Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Goudsbloem: verschil tussen versies
(De (tuin)goudsbloem (Calendula officinalis) is een plant die behoort tot de composietenfamilie. ([http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Goudsbloem&oldid=21123433])) |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
| (5 tussenliggende versies door 3 gebruikers niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
{{Taxobox| type=plant | {{Taxobox | ||
| type=plant | |||
| naam= Goudsbloem | | naam= Goudsbloem | ||
| afbeelding= | | afbeelding= | ||
| Regel 11: | Regel 12: | ||
| orde= ''[[Asterales]]'' | | orde= ''[[Asterales]]'' | ||
| familie= ''[[Asteraceae]]'' (Composietenfamilie) | | familie= ''[[Asteraceae]]'' (Composietenfamilie) | ||
| onderfamilie= ''[[Asteroideae]]'' | |||
| tribus= ''[[Calenduleae]]'' | |||
| geslacht= ''[[Calendula]]'' (Goudsbloem) | | geslacht= ''[[Calendula]]'' (Goudsbloem) | ||
| taxon= [[ | | taxon= [[Soort]] | ||
| w-naam= ''Calendula officinalis'' | | w-naam= ''Calendula officinalis'' | ||
| auteur= [[Carolus Linnaeus|L.]] | | auteur= [[Carolus Linnaeus|L.]] | ||
| datum= 1753 | | datum= 1753 | ||
| afbeeldingII=Calendula_officinalis_-_Köhler–s_Medizinal-Pflanzen-024.jpg | |||
}} | }} | ||
De '''goudsbloem''' oftewel '''tuingoudsbloem''' (''Calendula officinalis'') is een plant die behoort tot de [[composietenfamilie]] (''Compositae'' of ''Asteraceae''). De soort wordt in siertuinen gebruikt. De plant is oorspronkelijk afkomstig uit Zuid-Europa. | |||
De '''goudsbloem''' oftewel '''tuingoudsbloem''' | |||
Het is een [[eenjarige plant]] met meestal oranje, maar soms ook gele [[bloem (plant)|bloemen]]. | Het is een [[eenjarige plant]] met meestal oranje, maar soms ook gele [[bloem (plant)|bloemen]]. | ||
De plant wordt 30-45 cm hoog en heeft stompe [[blad]]eren. De goudsbloem bloeit van mei tot november. De [[vrucht (plant)|vruchten]] zijn meestal gekromd en bootvormig. | De plant wordt 30-45 cm hoog en heeft stompe [[blad]]eren. De goudsbloem bloeit van mei tot november. De [[vrucht (plant)|vruchten]] zijn meestal gekromd en bootvormig. | ||
==Naamgeving== | |||
*In België wordt de bloem meestal als '''goudbloem''' geschreven. | |||
*De Franse naam, '''souci''' (officinal) klinkt als het woord voor „zorgen”, maar is afgeleid van het Latijnse woord ''solsequia'', „die de zon volgt”, omdat de bloem zich ’s nachts sluit en zich opent zodra de zon hoog genoeg staat, of met de zon meedraait. | |||
*In het Duits heet zij '''Ringelblume''' (ringbloem) omdat zij op een gouden ring lijkt.<ref>http://www.volkoomen.nl/C/CALENDULA.htm</ref> | |||
*De Latijnse naam '''Calendula''' houdt verband met de eerste dag van de Romeinse maand. Misschien verwijst dit ernaar dat de bloem het hele jaar kan bloeien. | |||
*In het Engels hebben verschillende planten de naam '''marigold'''. Meer bepaald is de goudsbloem de ''pot marigold, common marigold, garden marigold, English marigold, Scottish marigold'', of heeft ook de naam ''ruddles''. | |||
== Ecologie == | == Ecologie == | ||
