Atomium

Atomium
Locatie	Brussel, België
Coördinaten	50°53′N 4°20′E
Oorspronkelijke functie	Expo 58
Bouw gereed	1958
Opening	1958
Verbouwing	maart 2004 tot 2006
Hoogte tot top	102
Monumentstatus	Ja
Architect	Andre en Jean Polak
Constructeur	André Waterkeyn
Detailkaart

Het Atomium is gebouwd in het kader van de Brusselse Wereldtentoonstelling in 1958, de zogenaamde Expo 58. Het Atomium wordt door vele als het meest Belgische monument gezien en is ontworpen door de architect André Waterkeyn.

Het gebouw stelt een 165 miljard keer vergroot ijzeratoom voor en heeft een kubisch ruimtelijk gecentreerde structuur, zoals zuiver ijzer bij kamertemperatuur en onder atmosferische druk zou hebben. Het gebouw was indertijd een ode aan de vreedzame toepassing van kernenergie. Het Atomium zou volgens het oorspronkelijke plan niet langer dan zes maanden blijven staan. Aan het eind van de wereldtentoonstelling werd echter besloten om het gebouw, dat inmiddels erg populair en bekend was geworden, toch maar te laten staan.

Opbouw van het Atomium

Het Atomium is een constructie die bestaat uit negen bollen met elk een diameter van 18 meter, die allemaal precies 29 meter van elkaar afstaan, en samen de kubisch ruimtelijk gecentreerde kristalstructuur van ijzer uitbeelden, 165 miljard maal vergroot. Bij de bouw werd besloten dat de bollen niet van staal, maar van aluminium moesten worden gemaakt. Het is niet precies bekend waarom dit besluit werd genomen, maar waarschijnlijk was de reden dat aluminium aanmerkelijk beter bestand was tegen corrosie dan staal. De negen bollen symboliseerden de toenmalige negen provincies van België. Er gelden beperkingen voor het gebruik van afbeeldingen van het Atomium, deze mag men namelijk niet zomaar in alle gevallen gebruiken. De totale hoogte van het Atomium, de diagonaal van de kubus, is 102,705 meter. Het grondvlak is een zeshoek met een diagonaal van 94 meter. De negen bollen, die een diameter van 18 meter hebben, bestaan elk uit 48 driehoekige platen van 1 mm dik. Voor de restauratie waren er 720 platen per bol nodig. De bol onderaan waarin de ingang zich bevind heeft een diameter van 26 meter.

De bollen zijn met elkaar verbonden door middel van roltrappen en gewone trappen. De drie buitenste hoge bollen hebben geen verticale dragers en zijn om veiligheidsredenen gesloten voor het publiek. Er zijn vijf bollen toegankelijk: Het is mogelijk om met de lift naar de bovenste bol te gaan, die een panoramisch uitzicht biedt, en waarin het restaurant Belgium Taste gevestigd is. Met de roltrappen en gewone trappen bereikt men: * de basisbol, waarin permanent Expo 58: de tentoonstelling en een terugblik naar de jaren ’50 te zien is; * de tentoonstellingsbol met tijdelijke tentoonstellingen; * de centrale bol, waar een snackbar is ondergebracht; * de kinderbol, deze is niet algemeen toegankelijk voor het publiek, enkel voor schoolgroepen die er in kunnen overnachten.

Van 2004 tot 2006 onderging het monument een twee jaar durende opknapbeurt. Het Atomium was gedurende die tijd afgesloten voor het publiek. Het aluminium van de beplating was in de loop van de jaren aangetast en de stalen constructie was gaan roesten. Dit was veroorzaakt o.a. door luchtverontreiniging, weersinvloeden en uitwerpselen van vogels. Het besluit tot renovatie werd in 2001 genomen. De aluminium beplating werd vervangen door beplating van roestvast staal, ook wel inox genoemd, materiaalnummer EN 1.4404, in de vorm van sandwichpanelen die 10 cm dik zijn. Deze panelen zijn aan de buitenkant van 1.2 mm dikke van genoemde roestvaststalen plaat voorzien en aan de binnenkant van een gegalvaniseerde stalen plaat van 1 mm. Tussen de platen is steenwol isolatie aangebracht. De buitenkant werd elektrolytisch gepolijst zodat verontreinigingen en regen geen vat meer op het oppervlakte kunnen krijgen. Ook werd de acrylaat beglazing en werden bepaalde structuurelementen vervangen. De renovatie kostte 26 miljoen euro. Brussel en de vzw Atomium betaalden een derde van de kosten, de Belgische staat financierde de overige tweederde. Het Atomium is voorzien van ledverlichting die op 21 december 2005 in gebruik is genomen. Eerder was het Atomium al verlicht met conventionele verlichting, maar de levensduur van de lampen was erg kort. Men gaat ervan uit dat de huidige verlichting ongeveer 150 jaar meegaat.

De meridianen van elke bol is afgedekt met rechthoekige roestvrije staalplaten, waarin de ledverlichting is geïntegreerd. De lichten op een meridiaan kunnen ook na elkaar knipperen, waardoor het traject van een elektron rond zijn kern wordt nagebootst. Vanaf de buitenkant wordt het Atomium 's avonds met spots verlicht. Op dinsdag 14 februari 2006 werd het Atomium officieel heropend door Prins Filip en op zaterdag 18 februari 2006 ging het Atomium opnieuw open voor het publiek. Ter gelegenheid van de heropening werd een munt van 2 euro met het jaartal 2006 uitgegeven met een afbeelding van het Atomium. In 2008 was het vijftig jaar geleden dat Expo 58 werd geopend. Daarom werd op 11 april 2008 door paracomando’s die afdaalden vanuit een helikopter een Belgische vlag van 15 vierkante meter op de bovenste bol geplaatst. In 1958 was bij de opening van Expo 58 hetzelfde gedaan.

Enkele gegevens

• Elke bol, die een "sphere" wordt genoemd, heeft een oppervlakte van 1082 m² en elk niveau heeft een oppervlakte van 240 m² (er zijn steeds twee niveaus per sphere). De bovenste bol heeft drie niveaus.
• De lift heeft een snelheid van 5 meter per seconde.
• Er zijn 20 "verbindingsbuizen" tussen de bollen. Een verbindingsbuis heeft een diameter van 3,3 m en een lengte van 29 m of 23 m.
• De "bipode" is de ondersteuning voor de onderste bollen. Deze heeft een hoogte van 35 m en telt 200 treden.
• Enkele bollen kregen een naam. Zo werd de centrale bol naar André Waterkeyn genoemd. Een zijdelingse en de onderste bol werden respectievelijk naar de Nobelprijswinnaars Ilya Prigogine en François Englert genoemd. Een andere zijdelingse bol is de Kinderbol.

Externe links

• Website van het Atomium
• Webcam Atomium
• Atomium: virtueel bezoek

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen Voor een deel van bovenstaand artikel of een eerdere versie daarvan is gebruikgemaakt van een intern persbericht op de afdeling "Technische Materiaalwetenschappen", faculteit 3mE, TU Delft, september 2005. http://www.vkgroup.be/shownews.asp?CL=NL&ID=966 Referenties

50°53′42″N, 4°20′29″E