Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie en digitaal erfgoed, wenst u prettige feestdagen en een gelukkig 2025

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Dirk Johannes Spanjaard jr.: verschil tussen versies

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
(Sjabloon:Persoon)
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Dirk_Spanjaard_jr.&oldid=6488209 -b- Juni 11 jan 2007)
Regel 1: Regel 1:
{{Link stamboom|stamboom=[[Stamboom Dirk Johannes Spanjaard sr.|Stamboom]]}}
{{Link stamboom|stamboom=[[Stamboom Dirk Johannes Spanjaard sr.|Stamboom]]}}
{{Persoon
'''Dirk Johannes H.W. Spanjaard''' ([[Magelang]], [[Java]] [[1910]] - [[1998]]) vervulde in de [[Tweede Wereldoorlog]] een hoge bestuursfunctie aan het [[nationaal-socialisme|nationaal-socialistische]] [[Departement van Volksvoorlichting en Kunsten]].
|voornaam                =Dirk Johannes H.W.
|achternaam              =Spanjaard
|geboorteplaats          =Magelang (stad){{!}}Magelang
|geboorteland            =Java (eiland){{!}} Java
|geboortedag            =
|geboortejaar            =1910
|overlijdensplaats      =Den Haag
|overlijdensland        =
|overlijdensdag          =
|overlijdensjaar        =1998
}} vervulde in de [[Tweede Wereldoorlog]] een hoge bestuursfunctie aan het [[nationaalsocialisme|nationaalsocialistische]] [[Departement van Volksvoorlichting en Kunsten]].


== Afkomst ==
Dirk Spanjaard was de zoon van [[Dirk Johannes Spanjaard sr.]], een oud-waarnemend burgemeester van het [[Nederlands-Indië|Indonesische]] [[Tegal (stad)|Tegal]], en zijn vrouw Cornelia Fenna Beumer. De jonge Spanjaard groeide op in Nederlands-Indië, maar vertrok op [[29 juli]] [[1926]] (hij was toen 16 jaar oud) met de boot ''[[Rembrandt (schip)|Rembrandt]]'', zonder zijn ouders naar Nederland, om zijn [[eindexamen]] te doen en mogelijk als vlucht van de opstand die de [[Partai Komunis Indonesia]] onder leiding van [[Henk Sneevliet]] in Tegal voerde. In [[1933]] studeerde Spanjaard af in de studie [[rechten]], een jaar later startte hij een [[advocatuur|advocatenpraktijk]] in [[Doetinchem]]. Dirk's leven nam in korte tijd een hele andere wending aan: was hij in 1933 nog volop student, in [[1936]] trouwde hij, in [[1938]] was hij voorzitter van de Doetinchemse [[burgerwacht]], vlak voor de Duitse inval in Nederland werd hij [[mobilisatie|gemobiliseerd]] en benoemd tot reserve-[[officier]] voor algemene dienst, en vlak ná de Duitse inval, op [[26 augustus]] [[1940]], meldde hij zich aan voor lidmaatschap der [[NSB]]. Bovendien kreeg hij in deze periode twee dochters.
Dirk Spanjaard was de zoon van [[Dirk Spanjaard sr.]], een oud-waarnemend burgemeester van het [[Nederlands-Indië|Indonesische]] [[Tegal (stad)|Tegal]], en zijn vrouw Cornelia Fenna Beumer. De jonge Spanjaard groeide op in [[Nederlands-Indië]], maar vertrok op [[29 juli]] [[1926]] met de boot ''[[Rembrandt (schip)|Rembrandt]]'', zonder zijn ouders naar Nederland, om zijn [[eindexamen]] te doen en mogelijk als vlucht van de opstand die de [[Partai Komunis Indonesia]] onder leiding van [[Henk Sneevliet]] in Tegal voerde. In [[1933]] studeerde Spanjaard af als jurist. Een jaar later begon hij een [[advocatuur|advocatenpraktijk]] in [[Doetinchem]]. Spanjaard trad in [[1936]] in het huwelijk en hij zou vader worden van twee dochters. In [[1938]] was hij voorzitter van de Doetinchemse [[Burgerwacht (modern)|burgerwacht]]. Vlak voor de [[Duitse aanval op Nederland in 1940|Duitse inval in Nederland]] werd hij [[mobilisatie|gemobiliseerd]] en benoemd tot reserve-[[officier]] voor algemene dienst. Op [[26 augustus]] [[1940]] meldde hij zich aan als lid van de [[Nationaal-Socialistische Beweging]] (NSB) van [[Anton Mussert|ir. A.A. Mussert]].


