Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed
Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Hermanus Amya: verschil tussen versies
Naar navigatie springen
Naar zoeken springen
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Hermanus_Amya&oldid=58150336 26 jan 2021 T. Tichelaar 13 mei 2009) |
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Hermanus_Amya&oldid=67921470 4 aug 2024 Chescargot Cccar) |
||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
''' | [[Bestand:Hermanus Amya (vermoedelijke) (ca. 1675-1700).jpg|miniatuur|Het vermoedelijke portret van Hermanus Amya (ca. 1675-1700)<ref>{{Citeer web |url=https://pop.culture.gouv.fr/notice/joconde/000PE003640 |titel=Portrait presume de Hermanus Amija |werk=Ministere de la Culture |uitgever= |taal=fr}}</ref>]] | ||
'''Hermanus''' '''Amya'''<ref>De voornaam komt in literatuur in diverse varianten voor: Harmannus, Harmanus, Hermannus, Hermanus. De achternaam werd van oudsher geschreven als Amija of Amia.</ref> ([[Amsterdam]], gedoopt [[15 juni]] [[1657]]<ref>{{Citeer web |url=https://archief.amsterdam/indexen/deeds/064b4655-1cd9-4856-a578-c82626ea444e |titel=Doop Hermanus Amija |bezochtdatum=2024-08-04 |werk=Stadsarchief Amsterdam}}</ref> – [[Amsterdam]], begraven [[13 april]] [[1700]]<ref>{{Citeer web |url=https://archief.amsterdam/indexen/deeds/4354956d-8d01-4de7-97a4-891b4e02a531 |titel=Begrafenis Harmanius Amia op 13 april 1700 |bezochtdatum=2024-08-04 |werk=Stadsarchief Amsterdam}}</ref>) was een [[Nederland]]se [[advocaat (beroep)|advocaat]], ijzer[[koopman (beroep)|koopman]] en [[literator]] in Amsterdam. Hij was van 1696 tot 1700 directeur van de [[Sociëteit van Suriname]]. Ook was hij regent van het tuchthuis te Amsterdam.<ref name=":4" /> | |||
== Biografie == | |||
Hermanus Amija werd geboren in Amsterdam, als zoon van Mattheus Amija en Maria de Mareez. Hij werd gedoopt in de [[Oude Kerk (Amsterdam)|Oude Kerk]]. In archiefstukken wordt hij aangeduid als Heer van den [[Bodenhof]] (bij [[Aken (stad)|Aken]]).<ref name=":4">[https://www.nationaalarchief.nl/onderzoeken/archief/3.20.59/invnr/1203 Archief van de familie Teding van Berkhout, 1578-1994], ''Nationaal Archief'', Den Haag.</ref> In 1683 trouwde hij met Catharina de Vogelaer (1662–1699<ref>{{Citeer web |url=https://archief.amsterdam/indexen/deeds/1ee9cfb4-6b2a-4f4a-a905-0305fa0f909e |titel=Begrafenis Catharina de Vogelaer op 18 april 1699 |bezochtdatum=2024-08-04 |werk=Stadsarchief Amsterdam}}</ref>), dochter van Jacob de Vogelaer en Sara Spiegels. Amya woonde toen op de [[Oudezijds Achterburgwal]].<ref>{{Citeer web |url=https://archief.amsterdam/indexen/deeds/4d9513be-43d3-45f4-bd25-12664876b3fa |titel=Hermanus Amija en Catharina de Vogelaar, Ondertrouw 28 september 1683 |bezochtdatum=2024-08-04 |werk=Stadsarchief Amsterdam}}</ref><ref>{{Citeer boek |titel=Op het Huuwelyk van de Heer Harmannus Amya, en Jongkvrouw Catharina de Vogelaar, Getrouwd in Amsterdam den 19 van Wijnmaand 1683 |url=https://books.google.nl/books?id=GOuJ1vYrSN0C&newbks=1&newbks_redir=0&pg=PA1#v=onepage&q&f=false |taal=nl |datum=1683}}</ref> Het echtpaar kreeg een zoon, Jacob Amya (1694–1730).<ref name=":4" /> | |||
