Nomina sacra: verschil tussen versies

Versie van 7 jan 2013 21:58

Nomina sacra (enkelvoud: nomen sacrum) betekent „heilige namen” in het Latijn. Dit is een reeks van afgekorte woorden die in vroeg-christelijke Griekse papyri van de Heilige Schrift werden gebruikt. Door een lijn boven de letters werd aangegeven dat het hier om een afkorting ging. Na verloop van tijd werden 15 van deze afkortingen gebruikelijk. In Bruce Metzgers boek Manuscripts of the Greek Bible worden deze opgesomd: de Griekse woorden voor God, Heer, Jezus, Christus, Zoon, Geest, David, stauros (martelpaal of ’kruis’), moeder, vader, Israël, redder, mens, Jeruzalem, en hemel. De nomen sacrum voor moeder werd niet voor de vierde eeuw gebruikt,^[1] maar de andere Nomina Sacra worden in Griekse manuscripten uit de eerste tot derde eeuw gevonden.

Er zijn verschillende theorieën over het ontstaan van de nomina sacra.^[2]

Lijst van Griekse Nomina Sacra

Nederlandse woorden	Grieks woord	nominatief	genitief
God	Θεός	ΘΣ	ΘΥ
HEER (heer)	Κύριος	ΚΣ	ΚΥ
Jezus	Ἰησοῦς	ΙΣ	ΙΥ
Christus / Gezalfde	Χριστός	ΧΣ	ΧΥ
Zoon	Υἱός	ΥΣ	ΥΥ
Geest	Πνεῦμα	ΠΝΑ	ΠΝΣ
David	Δαυὶδ	ΔΑΔ
[Terechtstellings]paal / Kruis	Σταυρός	ΣΤΣ	ΣΤΥ
Moeder	Μήτηρ	ΜΗΡ	ΜΗΣ
Vader	Πατήρ	ΠΗΡ	ΠΡΣ
Israël	Ἰσραήλ	ΙΗΛ
Redder / Verlosser / Heiland	Σωτήρ	ΣΗΡ	ΣΡΣ
Mens	Ἄνθρωπος	ΑΝΟΣ	ΑΝΟΥ
Jeruzalem	Ἱερουσαλήμ	ΙΛΗΜ
Hemel(en)	Οὐρανός	ΟΥΝΟΣ	ΟΥΝΟΥ

Manuscripten van het Nieuwe Testament die Nomina Sacra bevatten

(Tweede tot vierde eeuw^[3])

