slaap kindje, slaap — M’n opa	7"single	Philips	JF 333 922
1968	Daar neem je je hoed voor af (Voor de metro in Rotterdam) / Zo Komen De Praatjes In De Wereld	7"single	Philips	JF 333 934
1968	Die lijnbaan (Delilah) / De laatste trein naar Rotterdam (Ajax-Feyenoord)	7"single	Philips	JF 334 575
1969	Wie heeft er weer ’t laatste woord ... ? (Feyenoord) / Witte Muizen	7"single	Philips	JF 336 037
1970	Hoogtepunten uit Tom Manders’ Dorus-Show	12"LP	Westside	EM 241024	mogelijk gemaakt door Albert Heijn kruidenier
1970	Geef me de ruimte! - Een elpee vol met nieuwe liedjes van Dorus	12"LP	Esso	30 649 Y	mogelijk gemaakt door Esso oliemaatschappij
1970	In de hemel is geen bier / Dat doe ik alleen om jou te vergeten	7"single	Philips	6012 082
1971	Er zit een vogelnestje in m’n kop - 12 nieuwe liedjes van Dorus	12"LP	Erdal	6802 755	mogelijk gemaakt door Erdal schoenpoets
1972	De grote successen van Dorus	12"LP	Spectrum	6416 013
1972	Dorus	12"LP	Varagram	14
1973	De beste van Dorus	12"LP	Philips	6440 108
1974	16 Dorus Hits (16 Hits van Dorus)	12"LP	Philips	6343 240
1975	Tom Manders als Dorus - Rood met een goud randje 2	12"LP	Varagram	ET 43
1976	Een dozijn successen van Dorus (Bij Dorus op schoot)	12"LP	Philips	6440 953
1977	De 30 grootste successen van Dorus	2 12"LP's	Philips	6678 301
1977	De onvergetelijke Dorus	12"LP	WEA	WEAN 58 054
1979	De beste plaat van Dorus	12"LP	Philips	9279 353
1979	Pietje-Patje-Poe! / Het dierenasiel	7"single	WEA	WEAN 18 101
1980	12 successen van Dorus	12"LP	Philips	6440 814
1981	Speel de clown	2 12"LP's	Philips	6601 017
1982	Twee motten / Bij de marine	7"single	Philips	6017 273
1986	Liedjes van een vriend	CD	K-Tel	KTCD 231-2
1988	16 Dorus successen	CD	Philips	834 386 2
1989	4 Gouden Hits: Twee motten — Bij de marine / Me bolhoed op me ene oor (Paris Canaille) — Als ik wist dat je zou komen	CDS	Philips	872 697 2
2001	Twee motten - 48 All Time Favourites	2 CD's	Hunter Music	HM 1297 2
2009	De keuze van Annie de Reuver	CD	Weton Wesgram	NN016
2009	Mooi was die tijd	CD	Disky	HSI 905957

Bibliografie

Jaar	Titel	Uitgeverij	Nummer	Opmerking
1948	Hoe maken wij ons eigen décor? — Handleiding voor het amateurtoneel om zelf décors te maken, met tal van afbeeldingen	Jongeneel	E 2529
1957	Dorus — Kolderpraatjes door Tom Manders	Jongeneel	1847
1957	Top-Songs van Dorus (Tom Manders) - De ster van radio en televisie	Botschuijver
1958	Plakboek van Dorus	De Arbeiderspers		met een voorwoord van Gijs Stapperhoef

Musical

Albert Verlinde wou in het seizoen 2009/2010 een musical over het leven van Tom Manders te produceren, onder de titel Dorus, de musical, maar dit werd op 21 september 2009 afgeblazen. Het script, geschreven door Lars Boom en Dick van den Heuvel, bood volgens de beoogde hoofdrolspelers te weinig aanknopingspunten om hun talent over te brengen op het publiek.

Karel de Rooij en Peter de Jong (beter bekend als Mini & Maxi) zouden er de hoofdrollen in spelen. Peter de Baan was benaderd als regisseur.

Externe link

• Website met informatie over Manders

  (en) Tom Manders in de Internet Movie Database