Hij was lid van [[Nil Volentibus Arduum]], een literatuurgezelschap dat zich inzette voor het gedachtengoed van [[Spinoza]]. Hij zou ook [[Gedicht|gedichten]] en [[toneelstukken]] geschreven hebben.<ref name=":3">{{Citeer tijdschrift |achternaam=Sterck |voornaam=J.F.M. |titel=Uit het Amsterdamsche tooneelleven op het einde der XVIIe eeuw |url=https://www.dbnl.org/tekst/_jaa003191301_01/_jaa003191301_01_0014.php |jaargang= |tijdschrift=Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde |datum=1913 |pagina's=pp. 104, 113-129}}</ref><ref name=":1">{{Citeer web |url=https://tacotichelaar.nl/wordpress/societeit-van-suriname/ |titel=Sociëteit van Suriname |achternaam= |voornaam= |datum=2015-07-21 |bezochtdatum=2024-08-04 |werk=Taco Tichelaar |taal=}}</ref> | |||
Van 1696 tot 1700 was Amya directeur van de [[Sociëteit van Suriname]].<ref name=":1" /> Hij woonde in die periode op de [[Herengracht (Amsterdam)|Herengracht]] tussen de [[Leidsegracht]] en de [[Leidsestraat (Amsterdam)|Leidsestraat]]. | |||
Hermanus Amya en zijn vrouw zijn geschilderd door [[Nicolaes Maes]]. De portretten bevinden zich in de collectie van het [[Louvre]].<ref name=":0">{{Citeer boek |titel=Portrait de Hermanus Amija, époux de Catherine de Vogelaar |achternaam=Maes |voornaam=Nicolaes |url=https://collections.louvre.fr/ark:/53355/cl010066229 |uitgever=''Le Louvre'' |datum=1675}}</ref><ref>{{Citeer boek |titel=Portrait de Catherine de Vogelaar, épouse de Hermanus Amija, fille d’un secrétaire de la Ville d’Amsterdam |achternaam=Maes |voornaam=Nicolaes |url=https://collections.louvre.fr/ark:/53355/cl010064281 |uitgever=''Le Louvre'' |datum=1675}}</ref> Amya overleefde zijn vrouw, waarop [[Katharina Lescailje]] een [[lijkdicht]] schreef.<ref>{{Citeer boek |titel=De mengelpoëzy van Katharyne Lescailje |achternaam=Lescailje |voornaam=Katharina |url=https://books.google.com/books?id=GiBbAAAAQAAJ&pg=RA1-PA363&lpg=RA1-PA363&dq=Hermannus+Amia&source=bl&ots=ldoAsIlrxd&sig=RKflOp5vHMdReDSm65AcZizkA5s&hl=nl&ei=iJUKSqvrDIPR-AaaqvTlCw&sa=X&oi=book_result&ct=result |taal=nl |uitgever=By de Erfgenamen van J. Lescailje en D. Rank |datum=1731}}</ref> Hijzelf is na zijn dood begraven in de Binnenlandvaarderskapel van de [[Oude Kerk (Amsterdam)|Oude Kerk]] in Amsterdam.<ref>{{Citeer web |url=https://www.gravenopinternet.nl/graven/b/18/1456 |titel=Hermannus AMYA |bezochtdatum=2024-08-04 |werk=Graven op Internet |taal=nl}}</ref> | |||
==Klokkenluider== | |||
Op [[oudejaarsdag]] van 1685 werd ''De muitery en nederlaag van Midas, koning Onverstand, of Comma, Punct, Parenthesis'' opgevoerd, een satirisch toneelstuk geschreven door [[Govert Bidloo]]. Volgens J.A. Worp was het een geestige [[satire]], maar buitengewoon scherp tegen mensen waaraan Bidloo een hekel had, en die niet alleen door toespelingen, maar ook door kleding en manier van spreken duidelijk waren te herkennen.<ref name=":2">{{Citeer web |url=https://www.dbnl.org/tekst/worp001gesc03_01/worp001gesc03_01_0013.php |titel=Geschiedenis van den Amsterdamschen schouwburg 1496-1772 |achternaam=Worp |voornaam=J.A. |datum=1920 |bezochtdatum= |werk= |pagina's=p. 139, 141 |taal= |via=DBNL}}</ref> De verontwaardiging omtrent het stuk was destijds groot en het regende [[schotschrift]]en. Amya liet twee dagen na de voorstelling een [[notaris|notarieel]] stuk opmaken, waarin werd vastgelegd dat al de door Bidloo aangevallen personen duidelijk door het publiek waren herkend.<ref name=":3" /> | |||
In april 1686 liet hij bekendmaken dat de regenten van de [[Schouwburg van Van Campen]], onder andere [[Andries Pels (1631 - 1681)|Andries Pels]], [[Lodewijk Meyer]] en [[Jan Pluimer]], in 1680 met de administratie was geknoeid en dat ze deze hebben verbrand. | |||