Grieks manuscript	Tijdsperiode	Gebruikte Nomina Sacra
P¹ (P. Oxy. 2)	~250	ΙΥ ΙΣ ΧΥ ΥΥ ΚΥ ΠΝΣ
P⁴ (Suppl. Gr. 1120)	150–225	ΘΣ ΘΥ ΚΥ ΚΣ ΠΝΙ ΠΝΟΣ ΠΝΑ ΧΣ ΙΥ ΙΣ
P⁵ (P. Oxy. 208 + 1781)	~250	ΙΗΝ ΙΗΣ ΠΡ ΠΡΑ ΠΡΣ ΘΥ
P⁹ (P. Oxy. 402)	~250	ΘΣ ΧΡΣ
P¹² (P. Amherst. 3b)	~285	ΘΣ
P¹³ (P. Oxy. 657 + PSI 1292)	225–250	ΘΣ ΘΝ ΘΥ ΘΩ ΙΣ ΙΝ ΙΥ ΚΣ ΚΥ
P¹⁵ (P. Oxy. 1008)	200–300	ΚΩ ΚΥ ΧΥ ΑΝΩΝ ΑΝΩ ΠΝΑ ΘΝ ΚΜΟΥ
P¹⁶ (P. Oxy. 1009)	250–300	ΘΥ ΙΥ ΧΩ
P¹⁷ (P. Oxy. 1078)	~300	ΘΩ
P¹⁸ (P. Oxy. 1079)	250–300	ΙΗ ΧΡ ΘΩ
P²⁰ (P. Oxy. 1171)	200–250	ΠΝΣ ΚΝ ΘΥ
P²² (P. Oxy. 1228)	200–250	ΠΣ ΠΝΑ ΠΡΣ ΠΡΑ ΙΗΣ ΑΝΟΣ
P²⁴ (P. Oxy. 1230)	~300	ΠΝΑ ΘΥ
P²⁷ (P. Oxy. 1395)	200–250	ΘΥ ΚΩ
P²⁸ (P. Oxy. 1596)	255–300	ΙΣ ΙΝ
P²⁹ (P. Oxy. 1597)	200–250	ΘΣ ΘΝ
P³⁰ (P. Oxy. 1598)	200–250	ΚΥ ΚΝ ΘΩ ΙΗΥ
P³² (P. Rylands 5)	150–200	ΘΥ
P³⁵ (PSI 1)	~300	ΚΣ ΚΥ
P³⁷ (P. Mich. Inv. 1570)	~260	ΚΕ ΙΗΣ ΠΝΑ ΙΗΣΥ
P³⁸ (P. Mich. Inv. 1571)	~225	ΧΡΝ ΠΝΑ ΚΥ ΙΗΝ ΙΗΥ ΠΝΤΑ
P³⁹ (P. Oxy. 1780)	200–300	ΠΗΡ ΠΡΑ ΙΗΣ
P⁴⁰ (P. Heidelberg G. 645)	200–300	ΘΣ ΘΥ ΘΝ ΙΥ ΧΩ ΧΥ
P⁴⁵ (P. Chester Beatty I)	~250	ΚΕ ΚΣ ΚΝ ΚΥ ΣΡΝΑΙ ΙΗ ΙΥ ΙΗΣ ΠΡ ΠΡΣ ΠΡΑ ΠΡΙ ΘΥ ΘΝ ΘΩ ΘΣ ΠΝΙ ΠΝΣ ΠΝΑ ΥΝ ΥΕ ΥΣ ΥΩ ΣΡΝ ΧΡ
P⁴⁶ (P. Chester Beatty II + P. Mich. Inv. 6238)	175–225	ΚΕ ΚΝ ΚΥ ΚΩ ΚΣ ΧΡΩ ΧΡΥ ΧΡΝ ΧΝ ΧΣ ΧΩ ΧΥ ΧΡΣ ΙΗΥ ΙΗΝ ΙΗΣ ΘΩ ΘΥ ΘΝ ΘΣ ΠΝΑ ΠΝΙ ΠΝΣ ΥΙΥ ΥΙΝ ΥΙΣ ΥΝ ΣΤΡΕΣ ΣΤΡΝ ΣΤΡΩ ΣΤΡΟΣ ΣΤΡΟΥ ΕΣΤΡΟΝ ΕΣΤΡΑΙ ΕΣΤΑΝ ΣΤΟΥ ΑΙΜΑ ΑΝΟΥ ΑΝΟΝ ΑΝΟΣ ΑΝΩΝ ΑΝΟΙΣ ΠΡΙ ΠΗΡ ΠΡΑ ΠΡΣ ΙΥ
P⁴⁷ (P. Chester Beatty III)	200–300	ΘΥ ΘΣ ΘΝ ΘΩ ΑΘΝ ΚΣ ΚΕ ΚΥ ΕΣΤΡΩ ΠΝΑ ΧΥ ΠΡΣ
P⁴⁸ (PSI 1165)	200–300	ΥΣ
P⁴⁹ (P. Yale 415 + 531)	200–300	ΚΩ ΘΥ ΘΣ ΙΥ ΠΝ ΧΣ ΧΥ ΧΩ
P⁵⁰ (P. Yal 1543)	~300	ΙΛΗΜ ΠΝΑ ΑΝΟΣ ΘΣ ΘΥ
P⁵³ (P. Mich. inv. 6652)	~250	ΠΡΣ ΙΗΣ ΠΕΡ ΚΝ
P⁶⁴ (Gr. 17)	~150	ΙΣ
P⁶⁵ (PSI XIV 1373)	~250	ΧΥ ΘΣ
P⁶⁶ (P. Bodmer II + Inv. Nr. 4274/4298	150–200	ΚΣ ΚΥ ΚΕ ΘΣ ΘΝ ΘΥ ΘΩ ΙΣ ΙΝ ΙΥ ΧΣ ΧΝ ΧΝ ΥΣ ΥΝ ΥΩ ΠΝΑ ΠΝΙ ΠΝΣ ΠΗΡ ΠΡΑ ΠΡΣ ΠΡΙ ΠΕΡ ΠΡΕΣ ΑΝΟΣ ΑΝΟΝ ΑΝΟΥ ΑΝΩΝ ΑΝΩ ΑΝΟΙΣ ΑΝΟΥΣ ΣΡΩ ΣΡΟΝ ΣΡΟΥ ΣΡΘΗ ΣΡΑΤΕ ΣΡΩΣΩ ΕΣΡΑΝ ΕΣΡΘΗ
P⁶⁹ (P. Oxy. 2383)	~200	ΙΗΝ
P⁷⁰ (P. Oxy. 2384 + PSI Inv. CNR 419, 420)	250–300	ΥΝ ΙΣ ΠΗΡ
P⁷² (P. Bodmer VII and VIII)	200–300	ΙΥ ΙΗΥ ΙΗΝ ΧΡΥ ΧΡΝ ΧΡΣ ΧΡΩ ΘΥ ΘΣ ΘΝ ΘΩ ΠΡΣ ΠΑΡ ΠΤΡΑ ΠΡΙ ΠΝΣ ΠΝΑ ΠΝΑΙ ΠΝΙ ΠΝΤΙ ΚΥ ΚΣ ΚΝ ΚΩ ΑΝΟΙ
P⁷⁵ (P. Bodmer XIV and XV)	175–225
P⁷⁸ (P. Oxy 2684)	250–300	ΚΝ ΙΗΝ ΙΗΝ ΧΡΝ
P⁹⁰ (P. Oxy 3523)	150–200	ΙΗΣ
P⁹¹ (P. Mil. Vogl. Inv. 1224 + P. Macquarie Inv. 360)	~250	ΘΥ ΘΣ ΠΡΣ ΧΡΝ ΙΗΝ
P⁹² (P. Narmuthis 69.39a + 69.229a)	~300	ΧΡΩ ΚΥ ΘΥ
P¹⁰⁰ (P. Oxy 4449)	~300	ΚΥ ΚΣ
P¹⁰¹ (P. Oxy 4401)	200–300	ΥΣ ΠΝΑ ΠΝΙ
P¹⁰⁶ (P. Oxy 4445)	200–250	ΠΝΑ ΠΝΙ ΧΡΣ ΙΗΝ ΙΗΣ
P¹⁰⁸ (P. Oxy 4447)	175–225	ΙΗΣ ΙΗΝ
P¹¹⁰ (P. Oxy. 4494)	~300	ΚΣ
P¹¹¹ (P. Oxy 4495)	200–250	ΙΗΥ
P¹¹³ (P. Oxy. 4497)	200–250	ΠΝΙ
P¹¹⁴ (P. Oxy. 4498)	200–250	ΘΣ
P¹¹⁵ (P. Oxy. 4499)	225–275	ΙΗΛ ΑΥΤΟΥ ΠΡΣ ΘΩ ΘΥ ΑΝΩΝ ΠΝΑ ΟΥΝΟΥ ΟΥΝΟΝ ΚΥ ΘΝ ΑΝΟΥ ΟΥΝΩ
P¹²¹ (P. Oxy. 4805)	~250	ΙΣ ΜΗΙ
0162 (P. Oxy 847)	~300	ΙΗΣ ΙΣ ΠΡΣ
0171 (PSI 2.124)	~300	ΚΣ ΙΗΣ
0189 (P. Berlin 11765)	~200	ΑΝΟΣ ΠΝΑ ΚΥ ΚΩ ΙΛΗΜ ΘΩ ΙΣΗΛ
0220 (MS 113)	~300	ΚΝ ΙΥ ΙΝ ΧΥ ΘΥ

