Spiercontractie

Tekeningen van de spiercontractie
van een arm (biceps en triceps).

Een spiercontractie is de benaming voor het samentrekken (contraheren) van spierweefsel.

De spier kan op verschillende manieren contraheren.

1. Statische contractie (ook wel genoemd: isometrische contractie)
   • Contractie waarbij de spier kracht levert zonder beweging. Dit resulteert in een toename van spierkracht, maar enkel in de gewrichtshoek waarin getraind werd. Voor een toename van spierkracht op de hele bewegingsbaan moeten dus verschillende hoeken getraind worden.
2. Dynamische contractie
   • Concentrische: contractie waarbij de spier kracht levert en de spier verkort
   • Excentrische: contractie waarbij de spier kracht levert en de spier verlengt
   • Isokinetische: contractie van de spier met constante snelheid, enkel met apparatuur mogelijk, niet manueel
   • Isotonisch: contractie van de spier met constante spierspanning

Werking

Een myosinekop steekt uit in de richting van het actinefilament. Er is nog geen actine en myosine gekoppeld. Een spiervezel wordt geactiveerd. Ca2+ komt vrij en bindt zich aan troponine en bindingsplaatsen. Het myosine-ATP-complex wordt geactiveerd. Myosinekoppen binden zich aan actine dat wordt samen actomyosine. Er komt energie vrij en de myosinekoppen klappen om. De spier wordt kleiner daardoor neemt de spierspanning toe. Actomyosinecomplex wordt verbroken dat splitst in actine en myosine. De myosinekoppen klappen terug waardoor de actine en myosine terugkomen in de oorspronkelijke toestand. Ca2+ wordt door het SR opgenomen. Vervolgens komt de spier terug in rust.

Aansturing

Via het zenuwstelsel krijgen spieren een signaal vanuit de hersenen om samen te trekken. Dit kan bewust en onbewust geschieden, waardoor er allerlei activiteiten gedaan / verricht kunnen worden, zoals lopen, pakken, tillen, gooien, vangen, schoppen enz. Bewust worden dingen gedaan met een bepaalde gedachtengang, welke een eigen initiatief kan zijn, maar ook een reactie op (iets of iemand uit) de omgeving, zoals meelopen, afweren of ontwijken. Veel bewegingen gebeuren echter onbewust, zoals het verloop van lopen of van eten, waarbij het bewustzijn mogelijk al met iets anders bezig is, en het onderbewustzijn door routine de bewegingen verder laat verlopen, oftewel er geen bewuste gedachtengangen zijn ter aansturing. Deze routine kan in principe met alles worden verkregen, namelijk door oefening ("oefening baart kunst") oftewel training. Op een geven moment hoeft er niet meer bewust over nagedacht te worden, vanwege dat het onderbewustzijn het volledig overgenomen heeft. Wel kunnen bepaalde mensen bepaalde handelingen beter dan dat anderen het kunnen. Dit komt in eerste instantie door een bepaalde erfelijke aanleg en vervolgens ook door de mate waarin iemand zijn talent ontwikkeld heeft. Zo zijn er bijvoorbeeld topsporters en wedstrijddansers.

Bewegingsstoornissen

De aansturing kan ook gestoord zijn (in de hersenen of het zenuwstelsel), waardoor bewegingen bijvoorbeeld spastisch zijn. Dit kan van invloed zijn op het gehele lichaam of mogelijk (slechts) één arm. Vaak is spasticiteit ook op bijvoorbeeld alleen de linker zijde van het lichaam (arm en been), wat dan voort komt uit de rechter zijde van de hersenen (ook visé versa). Vanuit het onderbewustzijn kunnen ook bewegingen geschieden, zoals met tics het geval is. Mensen met het syndroom van Gilles de la Tourette hebben dit veelvuldig. Bepaalde spierziekten hebben ook te maken met verstoorde bewegingen.

  Vrije mediabestanden over Muscle contraction op Wikimedia Commons