Internationaal Exlibriscentrum

Het Internationiaal Exlibriscentrum, opgericht in 1975, is gehuisvest in de stedelijk musea van Sint-Niklaas (STEM) en heeft een rijke collectie aan Ex libris. Het is de enige officiële instelling in België die het ex libris als exclusief werkterrein heeft.

Ex libris Henri Belot

Historie

Het ex libris won veel aan bekendheid als gevolg van een tentoonstelling in oktober 1900 in het gebouw van het gerechtshof in Antwerpen. Deze tentoonstelling werd georganiseerd door de Conferentie van de Jonge Antwerpse Balie (de Conférence du Jeune Barreau). Vijfendertig exposanten toonden zo'n 2500 ex libris uit de periode 1450 tot 1900.

Een laat vervolg op deze tentoonstelling was de oprichting van de Association belge des Collectionneurs et Dessinateurs d'Ex-Libris (A.B.C.D.E.) in Brussel in 1919. De vereniging was sterk verbonden aan het Brusselse "Muséé du Livre". Ondanks mooie resultaten op internationale tentoonstellingen leidde het een kwijnend bestaan na de sluiting van het museum. In 1956 werd nog een kunstmap uitgegeven maar in 1975 werden de archivalia overgedragen aan Internationaal Exlibriscentrum en was de vereniging definitief ten einde.

In 1937 werd de Antwerpsche Ex-Libris Kring (A.E.K.) opgericht. Deze kring had veel last van de oorlogsomstandigheden maar wist toch te overleven. In 1955 organiseerde het - samen met het kwijnende A.B.C.D.E. - derde Europees Exlibriscongres in 1955 te Antwerpen. Het laatste teken van leven was de uitgave van een kunstmap in 1964.

in 1944 werd Brugshe kring voor Boek en Prent (BKBP) opgericht in navolging van de A.E.K.. Net zo als de eerder genoemde vereniging organiseerde het tentoonstellingen en gaf kunstmappen uit maar reeds in 1956 stopte de kring zijn activiteiten.

Internationaal exlibriscentrum

Ontstaan en huidige collectie

Het Internationaal exlibriscentrum is opgericht op 15 maart 1975 te Sint-Niklaas, hierbij had Gerard Gaudaen een grote rol. Deze oprichting was het begin van een band tussen de stad Sint-Niklaas en het ex libris. Het centrum is gestart met het verwerven van de collectie Rhebergen. Doorheen de jaren is de collectie aangegroeid door aankopen en schenkingen. Momenteel bestaat de collectie uit 160.000 bladen ex libris en gelegenheidsgrafiek. Door deze uitgebreide collectie is het centrum wereldbekend.

grafiekbiënnale

Sinds 1977 organiseert het centrum wedstrijden voor ex librissen en andere soorten kleine prenten. Eerst werden deze wedstrijden op nationaal niveau georganiseerd en sinds 1979 zijn deze wedstrijden georganiseerd op internationaal niveau. Aan deze wedstrijd kan iedereen vanaf 18 jaar deelnemen. Bijna alle hoogwaardige technieken zijn toegestaan. Een selectie uit de wedstrijd wordt tentoongesteld tijdens de grafiekbiënnale. Tot de jury van deze wedstrijd behoort Graphia, een Vlaamse vereniging voor ex libris, en VKOAS,Vriendenkring van de Oud-Atheneumstudenten. Deze wedstrijd wordt georganiseerd om het authentieke ex libris te blijven stimuleren. De prijzen worden uitgereikt door het stadsbestuur van Sint-Niklaas en het internationaal exlibriscentrum. Het stadsbestuur van Sint-Niklaas wenst, door mee te werken aan deze wedstrijd, zich verder te ontplooien en profileren als centrum voor Ex Libris en prentkunst.

tentoonstellingen

Naast de huidige collectie kan men als bezoeker regelmatig tentoonstellingen bezoeken. Tijdens een tentoonstelling worden ex librissen getoond van een bepaalde periode of van een bepaalde kunstenaar. De tentoonstellingen vinden plaats in de Gerard Gaudeanzaal, deze zaal is gevestigd in het Zwijgershoekmuseum.

Internationaal exlibriscentrum als onderdeel van het STEM

STEM Sint-Niklaas

De stedelijke musea van Sint-Niklaas groeperen drie musea:

1. SteM Zwijgershoek

   Dit museum weergeeft de geschiedenis van Sint-Niklaas en het Waasland. Er zijn drie verhaallijnen die centraal staan, namelijk: mens en materie, mens en machine en mens en lichaam. Binnen dit museum is het Internationaal Exlibriscentrum gevestigd. Wanneer je een ticket koopt voor het Zwijgershoekmuseum, kan je een bezoek aan dit museum combineren met het Internationaal Exlibriscentrum. Indien men het centrum wilt bezoeken, moet men wel een afspraak maken.

2. Mercatormuseum

   Dit museum biedt de bezoekers een chronologisch verhaal van de Cartografie. Gerard De Cremer alias Gerard Mercator staat centraal binnen dit museum als persoon en met zijn werk.

3. Salons voor Schone Kunsten

   De Salons voor Schone kunsten is gevestigd in een oud herenhuis in de Stationsstraat te Sint-Niklaas. Als bezoeker kan je er schilderijen zien uit de renaissance en de barok.

Externe links

• Website van het Internationaal Exlibriscentrum
• erfgoedinzicht.be voor de databank

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties (n.d). De Vlaamsche school : tijdschrift voor kunsten, letteren, oudheidkunde en kunstnijverheid. Antwerpen: Sint-Lukasgilde. Oost,T. (2006). Over en weer: Het exlibris in België tijdens de negentiende en twintigste eeuw. Kunsttijdschrift Vlaanderen,55 279-281.   Intertaalkoppelingen via Wikidata (via reasonator)