Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Piëtisme: verschil tussen versies
(typo's) |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
Het '''piëtisme''' was een hervormingsbeweging in de 17e en 18e eeuw, die ontstond als reactie op het tegen die tijd verstarde protestantisme. In eerste instantie ontstond het in de omgeving van het [[lutheranisme]]. | Het '''piëtisme''' was een hervormingsbeweging in de 17e en 18e eeuw, die ontstond als reactie op het tegen die tijd verstarde protestantisme. In eerste instantie ontstond het in de omgeving van het [[lutheranisme]]. | ||
De beweging streefde naar meer oprechte vroomheid (godvruchtigheid) door de levensveranderende boodschap van het [[christendom]] | De beweging streefde naar meer oprechte vroomheid (godvruchtigheid) door de levensveranderende boodschap van het [[christendom]] en naar een praktisch christelijk leven. Het stelde zich tot doel de onvolledig gebleven [[Reformatie]] te voleindigen of aan te vullen met een persoonlijke hervorming of reformatie van het leven. Het bekritiseerde dat de Reformatie verzand was in instituten en [[dogmatiek]] en riep op tot een levend geloof. | ||
Een centrale rol in het piëtisme was [[Bijbelstudie]], zowel persoonlijk als in studiegroepen. De Bijbel diende de basis te vormen voor het geloof en voor de levensoriëntering. | Een centrale rol in het piëtisme was [[Bijbelstudie]], zowel persoonlijk als in studiegroepen. De Bijbel diende de basis te vormen voor het geloof en voor de levensoriëntering. | ||
Een grote invloed op het piëtisme was afkomstig van het Engelse [[puritanisme]], door de verspreiding van boeken en theologische verhandelingen. | Een grote invloed op het piëtisme was afkomstig van het Engelse [[puritanisme]], door de verspreiding van boeken en theologische verhandelingen. Omdat de gereformeerde/hervormde kerken in Duitse streken intensieve banden hadden met hun zustergemeenten in de Lage Landen, had ook de [[Nadere Reformatie]] in de Nederlanden een invloed op de ontwikkeling van het piëtisme, vooral op de gereformeerde versie ervan. | ||
Het piëtisme beïnvloedde bewegingen en ideologieën zoals het [[methodisme]] en de [[Moravische broeders]]. | Het piëtisme beïnvloedde bewegingen en ideologieën zoals het [[methodisme]] en de [[Moravische broeders]]. | ||
==Etymologie== | |||
Het woord ''piëtisme'' is een Latijns-Frans-Griekse mengvorm. Het Franse woord ''piété'' is net als het Nederlandse woord ''piëteit'' gevormd uit de stam ''pietat'' van het Latijnse woord ''pietas'' (’plichtsgevoel’, ’plichtsbesef’, ’plichtsgetrouw gedrag tegenover de goden en de mensen’, ’eerbied’, ’godsvrees’, ’vroomheid’), wordt aangevuld met het achtervoegsel ''-[[isme]]'', wat een gelatiniseerde versie is van de Griekse uitgang ''-ismós'', die verwijst naar ideologieën. Het wordt meestal in verband gebracht met [[Philipp Jacob Spener]]s belangrijkste werk, ''Pia Desideria'' (1675). Het Duitse woord ''Piëtismus'' duikt sinds 1680 op in teksten, maar volgens Speners herinnering werd het woord in 1674 in de omgeving van Frankfurt am Main al in een spottende betekenis gebruikt voor schijnvroomheid of schijnheiligheid. | |||
De eerste die het woord ''piëtist'' als positieve zelfaanduiding gebruikte, was de piëtistische poëzieprofessor Joachim Feller (1638-1691) uit Leipzig. | |||
[[Categorie:Geschiedenis van het protestantisme]] | [[Categorie:Geschiedenis van het protestantisme]] | ||
[[Categorie:Lutheranisme]] | [[Categorie:Lutheranisme]] | ||
Versie van 10 feb 2023 02:30
Het piëtisme was een hervormingsbeweging in de 17e en 18e eeuw, die ontstond als reactie op het tegen die tijd verstarde protestantisme. In eerste instantie ontstond het in de omgeving van het lutheranisme.
De beweging streefde naar meer oprechte vroomheid (godvruchtigheid) door de levensveranderende boodschap van het christendom en naar een praktisch christelijk leven. Het stelde zich tot doel de onvolledig gebleven Reformatie te voleindigen of aan te vullen met een persoonlijke hervorming of reformatie van het leven. Het bekritiseerde dat de Reformatie verzand was in instituten en dogmatiek en riep op tot een levend geloof.
Een centrale rol in het piëtisme was Bijbelstudie, zowel persoonlijk als in studiegroepen. De Bijbel diende de basis te vormen voor het geloof en voor de levensoriëntering.
Een grote invloed op het piëtisme was afkomstig van het Engelse puritanisme, door de verspreiding van boeken en theologische verhandelingen. Omdat de gereformeerde/hervormde kerken in Duitse streken intensieve banden hadden met hun zustergemeenten in de Lage Landen, had ook de Nadere Reformatie in de Nederlanden een invloed op de ontwikkeling van het piëtisme, vooral op de gereformeerde versie ervan.
Het piëtisme beïnvloedde bewegingen en ideologieën zoals het methodisme en de Moravische broeders.
Etymologie
Het woord piëtisme is een Latijns-Frans-Griekse mengvorm. Het Franse woord piété is net als het Nederlandse woord piëteit gevormd uit de stam pietat van het Latijnse woord pietas (’plichtsgevoel’, ’plichtsbesef’, ’plichtsgetrouw gedrag tegenover de goden en de mensen’, ’eerbied’, ’godsvrees’, ’vroomheid’), wordt aangevuld met het achtervoegsel -isme, wat een gelatiniseerde versie is van de Griekse uitgang -ismós, die verwijst naar ideologieën. Het wordt meestal in verband gebracht met Philipp Jacob Speners belangrijkste werk, Pia Desideria (1675). Het Duitse woord Piëtismus duikt sinds 1680 op in teksten, maar volgens Speners herinnering werd het woord in 1674 in de omgeving van Frankfurt am Main al in een spottende betekenis gebruikt voor schijnvroomheid of schijnheiligheid.
De eerste die het woord piëtist als positieve zelfaanduiding gebruikte, was de piëtistische poëzieprofessor Joachim Feller (1638-1691) uit Leipzig.