Schipbreuk

Een oud schip dat schipbreuk heeft geleden.

Van schipbreuk wordt gesproken wanneer een schip vergaat. Lichtere schade, die niet tot de ondergang van het schip leidt, wordt averij genoemd. Degene(n) die het onverwachts treft noemt men schipbreukelingen.

De meest voorkomende oorzaak van schipbreuk zijn weersomstandigheden. Maar ook verkeerde belading, onjuiste constructie van het vaartuig of slechte navigatie kunnen tot ondergang leiden. In vroeger tijden werd de navigatie nog bemoeilijkt doordat de cartografie nog weinig ontwikkeld was.

Indien een schip vergaat door een oorlogsdaad, wordt niet van schipbreuk gesproken.

Geschiedenis

Ten tijde van de ontdekkingsreizen van Christoffel Columbus en door de Vereenigde Oostindische Compagnie werden lange zeereizen gemaakt met houten schepen. Dit zorgde ervoor dat er regelmatig schepen schipbreuk leden en vergingen. In 1653 leed Hendrik Hamel schipbreuk en ontdekte daardoor Korea.

In de meer recente geschiedenis is vooral de schipbreuk van de Titanic bekend.

Redding en berging

De aard van de schipbreuk hangt soms af van het type schip en het materiaal waarvan een schip is gemaakt. Een houten schip uit de middeleeuwen was veel zwakker dan een ijzeren tanker, die echter weer door zijn grote lengte kwetsbaar kan zijn.

Vanaf het jaar 1900 werden verzoeken om hulp afgegeven door het internationale noodsignaal SOS.

Als een passagiersschip schipbreuk lijdt, is doorgaans de kapitein aansprakelijk tegenover de passagiers, maar deze aansprakelijkheid wordt doorgaans overgedragen op de reder. Die zal weer verzekerd zijn, al kan er aan die verzekering bij minder bona fide maatschappijen veel schorten.

De kapitein blijft de zeggenschap houden over een schip dat ten onder is gegaan, ook als er bergers aan boord gaan om het vaartuig aan wal te brengen. Deze bergers zijn vaak gespecialiseerde maatschappijen, speciaal toegerust om vergane schepen te redden. Hun betaling kan verschillende vormen aannemen: soms wordt het schip (gedeeltelijk) aan hen afgestaan.

Bekende schepen die zijn vergaan

• Veertiende eeuw v.C. — de Uluburun
• 1629 — Batavia
• 1628 — Vasa
• 1653 — De Sperwer (Hendrik Hamel.)
• 1912 — Titanic
• 1967 — Torrey Canyon
• 1978 — Amoco Cadiz
• 1987 — Herald of Free Enterprise
• 1994 — Achille Lauro (Het schip werd bekend om de kaping; onder een andere naam leed het later schipbreuk.)

Bekende schipbreukelingen

• In de reisliteratuur die in de tijd van de grote ontdekkingreizen, met name in de zestiende tot de achttiende eeuw, grote bloei vertoonde, komen vele verhalen over schipbreuk voor. Het bekendste voorbeeld is wellicht de roman van Daniel Defoe:de hoofdpersoon, Robinson Crusoe, lijdt schipbreuk en spoelt aan op een onbewoond eiland. Zijn realistisch beschreven wederwaardigheden waren gebaseerd op het verslag van een waargebeurd eilandverblijf (geen schipbreuk) van Alexander Selkirk.
• In de Bijbel lijdt de apostel Paulus schipbreuk.

Externe links

Op Texel bevindt zich een schipbreukmuseum: [1]

  Vrije mediabestanden over Shipwreck op Wikimedia Commons