Jan Gerrit van Gelder

Jan Gerrit van Gelder (Alkmaar, 27 februari 1903 – Utrecht, 9 december 1980) was een Nederlands kunsthistoricus.

Jan Gerrit van Gelder is geboren in het geslacht Van Gelder als zoon van archivaris en museumdirecteur Hendrik Enno van Gelder en Johanna Helena Scalongne. Zijn jeugd bracht hij door in Den Haag.

Academische carrière

In 1923 vatte hij de studies kunstgeschiedenis aan aan de Rijksuniversiteit Utrecht. In 1933 promoveerde hij op een proefschrift over Jan van de Velde, zijn promotor was Willem Vogelsang. In 1936 werd hij privaatdocent in de kunstgeschiedenis in Leiden. In 1946 werd hij aangesteld als hoogleraar kunstgeschiedenis te Utrecht in opvolging van Vogelsang die zijn emeritaat opnam.

Jan Gerrit van Gelder startte in 1947 ook de publicatie van het Nederlands Kunsthistorisch Jaarboek. Hij zetelde er in de redactie tot 1962. In 1966 creëerde hij de tijdschrift, Simiolus. Hij was ook een actief lid van de redactieraad van Oud Holland.

Hij werd in 1951 opgenomen als lid van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen. Daarnaast zetelde hij ook in het bestuur van de Fondation Custodia en het Institut Néerlandais, beide te Parijs, het Istituto Olandese in Firenze, de stichting Openbaar Kunstbezit en de Vereniging Rembrandt.

Conservator en museumdirecteur

Op 1 mei 1924 werd hij aangenomen als assistent in het Rotterdamse Museum Boijmans. Hij werd er later conservator en beheerde het prentenkabinet en de bibliotheek. In 1940 werd hij waarnemend directeur van het Haagse Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie, en in 1945 werd hij er aangesteld als directeur als opvolger van de Zwitser Hans Schneider. Ook in 1945 werd Van Gelder benoemd tot directeur van het Mauritshuis. In 1946 nam hij ontslag uit zijn directiefuncties om zich voltijds op zijn academische carrière te richten.

Werk

Gebruikmakend van een sociale geschiedenis aanpak in zijn onderzoek, Van Gelder schreef over Rembrandt, Peter Paul Rubens, Antoon Van Dyck, Adam Elsheimer, Aelbert Cuyp, Jan van Scorel, Jan Vermeer, Vincent van Gogh en (met zijn vrouw Ingrid Jost) Jan de Bisschop.

Bibliografie

• Jan van de Velde, 1593-1641, teekenaar-schilder. Den Haag 1933.
• Kunstgeschiedenis en Kunst, Den Haag 1946.
• Vincent Van Gogh: the Potato Eaters, in the Collection of V. W. Van Gogh, Amsterdam. London 1947.
• Prenten en tekeningen. Amsterdam 1958.
• (met J. A. Emmens), De schilderkunst van Jan Vermeer: een voordracht. Utrecht 1958.
• Dutch Drawings and Prints. New York 1959.
• (met Ingrid Jost), Jan de Bisschop and his Icones & Paradigmata. Classical Antiquities and Italian Drawings for Artistic Instruction in Seventeenth Century Holland. Edited by Keith Andrews. Doornspijk 1985.

Literatuur

• Chris Stolwijk, Die wetenschap noemen Gij en ik kunstgeschiedenis ... Denken over kunstgeschiedenis in Nederland: J.G. van Gelder (1903-1980). Steenwijk 1991.
• Josua Bruyn, "J. G. van Gelder". The Burlington Magazine 123 (1981), 236-239.
• Eddy de Jongh, "In memoriam J. G. van Gelder, February 27, 1903 - December 9, 1980". Simiolus, 11 (1980), 119-124.

Externe link

• R.E.O. Ekkart, "Gelder, Jan Gerrit van (1903-1980)", in Biografisch Woordenboek van Nederland 3 (1989), 187-188.
• Dictionary of Art Historians: van Gelder, J(an) G(errit).