De goudsbloem is [[waardplant]] voor de [[rups]]en van ''[[Spilosoma virginica]]'', ''[[Brenthia buthusalis]]'', [[gamma-uil]] (''Autographa gamma''), ''[[Condica capensis]]'', de [[goudgele boorder]](''Gortyna flavago''), [[vlekdaguil]] (''Heliothis peltigera''), [[geoogde w-uil]] (''Lacanobia contigua''), [[groente-uil]] (''Lacanobia oleracea''), [[kooluil]] (''Mamestra brassicae''), [[erwtenuil]] (''Melanchra pisi''), [[splinterstreep]] (''Naenia typica''), [[huismoedertje]] (''Noctua pronuba''), ''[[Papaipema nebris]]'' en [[oranje o-vlinder]] (''Pyrrhia umbra''). | De goudsbloem is [[waardplant]] voor de [[rups]]en van ''[[Spilosoma virginica]]'', ''[[Brenthia buthusalis]]'', [[gamma-uil]] (''Autographa gamma''), ''[[Condica capensis]]'', de [[goudgele boorder]] (''Gortyna flavago''), [[vlekdaguil]] (''Heliothis peltigera''), [[geoogde w-uil]] (''Lacanobia contigua''), [[groente-uil]] (''Lacanobia oleracea''), [[kooluil]] (''Mamestra brassicae''), [[erwtenuil]] (''Melanchra pisi''), [[splinterstreep]] (''Naenia typica''), [[huismoedertje]] (''Noctua pronuba''), ''[[Papaipema nebris]]'' en [[oranje o-vlinder]] (''Pyrrhia umbra''). | ||
== | == Toepassingen == | ||
=== Consumptie === | === Consumptie === | ||
Verse of gedroogde bloemen kunnen worden gebruikt in soepen.<ref>Koomen, E. (1976). ''Tuinieren voor iedereen''. Baarn: Market Books bv.</ref> De bloemen kunnen ook gebruikt worden als [[kleurstof]] voor kaas, boter en andere levensmiddelen. Vroeger werden de bloembladen gebruikt voor vervalsing van [[saffraan]]. | Verse of gedroogde bloemen kunnen worden gebruikt in soepen.<ref>Koomen, E. (1976). ''Tuinieren voor iedereen''. Baarn: Market Books bv.</ref> De bloemen kunnen ook gebruikt worden als [[kleurstof]] voor kaas, boter en andere levensmiddelen. Vroeger werden de bloembladen gebruikt voor vervalsing van [[saffraan]]. | ||
| Regel 47: | Regel 57: | ||
Heksen gebruiken de plant bij spreuken met betrekking tot de gezondheid of bescherming, zie ook [[heksenkruid (heksen)#Lijst van afweerkruiden|afweerkruiden]]. | Heksen gebruiken de plant bij spreuken met betrekking tot de gezondheid of bescherming, zie ook [[heksenkruid (heksen)#Lijst van afweerkruiden|afweerkruiden]]. | ||
== Externe links == | |||
* {{Link soortenbank.nl|id=2122|label=Tuingoudsbloem (''Calendula officinalis'')}} | |||
;Fytotherapie | |||
* [http://www.natuurlijkerwijs.com/goudsbloem.htm natuurlijkerwijs.com] | |||
{{Wikidata|q145930}} | |||
{{Commons|Calendula officinalis}} | {{Commons|Calendula officinalis}} | ||
{{Bron|bronvermelding= {{References}} }} | |||
[[Categorie: | [[Categorie:Composietenfamilie]] | ||
[[Categorie: | [[Categorie:Plant uit het Palearctisch gebied|goudsbloem]] | ||
[[Categorie:Eenjarige plant]] | |||
[[Categorie:Medicinale plant]] | |||
[[Categorie:Symbool]] | [[Categorie:Symbool]] | ||
[[Categorie:Kruiden en specerijen]] | [[Categorie:Kruiden en specerijen]] | ||
Huidige versie van 21 mrt 2017 om 18:57
| Goudsbloem | |||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Taxonomische indeling | |||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||
| Soort | |||||||||||||||||||||||
| Calendula officinalis L. (1753) | |||||||||||||||||||||||
 |
De goudsbloem oftewel tuingoudsbloem (Calendula officinalis) is een plant die behoort tot de composietenfamilie (Compositae of Asteraceae). De soort wordt in siertuinen gebruikt. De plant is oorspronkelijk afkomstig uit Zuid-Europa.
