Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Rationalisme: verschil tussen versies

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Geen bewerkingssamenvatting
(Bewerker is vertrokken http://nl.wikisage.org/w/index.php?title=Gebruiker:Jules&oldid=78944)
 
(3 tussenliggende versies door 3 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
Het '''rationalisme''' is een [[filosofisch]]e manier van [[denken]], dat zich baseert op de [[rede]] en/of dat de rede verantwoordelijk stelt voor de oorsprong van de ideeën, dit in tegenstelling tot stelsels die voornamelijk op  openbaring of overgeleverde kennis gebaseerd zijn of tot stelsels die [[empirisme|empirisch]] van aard zijn.  
'''Rationalisme''' verwijst naar [[Filosofie|filosofische]] of [[wereldbeschouwing|wereldbeschouwelijke]] systemen waarin de rede, het verstand, op de een of ander manier centraal wordt gesteld. Zo kan men onderscheid maken tussen een [[Psychologie|psychologisch]], een [[metafysica|metafysisch]] en een wereldbeschouwelijk rationalisme.  


Het rationalisme werd in de klassieke oudheid voornamelijk vormgegeven door filosofen die sceptisch tegenover de ervaring als kenbron stonden. Hiervan was [[Plato]] de bekendste. Hij illustreerde zijn [[Ideeënleer (Plato)|ideeënleer]] met zijn [[Allegorie van de grot]].
Hoewel er al in de wijsbegeerte van de [[oudheid]] en de [[middeleeuwen]] tendensen merkbaar zijn die als 'rationalistisch' kunnen worden aangemerkt, is het in de filosofie gebruikelijk om pas vanaf de [[17e eeuw]] over rationalisme te spreken. Als vader van het moderne rationalisme geldt [[René Descartes]], de Franse filosoof die in zijn werk een hechte en absoluut zekere grondslag voor de [[wetenschap]] trachtte te ontwikkelen.
 
Ook in de tijd van de (middeleeuwse) [[scholastiek]] was het rationalisme van belang omdat men toen de nieuwe waarheden op de een of andere manier in overeenstemming wilde brengen met de oude, overgeleverde geloofswaarheden.
 
Het rationalisme won aan betekenis in de dagen van [[René Descartes|Descartes]], [[Baruch de Spinoza|Spinoza]] en [[Gottfried Wilhelm Leibniz|Leibniz]]. Omdat men binnen het rationalisme gaandeweg in feite aan is gaan nemen dat ook de wereld buiten de menselijke begrippen op basis van de [[logica (wetenschap)|logica]] (en [[meetkunde]]) is opgebouwd, werd in feite een zeker [[metafysica|metafysisch]] element ingebouwd en dit element was er dan ook oorzaak van dat het rationalisme als kentheorie als minder voor de hand liggend wordt beschouwd dan voorheen.
 
Naast het filosofisch rationalisme bestaat er ook zoiets als een religieus of '''godsdienstig rationalisme''' dat de geloofswaarheden wil (laten) verantwoorden via het persoonlijk denken. Ook de middeleeuwse leer van het ''fides quaerens intellectum'' (het geloof dat naar de rede zoekt) wordt binnen het religieuze domein wel als rationalisme beschouwd.
 
In huidige tijden maakt men echter verschil tussen ''denkprocessen'' die voortkomen uit het associëren van [[beredenering]]en (doen de meeste mensen), waar dan vervolgens een bepaald [[begrip]] uit voort moet komen, en denkprocessen die voort komen uit [[begrijpend denken]] (beelddenken). Bij begrijpend denken begrijpt men alles waar aan gedacht wordt, oftewel komen onderwerpen die niet begrepen (kunnen) worden niet het eigen denken (geheel van gedachtengangen) binnen. Het aanleren van een [[woord]]elijke [[taal]] ligt hier aan ter grondslag, vanwege dat het [[lineair]]e beredenering tot stand brengt, waardoor afzonderlijke begrippen erover niet automatisch ([[onbewust]]) de samenhang tot één geheel verkrijgen.


==Zie ook==
==Zie ook==
* [[Rede (ratio)]]
* [[Empirisme]]
* [[Empirisme]]
* [[Idealisme]]
* [[Idealisme]]
* [[Rationalisme (design)]]
* [[Rationalisme (design)]]
* [[Verlichting_(stroming)|Verlichting]]
* [[Verlichting (stroming)|Verlichting]]


[[Categorie:Filosofische stroming]]
[[Categorie:Filosofische stroming]]
[[Categorie:Kentheorie]]
[[Categorie:Kentheorie]]

Huidige versie van 20 dec 2011 om 18:34

Rationalisme verwijst naar filosofische of wereldbeschouwelijke systemen waarin de rede, het verstand, op de een of ander manier centraal wordt gesteld. Zo kan men onderscheid maken tussen een psychologisch, een metafysisch en een wereldbeschouwelijk rationalisme.

Hoewel er al in de wijsbegeerte van de oudheid en de middeleeuwen tendensen merkbaar zijn die als 'rationalistisch' kunnen worden aangemerkt, is het in de filosofie gebruikelijk om pas vanaf de 17e eeuw over rationalisme te spreken. Als vader van het moderne rationalisme geldt René Descartes, de Franse filosoof die in zijn werk een hechte en absoluut zekere grondslag voor de wetenschap trachtte te ontwikkelen.

Zie ook

Overgenomen van "https://nl.wikisage.org/w/index.php?title=Rationalisme&oldid=88735"