Een jaar later is nog eens voor een notaris door getuigen verklaard, dat er indertijd door de Schouwburgregenten schandelijk is huisgehouden om de uitgaven voor een tuinfeest op de [[Keizersgracht (Amsterdam)|Keizersgracht]], waar veel vrouwen waren uitgenodigd en [[Oester (gerecht)|oesters]] werden geserveerd, te verdoezelen.<ref name=":2" /><ref>{{Citeer web |url=https://www.dbnl.org/tekst/pels001qhor01_01/pels001qhor01_01_0004.php |titel=Q. Horatius Flaccus dichtkunst op onze tijden en zeden gepast |achternaam=Pels |voornaam=Andries |datum=1973 |bezochtdatum= |werk= |pagina's=noot 4 op p.9 |taal= |via=DBNL}}</ref> | |||
{{Appendix}} | {{Appendix}} | ||
{{ | {{authority control|TYPE=p|Wikidata=Q2634538}} | ||
{{DEFAULTSORT:Amya, Hermannus}} | {{DEFAULTSORT:Amya, Hermannus}} | ||
[[Categorie:Directeur van de Sociëteit van Suriname]] | [[Categorie:Directeur van de Sociëteit van Suriname]] | ||
[[Categorie:Nederlands klokkenluider]] | [[Categorie:Nederlands klokkenluider]] | ||
[[Categorie:Persoon in de Nederlanden in de 17e eeuw]] | [[Categorie:Persoon in de Nederlanden in de 17e eeuw]] | ||
Huidige versie van 2 sep 2024 om 13:42
_(ca._1675-1700).jpg)
Hermanus Amya[2] (Amsterdam, gedoopt 15 juni 1657[3] – Amsterdam, begraven 13 april 1700[4]) was een Nederlandse advocaat, ijzerkoopman en literator in Amsterdam. Hij was van 1696 tot 1700 directeur van de Sociëteit van Suriname. Ook was hij regent van het tuchthuis te Amsterdam.[5]
Biografie
Hermanus Amija werd geboren in Amsterdam, als zoon van Mattheus Amija en Maria de Mareez. Hij werd gedoopt in de Oude Kerk. In archiefstukken wordt hij aangeduid als Heer van den Bodenhof (bij Aken).[5] In 1683 trouwde hij met Catharina de Vogelaer (1662–1699[6]), dochter van Jacob de Vogelaer en Sara Spiegels. Amya woonde toen op de Oudezijds Achterburgwal.[7][8] Het echtpaar kreeg een zoon, Jacob Amya (1694–1730).[5]
Hij was lid van Nil Volentibus Arduum, een literatuurgezelschap dat zich inzette voor het gedachtengoed van Spinoza. Hij zou ook gedichten en toneelstukken geschreven hebben.[9][10]
Van 1696 tot 1700 was Amya directeur van de Sociëteit van Suriname.[10] Hij woonde in die periode op de Herengracht tussen de Leidsegracht en de Leidsestraat.
Hermanus Amya en zijn vrouw zijn geschilderd door Nicolaes Maes. De portretten bevinden zich in de collectie van het Louvre.[11][12] Amya overleefde zijn vrouw, waarop Katharina Lescailje een lijkdicht schreef.[13] Hijzelf is na zijn dood begraven in de Binnenlandvaarderskapel van de Oude Kerk in Amsterdam.[14]
Klokkenluider
Op oudejaarsdag van 1685 werd De muitery en nederlaag van Midas, koning Onverstand, of Comma, Punct, Parenthesis opgevoerd, een satirisch toneelstuk geschreven door Govert Bidloo. Volgens J.A. Worp was het een geestige satire, maar buitengewoon scherp tegen mensen waaraan Bidloo een hekel had, en die niet alleen door toespelingen, maar ook door kleding en manier van spreken duidelijk waren te herkennen.[15] De verontwaardiging omtrent het stuk was destijds groot en het regende schotschriften. Amya liet twee dagen na de voorstelling een notarieel stuk opmaken, waarin werd vastgelegd dat al de door Bidloo aangevallen personen duidelijk door het publiek waren herkend.[9]
In april 1686 liet hij bekendmaken dat de regenten van de Schouwburg van Van Campen, onder andere Andries Pels, Lodewijk Meyer en Jan Pluimer, in 1680 met de administratie was geknoeid en dat ze deze hebben verbrand.
Een jaar later is nog eens voor een notaris door getuigen verklaard, dat er indertijd door de Schouwburgregenten schandelijk is huisgehouden om de uitgaven voor een tuinfeest op de Keizersgracht, waar veel vrouwen waren uitgenodigd en oesters werden geserveerd, te verdoezelen.[15][16]
Bronnen, noten en/of referenties
|
