Gabriel Pierné

Dit artikel valt onder beheer van Dorp:Luisterrijk.

Gabriel Pierné omstreeks 1900

Dit artikel valt onder beheer van Dorp:Luisterrijk.

Henri Constant Gabriel Pierné (Metz, 16 augustus 1863 – Plouejan, 17 juli 1937)
De Franse componist, dirigent en organist Gabriel Pierné, wordt algemeen gezien als een vertegenwoordiger van de late Romantiek. Zijn stijl van componeren doet enigszins denken aan zijn landgenoot Jules Massenet, die op het conservatorium één van zijn leermeesters was.

Beginjaren

De familie Pierné woonde in de noord-oostelijke Franse stad Metz. De moeder van Gabriel Pierné was pianolerares en zijn vader – Jean-Baptiste Pierné – was zangdocent.
Metz werd gedurende de Frans-Duitse Oorlog van 1870 belegerd en door het nieuwe Duitse Rijk bij de Vrede van Frankfurt ingelijfd. Het was de hoofdstad van het Duitse district Lotharingen van 1871 tot 1919. Door deze veranderingen werd de familie Pierné min of meer gedwongen uit te wijken naar Parijs.
In Parijs doorliep de jonge, begaafde Gabriel het conservatorium – het Conservatoire national supérieur de musique – met glans. Hij volgde daar orgelles bij Cesar Franck en piano bij Antoine François Marmontel. Compositie studeerde hij bij Jules Massenet. Een van zijn klasgenoten was Claude Debussy, die zou uitgroeien tot één van Frankrijks grootste componisten en met wie hij altijd nauw bevriend bleef.
In 1882 won Pierné de Prix de Rome met de cantate Edith. In Rome schreef Pierné vooral instrumentale werken.

De Prix de Rome is een prestigieuze aanmoedigingsprijs voor jonge kunstenaars en architecten, oorspronkelijk bestaande uit een studiereis naar Rome. De Prix de Rome is in 1663 in Frankrijk ingesteld en is later door andere landen overgenomen. De prijs wordt beschikbaar gesteld in de disciplines architectuur, beeldhouwkunst, compositie, grafiek en schilderkunst.

Verdere ontwikkelingen

Front van het orgel in de Sainte-Clotilde (Paris)

Na de dood in 1890 van Cesar Franck, volgde Gabriel Pierné zijn leermeester op als organist van de Basilique Sainte-Clotilde, wat een hele eer was voor zo’n jonge man moet zijn geweest.
De kerk Sainte Clotilde in Parijs, geniet nog steeds grote bekendheid vanwege de aanwezigheid van een bijzonder Aristide Cavaillé-Coll-orgel, waarop vele bekende en wat minder bekende componisten hebben gespeeld.
In 1898 liet Gabriel Pierné zijn carrière als organist voor wat het was, om zich te kunnen gaan toeleggen op compositie en orkestdirectie. In 1903 werd hij assistent van de destijds beroemde dirigent Édouard Colonne. Na de dood van Édouard Colonne in 1910, werd hij chef dirigent. Dat hield hij vol tot 1934. In die functie introduceerde hij vele werken van de moderne componisten als: Claude Debussy, Maurice Ravel, Albert Roussel, Igor Stravinsky en Darius Milhaud. In 1919 dirigeerde hij de wereldprèmiere van de Symfonie in a-klein van zijn landgenoot Louis Vierne en in 1921 werd door hem de 3 ^e symfonie van de Roemeense componist Georges Enescu ten doop gehouden. Het meest opzienbarend was voor hem toch wel de wereldprèmiere van de balletmuziek bij het ballet L'oiseau de Feu van Igor Stravinsky in 1910.

Verdere activiteiten

Naast zijn activiteiten op het podium, was Gabriel Pierné lid van een studiecommissie van het Conservatorium van Parijs.
In 1925 werd Pierné toegelaten tot de Academie des Beaux Arts en later werd hij Ridder van het Legion d'honneur; in Frankrijk een zeer hoge onderscheiding.
Gabriel Pierné stierf in Ploujean in Bretagne op 17 juli 1937. Zijn lichaam werd kort daarop bijgezet op het kerkhof van Père-Lachaise in Parijs, versierd met een grafsteen van de grote Franse beeldhouwer Henri Bouchard.

Composities

Pierné heeft in zijn loopbaan alle soorten muziek geschreven, van cantates tot orgelmuziek, opera’s, balletmuziek, pianomuziek en orkest- en kamermuziek. Zijn muziek kenmerkt zich door een heldere techniek en een aangename synthese van de muziek van Cesar Franck en Claude Debussy. Net als Darius Milhaud en andere Franse componisten, schreef ook Gabriel Pierné muziek bij enkele balletten voor het Ballet Russes, dat onder de bezielende leiding stond van Serge Diaghilev.
De opera’s die Pierné schreef bezitten een zekere charme, zoals Sophie Arnould. Voorts schreef hij enkele grote werken, namelijk het oratorium L’an mil en de opera Vendée . Tot zijn populairste werken behoren het oratorium La Croisade des Enfants , het pianostuk Marche des petits soldats de plomb (Mars van de loden soldaatjes) en zijn ballet: Cydalise et le chèvre-pied, te vertalen als: Entree van de kleine Faun.
Voorts schreef Pierné rond 1930 het Introduction et variations sur une ronde populaire, voor saxofoonkwartet. Zijn landgenoot Jean Françaix heeft zich later hieraan kunnen spiegelen.
De compositie van Pierné is ontstaan in een periode die zeer rijk was in de geschiedenis van de saxofoon. Die periode – vlak voor de Tweede Wereldoorlog – geldt als vernieuwing voor de kamermuziek. Dit kwam vooral door toedoen van de saxofonist Marcel Mule die in 1929 een saxofoonkwartet oprichtte waar hij zeer veel succes mee had. Hierdoor kregen componisten als Aleksandr Glazoenov, Jean Rivier, Gabriel Pierné, Jean Françaix en Maurice Ravel inspiratie tot het schrijven van muziek voor saxofoon.

Link

  Cydalise et le chèvre-pied van Pierné op YouTube

Bronvermelding

Bronnen, noten en/of referenties:

• Op het repertoire van het Nederlands Saxofoon Kwartet staat al jaren het Introduction et variations sur une ronde populaire van Gabriel Pierné.
• In de jaren 50 van de vorige eeuw, werd de introductiedans van het ballet Cydalise et le chèvre pied van Gabriel Pierné gebruikt als de herkenningstune van het kinderprogramma De Wigwam op de radio onder de enthousiaste leiding van Wim Quint.