Verwijzingen

º Philip Comfort and David Barett, Text of the Earliest New Testament Greek Manuscripts (1999) pp. 34-35
º Larry Hurtado, Nomina Sacra: The Continuing Debate
º De Nomina Sacra en de data van de handschriften volgens Text of the Earliest New Testament Greek Manuscripts, Philip Comfort and David Barett (1999)

Verder lezen

Bruce M. Metzger. Manuscripts of the Greek Bible (1981).
Philip Comfort and David Barett. Text of the Earliest New Testament Greek Manuscripts (1999).
A. H. R. E. Paap, Nomina Sacra in the Greek Papyri of the First Five Centuries, Papyrologica Lugduno-Batava VIII (Leiden 1959).
Philip Comfort, Encountering the Manuscripts: An Introduction to New Testament Paleography and Textual Criticism, Broadman & Holman Publishers, 2005, pp. 199–253.
Larry W. Hurtado, The Earliest Christian Artifacts: Manuscripts and Christian Origins, Cambridge 2006, pp. 95–134.
Larry Hurtado, The Origin of the Nomina Sacra: A Proposal, in: Journal of Biblical Literature, Vol. 117, No. 4 (Winter, 1998), pp. 655-673

[1] º Philip Comfort and David Barett, Text of the Earliest New Testament Greek Manuscripts (1999) pp. 34-35

[2] º Larry Hurtado, Nomina Sacra: The Continuing Debate

[3] º De Nomina Sacra en de data van de handschriften volgens Text of the Earliest New Testament Greek Manuscripts, Philip Comfort and David Barett (1999)

[1]

[2]

[3]