== Nationaal-socialist ==
Tijdens de Tweede Wereldoorlog profileerde Dirk Spanjaard zich al snel tot een diplomatieke nationaal-socialist. Uit een [[Curriculum Vitae]] dat Spanjaard in januari [[1941]] schreef, blijkt dat hij na zijn aanmelding bij de NSB werd aangesteld op de 6e, de juridische, afdeling van het [[Algemeen Hoofdkwartier]]. Daar hield hij zich voornamelijk bezig met [[internationaal recht]]. Vervolgens hefde hij zijn advocatenkantoor op en ''op 15 juli ging ik over naar den Opbouwdienst''. Uiteindelijk werd Spanjaard hoofd van de afdeling Juridische Zaken van het [[Departement van Volksvoorlichting en Kunsten]]. In het culturele tijdschrift ''[[De Schouw (tijdschrift)|De Schouw]]'' van [[15 oktober]] [[1942]] schreef Spanjaard een artikel, getiteld 'Het lidmaatschap van de [[Nederlandsche Kultuurkamer|Kultuurkamer]]', waarin hij heel duidelijk zijn [[antisemitisme|antisemitische]] opvattingen naar voren liet komen. Een citaat:
Tijdens de [[Tweede Wereldoorlog]] profileerde Spanjaard zich tot een nationaal-socialist met bestuurlijk-politieke invalshoek. Uit een [[curriculum vitae]] dat Spanjaard in januari [[1941]] schreef, blijkt dat hij na zijn aanmelding bij de NSB werd aangesteld op de 6e, de juridische, afdeling van het Algemeen Hoofdkwartier van de NSB. Daar hield hij zich voornamelijk bezig met [[internationaal recht]]. Vervolgens hief hij zijn advocatenkantoor op en ging na enige tijd over naar de [[Opbouwdienst]]. Uiteindelijk werd Spanjaard hoofd van de afdeling Juridische Zaken van het [[Departement van Volksvoorlichting en Kunsten]]. In het culturele tijdschrift ''[[De Schouw (tijdschrift)|De Schouw]]'' van [[15 oktober]] [[1942]] schreef Spanjaard een artikel, getiteld 'Het lidmaatschap van de [[Nederlandsche Kultuurkamer|Kultuurkamer]]', waarin hij heel duidelijk zijn [[antisemitisme|antisemitische]] opvattingen naar voren liet komen. Een citaat:
:''Op de eerste plaats sluit de Verordening in artikel 10 uitdrukkelijk joden en joodsch-vermaagschapte personen uit, een logisch gevolg van de opdracht aan de Kamer om haar taak 'in het licht van haar verantwoordelijkheid tegenover de volksgemeenschap' uit te oefenen. De begrippen Nederlandsche volksgemeenschap en jodendom zijn nu eenmaal onvereenigbaar, een stelling, die elders herhaaldelijk beter en uitvoeriger is geargumenteerd, dan binnen het bestek van deze beschouwing mogelijk zou zijn.''
:''Op de eerste plaats sluit de Verordening in artikel 10 uitdrukkelijk joden en joodsch-vermaagschapte personen uit, een logisch gevolg van de opdracht aan de Kamer om haar taak 'in het licht van haar verantwoordelijkheid tegenover de volksgemeenschap' uit te oefenen. De begrippen Nederlandsche volksgemeenschap en jodendom zijn nu eenmaal onvereenigbaar, een stelling, die elders herhaaldelijk beter en uitvoeriger is geargumenteerd, dan binnen het bestek van deze beschouwing mogelijk zou zijn.''