Het is een eenjarige plant met meestal oranje, maar soms ook gele bloemen.
De plant wordt 30-45 cm hoog en heeft stompe bladeren. De goudsbloem bloeit van mei tot november. De vruchten zijn meestal gekromd en bootvormig.
Naamgeving
- In België wordt de bloem meestal als goudbloem geschreven.
- De Franse naam, souci (officinal) klinkt als het woord voor „zorgen”, maar is afgeleid van het Latijnse woord solsequia, „die de zon volgt”, omdat de bloem zich ’s nachts sluit en zich opent zodra de zon hoog genoeg staat, of met de zon meedraait.
- In het Duits heet zij Ringelblume (ringbloem) omdat zij op een gouden ring lijkt.[1]
- De Latijnse naam Calendula houdt verband met de eerste dag van de Romeinse maand. Misschien verwijst dit ernaar dat de bloem het hele jaar kan bloeien.
- In het Engels hebben verschillende planten de naam marigold. Meer bepaald is de goudsbloem de pot marigold, common marigold, garden marigold, English marigold, Scottish marigold, of heeft ook de naam ruddles.
Ecologie
De goudsbloem is waardplant voor de rupsen van Spilosoma virginica, Brenthia buthusalis, gamma-uil (Autographa gamma), Condica capensis, de goudgele boorder (Gortyna flavago), vlekdaguil (Heliothis peltigera), geoogde w-uil (Lacanobia contigua), groente-uil (Lacanobia oleracea), kooluil (Mamestra brassicae), erwtenuil (Melanchra pisi), splinterstreep (Naenia typica), huismoedertje (Noctua pronuba), Papaipema nebris en oranje o-vlinder (Pyrrhia umbra).
Toepassingen
Consumptie
Verse of gedroogde bloemen kunnen worden gebruikt in soepen.[2] De bloemen kunnen ook gebruikt worden als kleurstof voor kaas, boter en andere levensmiddelen. Vroeger werden de bloembladen gebruikt voor vervalsing van saffraan.
Medisch
De jonge bladeren en de bloemen zijn eetbaar en heilzaam voor gal en lever. Van de plant worden ook zalf en tinctuur gemaakt. Deze hebben als eigenschap dat ze wondsamentrekkend, huidherstellend en desinfecterend werken. In de bloembladen zit etherische olie, die veel gebruikt wordt in zalf.
Olie
Ook de vruchten zijn oliehoudend. Goudsbloemolie gewonnen uit de vruchten kan gebruikt worden als bindmiddel in verven en lakken. De goudsbloemolie is na bewerking ook geschikt als verfverdunner ter vervanging van andere schadelijke verdunners.
Symboliek
Een mythe vertelt het verhaal over de mooie Aphrodite. Toen haar Adonis stierf kwamen er uit de tranen die zij huilde goudsbloemen tevoorschijn.
In het christendom is de goudsbloem gewijd aan Maria. In de Middeleeuwen verbond men vaak de naam van Maria aan iets dat mooi was. Vandaar de naam 'Mariagold' voor de goudsbloem.
Andere volksnamen voor de goudsbloem zijn 'kroningsbloem' of 'oranjebloem'. Dit omdat de plant een historische verbintenis heeft met het hof van de Oranjes.
Heksen gebruiken de plant bij spreuken met betrekking tot de gezondheid of bescherming, zie ook afweerkruiden.
Externe links
- Tuingoudsbloem (Calendula officinalis) op SoortenBank.nl (gebaseerd op de 22e, voorlaatste, druk van de Heukels)
- Fytotherapie
Intertaalkoppelingen via Wikidata (via reasonator)
Vrije mediabestanden over Calendula officinalis op Wikimedia Commons
Bronvermelding
Bronnen, noten en/of referenties:
- º http://www.volkoomen.nl/C/CALENDULA.htm
- º Koomen, E. (1976). Tuinieren voor iedereen. Baarn: Market Books bv.