@@ Regel 1: / Regel 1: @@
 [[Bestand:Nomina Sacra in P46.jpg|thumb|200px|Voorbeelden van '''Nomina Sacra:'''<br />{{overline|ΧΩ}} (ΧΡΙΣΤΩ), {{overline|ΚΥ}} (ΚΥΡΙΟΥ), {{overline|ΘΣ}} (ΘΕΟΣ),<br />in [[Tweede brief van Paulus aan de Korintiërs|2 Korinthiërs]] 11, papyrus [[P46]].]]
-'''''Nomina sacra''''' (enkelvoud: '''''nomen sacrum''''') betekent „heilige namen” in het [[Latijn]]. Dit is een reeks van afgekorte woorden die in vroeg-christelijke [[Grieks|Griekse]] [[papyrus|papyri]] van de [[Heilige Schrift]] werden gebruikt. Door een lijn boven de letters werd aangegeven dat het hier om een afkorting ging. Na verloop van tijd werden 15 van deze afkortingen gebruikelijk. In [[Bruce Metzger]]s boek ''Manuscripts of the Greek Bible'' worden deze opgesomd: de Griekse woorden voor God, Heer, Jezus, Christus, Zoon, Geest, David, ''stauros'', moeder, vader, Israël, redder, mens, Jeruzalem, en hemel. De ''nomen sacrum'' voor ''moeder'' werd niet voor de vierde eeuw gebruikt,<ref>{{Aut|Philip Comfort and David Barett}}, ''Text of the Earliest New Testament Greek Manuscripts'' (1999) pp. 34-35</ref> maar de andere ''Nomina Sacra'' worden in Griekse manuscripten uit de eerste tot derde eeuw gevonden.
+'''''Nomina sacra''''' (enkelvoud: '''''nomen sacrum''''') betekent „heilige namen” in het [[Latijn]]. Dit is een reeks van afgekorte woorden die in vroeg-christelijke [[Grieks|Griekse]] [[papyrus|papyri]] van de [[Heilige Schrift]] werden gebruikt. Door een lijn boven de letters werd aangegeven dat het hier om een afkorting ging. Na verloop van tijd werden 15 van deze afkortingen gebruikelijk. In [[Bruce Metzger]]s boek ''Manuscripts of the Greek Bible'' worden deze opgesomd: de Griekse woorden voor [[God]], Heer, [[Jezus Christus|Jezus]], Christus, Zoon, Geest, [[David (koning)|David]], ''[[stauros]]'' (martelpaal of ’kruis’), moeder, vader, [[Israël]], redder, mens, [[Jeruzalem]], en [[hemel]]. De ''nomen sacrum'' voor ''moeder'' werd niet voor de vierde eeuw gebruikt,<ref>{{Aut|Philip Comfort and David Barett}}, ''Text of the Earliest New Testament Greek Manuscripts'' (1999) pp. 34-35</ref> maar de andere ''Nomina Sacra'' worden in Griekse manuscripten uit de eerste tot derde eeuw gevonden.
 Er zijn verschillende theorieën over het ontstaan van de ''nomina sacra''.<ref>{{Aut|Larry Hurtado}}, [http://larryhurtado.wordpress.com/2010/09/22/nomina-sacra-the-continuing-debate/ Nomina Sacra: The Continuing Debate]''</ref>
 ==Lijst van Griekse ''Nomina Sacra''==
 {| class="wikitable"
 ! Nederlandse woorden
@@ Regel 329: / Regel 328: @@
 * {{Aut|[[Bruce M. Metzger]]}}. ''Manuscripts of the Greek Bible'' (1981).
 * {{Aut|Philip Comfort and David Barett}}. ''Text of the Earliest New Testament Greek Manuscripts'' (1999).
-* {{Aut|A.H.R.E. Paap}}, ''Nomina Sacra in the Greek Papyri of the First Five Centuries'', Papyrologica Lugduno-Batava VIII (Leiden 1959).
+* {{Aut|A. H. R. E. Paap}}, ''Nomina Sacra in the Greek Papyri of the First Five Centuries'', Papyrologica Lugduno-Batava VIII (Leiden 1959).
 * {{Aut|Philip Comfort}}, ''Encountering the Manuscripts: An Introduction to New Testament Paleography and Textual Criticism'', Broadman & Holman Publishers, 2005, pp.&nbsp;199–253.
 * {{Aut|[[Larry W. Hurtado]]}}, ''The Earliest Christian Artifacts: Manuscripts and Christian Origins'', Cambridge 2006, pp.&nbsp;95–134.
@@ Regel 335: / Regel 334: @@
 {{DEFAULTSORT:Nomina Sacra}}
-[[Category:afkortingen]]
+[[Category:afkorting]]
 [[Category:christelijk symbool]]
 [[Category:Latijn]]

Nomina sacra: verschil tussen versies

Versie van 7 jan 2013 21:58

Inhoud

Lijst van Griekse Nomina Sacra

Manuscripten van het Nieuwe Testament die Nomina Sacra bevatten

Verwijzingen

Verder lezen

Navigatiemenu

Nomina sacra: verschil tussen versies

Versie van 7 jan 2013 21:58

Lijst van Griekse Nomina Sacra

Manuscripten van het Nieuwe Testament die Nomina Sacra bevatten

Verwijzingen

Verder lezen

Navigatiemenu

Zoeken