Tijdens de oorlog was Spanjaard begunstigend lid van de [[Nederlandsche SS]]. Ook participeerde hij in activiteiten van de [[Weerbaarheidsafdeling]] (WA) van de NSB. Spanjaards ouders waren niet content met de politieke keuze van hun zoon. Spanjaard sr. was adjunct-directeur van een door de Duitsers opgezet Joods Tehuis ([[Villa Bouchina]]) te [[Doetinchem]].
Tijdens de oorlog was Spanjaard een begunstigd lid van de [[SS]], en bovendien heeft hij meegedaan aan oefeningen van de [[WA]]. Spanjaards ouders waren niet content voor de politieke keuze van hun zoon, hoewel zijn vader adjunct-directeur was van een door de Duitsers opgezet Joods Tehuis ([[Villa Bouchina]]) te Doetinchem.
Nadat Nederland in [[1945]] van de Duitsers werd bevrijdt, werd Spanjaard jr. gearresteerd vanwege de medewerking die hij had verleend aan het nationaal-socialistische regime. Omdat hij al twee jaar in voorarrest had gezeten, werd de jonge Spanjaard op [[7 juli]] [[1947]] vervoordeeld tot gevangenschap tot [[1 januari]] [[1948]], ''voorts ontzet uit beide [[kiesrecht]]en, het recht om bij de gewapende macht te dienen en het recht om de advocatuur uit te oefenen.'' Bovendien, zo schreef het [[Algemeen Handelsblad]], ''van het 'vermogen' van de verdachte, dat thans bestaat uit ƒ60,- en ƒ12,- aan contanten werd ƒ7,50 verbeurd verklaard om, zoals de president het formuleerde: "het zijne bij te dragen ter delging van de 'astronomische' schade, veroorzaakt door hem en zijn soortgenoten''. Na het uitzetten van zijn gevangenisstraf vond Spanjaard een administratieve baan in [[Den Haag]], waar hij in [[1998]] overleed.


== Veroordeling ==
{{Bron|bronvermelding=  
Nadat Nederland in [[1945]] van de Duitsers werd bevrijd werd Spanjaard jr. gearresteerd vanwege de medewerking die hij had verleend aan het nationaal-socialistische regime. Na hij twee jaar in voorarrest was gehouden werd hij op [[7 juli]] [[1947]] veroordeeld tot gevangenschap tot [[1 januari]] [[1948]],
uit "Joodse NSB'ers" (p.46/47)van Chris van der Heijden uit 2006
:''voorts ontzet uit beide [[Stemrecht|kiesrecht]]en, het recht om bij de gewapende macht te dienen en het recht om de advocatuur uit te oefenen.''
{{References}} }}  
Bovendien werd, zo schreef het [[Algemeen Handelsblad]],:
{{FNSNNavigatie}}
:''van het 'vermogen' van de verdachte, dat thans bestaat uit ƒ 60,- en ƒ 12,- aan contanten werd ƒ 7,50 verbeurd verklaard om, zoals de president het formuleerde: 'het zijne bij te dragen ter delging van de 'astronomische' schade, veroorzaakt door hem en zijn soortgenoten'''.
Na het uitzitten van de gevangenisstraf vond Spanjaard een administratieve baan in [[Den Haag]], waar hij in [[1998]] overleed.{{v}}
 
{{Navigatie fascisme en nationaalsocialisme in Nederland}}


[[Categorie:Nederlands ambtenaar|Spanjaard jr., Dirk]]
[[Categorie:Nederlands ambtenaar|Spanjaard jr., Dirk]]
[[Categorie:Nederlands collaborateur in de Tweede Wereldoorlog|Spanjaard jr., Dirk]]
[[Categorie:Nederlands collaborateur in de Tweede Wereldoorlog|Spanjaard jr., Dirk]]
[[Categorie:NSB-lid|Spanjaard jr., Dirk]]
[[Categorie:Nederlands nationaalsocialist|Spanjaard jr., Dirk]]

Versie van 19 jan 2018 02:18

Stamboom

Dirk Johannes H.W. Spanjaard (Magelang, Java 1910 - 1998) vervulde in de Tweede Wereldoorlog een hoge bestuursfunctie aan het nationaal-socialistische Departement van Volksvoorlichting en Kunsten.

