Ben Sajet

Bestand:Dr Ben Sajet in 1910.jpg

1910

Benedictus Herschel (Ben) Sajet (Amsterdam, 17 maart 1887 - aldaar, 24 september 1986) was een joods arts, bestuurder en politicus.

Na de middelbare school studeerde Ben Sajet geneeskunde aan de Universiteit van Amsterdam. Hij studeerde in 1912 af en vestigde zich als huisarts in de Transvaalbuurt in Amsterdam. Hij bleef tot 1940 huisarts, zij het dat die loopbaan werd onderbroken doordat hij van 1918 tot 1920 directeur-geneesheer was van het op te richten Sanatorium Zonnestraal in Hilversum en van 1920 tot 1922 schoolarts. In 1923 werd hij voor de SDAP in de Amsterdamse gemeenteraad gekozen en hij bleef - onderbroken door de periode van de Tweede Wereldoorlog - gemeenteraadslid tot 1962. Van 1928 tot 1958 was hij tevens Provinciaal Statenlid van Noord-Holland voor de SDAP en later PvdA.

Vlucht uit bezet Nederland

In 1940 wilde hij onderduiken bij zijn schoonzuster in Arnhem. Onderweg kwam hij de echtgenote van een gearresteerde VARA-medewerker tegen die hem een ander schuiladres opgaf in Velp. Wethouder Bakker nam hem in huis samen met Willem den Bakker.

Als voorzorg had Sajet in Diemen al voor 1000 gulden een bootje gekocht met buitenboordmotor. Er konden vijf mensen in. Hij wilde zijn twee oudste zonen meenemen, Herman(1914) en Jaap (1916), en Kees de Graaf en zijn vriend Louis Gerards. In Velp werden de plannen voor de ontsnapping uitgewerkt. Majoor Willem den Boer wilde ook graag mee om allerlei militaire informatie naar Londen te brengen, en eigenlijk was er wel voldoende ruimte voor hem.

Met een vrachtauto werd de boot naar Petten gebracht en in de Hondsbosschevaart gelegd. Met hulp van dijkbaas Jan Cornelis Bellis werd hij naar zee gebracht, vanwaar ze naar de Leihoek roeiden.

De nacht van 17 op 18 juni zaten Ben, zijn twee zonen, de twee vrienden, Willem den Boer en de helpers Bellis en Herman Corbière, gespannen bij de Hondsbossche Zeewering te wachten op het goede moment. Vijf minuten nadat de Duitse patrouille langs was gekomen werd de boot te water gelaten. Nadat iedereen aan boord was, sprong ook Corbière erin, hij durfde niet meer terug.

Ze hadden grote moeite door de branding te komen, en maakten uiteindelijk toch maar gebruik van de motor. Het was een rustige zee. Kees de Graaf was verantwoordelijk voor het aan de praat te houden van de motor, maar op een gegeven moment moest er geroeid worden. Na 36 uren zagen ze een aantal schepen, het bleken Engelsen te zijn die hun boot en de bemanning aan boord namen. Ze kwamen in Lowestoft aan wal. De volgende dag werden ze met de trein naar Londen gebracht om verhoord te worden. Ben werd door Oreste Pinto verhoord, die zichzelf als Jackson voorstelde, en beweerde dat ze elkaar eerder ontmoet hadden. Na een paar weken werden ze vrijgelaten. Ben werd scheepsarts, hij ging naar de Verenigde Staten en kwam via Jamaica in 1943 weer terug in Engeland, waar hij in Nederlandse regeringscommissies zat. Herman en Jaap kwamen bij de Engelse Navy.

Achteraf bleek op 17 juni, de dag voor hun vertrek, Ben's andere zoon Daan Sajet met zijn Tiger Moth verongelukt te zijn. Zijn zoon Jaap kwam om bij een ongeval in het Engelse leger in 1942. Zijn zoon Herman Sajet, ook huisarts, kwam bij een verkeersongeval om het leven in Spanje in 1953.

Boeken

Bestand:Ben Sajet (1967).jpg

Ben Sajet (1967)

Ter gelegenheid van zijn 80ste verjaardag boden vrienden hem in 1967 een erebundel aan: Het boek Sajet. Opstellen over aspecten der sociale geneeskunde, door vrienden aangeboden aan Dr. B.H. Sajet ter gelegenheid van zijn tachtigste verjaardag, waarvoor Willem Drees het voorwoord schreef. Ook bij zijn 90ste verjaardag in 1977 verscheen er een boek: Een leven lang Ben Sajet, verteld aan Hans Fels (ISBN 90 6074 490 X).

Huwelijken

Ben Sajet trouwde in 1912 met Haia Raismann, met wie hij drie zonen kreeg, Herman (1914), Jaap (1916) en Daan (1920). Chaia overleed in juni 1935. In juli 1936 hertrouwde hij met Dorothea Venema, zij was ook arts. In 1937 werd hun dochter Louise Catrien geboren en in 1941 nog een dochter Benedicta Daniëlle.
Ben Sajet verloor tijdens zijn leven niet alleen zijn zonen Daan, Jaap en Herman, maar ook zijn oudste dochter die in 1965 na een langdurig ziekbed overleed.

Trivia

In Amsterdam is een plein genoemd naar Ben Sajet: Het Sajetplein.
In het stadhuis bevindt zich een geschilderd portret en een bronzen portret.
Ben Sajet was een van de weinige Amsterdammers die onderscheiden is met de Gouden Medaille.
Daniël Sajet, Bens kleinzoon en Jaaps zoon, was van 2006 tot 2010 gemeenteraadslid voor de PvdA in Amsterdam.

• huwelijksakte.
• De Duplication Detector

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties G.W.B. Borrie, 'SAJET, Benedictus Herschel', in: BWSA 8 (2001), p. 233-237 Zijper Historie Bladen, 23e Jaargang, nr. 2, mei 2005, hoofdstuk 3

Lijst van Amsterdammers