Dirk Spanjaard was de zoon van Dirk Johannes Spanjaard sr., een oud-waarnemend burgemeester van het Indonesische Tegal, en zijn vrouw Cornelia Fenna Beumer. De jonge Spanjaard groeide op in Nederlands-Indië, maar vertrok op 29 juli 1926 (hij was toen 16 jaar oud) met de boot Rembrandt, zonder zijn ouders naar Nederland, om zijn eindexamen te doen en mogelijk als vlucht van de opstand die de Partai Komunis Indonesia onder leiding van Henk Sneevliet in Tegal voerde. In 1933 studeerde Spanjaard af in de studie rechten, een jaar later startte hij een advocatenpraktijk in Doetinchem. Dirk's leven nam in korte tijd een hele andere wending aan: was hij in 1933 nog volop student, in 1936 trouwde hij, in 1938 was hij voorzitter van de Doetinchemse burgerwacht, vlak voor de Duitse inval in Nederland werd hij gemobiliseerd en benoemd tot reserve-officier voor algemene dienst, en vlak ná de Duitse inval, op 26 augustus 1940, meldde hij zich aan voor lidmaatschap der NSB. Bovendien kreeg hij in deze periode twee dochters.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog profileerde Dirk Spanjaard zich al snel tot een diplomatieke nationaal-socialist. Uit een Curriculum Vitae dat Spanjaard in januari 1941 schreef, blijkt dat hij na zijn aanmelding bij de NSB werd aangesteld op de 6e, de juridische, afdeling van het Algemeen Hoofdkwartier. Daar hield hij zich voornamelijk bezig met internationaal recht. Vervolgens hefde hij zijn advocatenkantoor op en op 15 juli ging ik over naar den Opbouwdienst. Uiteindelijk werd Spanjaard hoofd van de afdeling Juridische Zaken van het Departement van Volksvoorlichting en Kunsten. In het culturele tijdschrift De Schouw van 15 oktober 1942 schreef Spanjaard een artikel, getiteld 'Het lidmaatschap van de Kultuurkamer', waarin hij heel duidelijk zijn antisemitische opvattingen naar voren liet komen. Een citaat:

Op de eerste plaats sluit de Verordening in artikel 10 uitdrukkelijk joden en joodsch-vermaagschapte personen uit, een logisch gevolg van de opdracht aan de Kamer om haar taak 'in het licht van haar verantwoordelijkheid tegenover de volksgemeenschap' uit te oefenen. De begrippen Nederlandsche volksgemeenschap en jodendom zijn nu eenmaal onvereenigbaar, een stelling, die elders herhaaldelijk beter en uitvoeriger is geargumenteerd, dan binnen het bestek van deze beschouwing mogelijk zou zijn.

Tijdens de oorlog was Spanjaard een begunstigd lid van de SS, en bovendien heeft hij meegedaan aan oefeningen van de WA. Spanjaards ouders waren niet content voor de politieke keuze van hun zoon, hoewel zijn vader adjunct-directeur was van een door de Duitsers opgezet Joods Tehuis (Villa Bouchina) te Doetinchem. Nadat Nederland in 1945 van de Duitsers werd bevrijdt, werd Spanjaard jr. gearresteerd vanwege de medewerking die hij had verleend aan het nationaal-socialistische regime. Omdat hij al twee jaar in voorarrest had gezeten, werd de jonge Spanjaard op 7 juli 1947 vervoordeeld tot gevangenschap tot 1 januari 1948, voorts ontzet uit beide kiesrechten, het recht om bij de gewapende macht te dienen en het recht om de advocatuur uit te oefenen. Bovendien, zo schreef het Algemeen Handelsblad, van het 'vermogen' van de verdachte, dat thans bestaat uit ƒ60,- en ƒ12,- aan contanten werd ƒ7,50 verbeurd verklaard om, zoals de president het formuleerde: "het zijne bij te dragen ter delging van de 'astronomische' schade, veroorzaakt door hem en zijn soortgenoten. Na het uitzetten van zijn gevangenisstraf vond Spanjaard een administratieve baan in Den Haag, waar hij in 1998 overleed.

Bronvermelding

Bronnen, noten en/of referenties:
uit "Joodse NSB'ers" (p.46/47)van Chris van der Heijden uit 2006

rel=nofollow
rel=nofollow
Zie ook:

Fascisme · Nationaalsocialisme

rel=nofollow
Overgenomen van "https://nl.wikisage.org/w/index.php?title=Dirk_Johannes_Spanjaard_jr.&oldid=227384"