Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Francesco Barozzi: verschil tussen versies
(even zo) |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
| (7 tussenliggende versies door 4 gebruikers niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
'''Francesco Barozzi''', in het Latijn ''Franciscus Barocius'' ([[Kreta]], 9 augustus 1537 | [[Bestand:Francesco Barozzi.jpg|thumb|Francesco Barozzi]] | ||
'''Francesco Barozzi''', in het Latijn ''Franciscus Barocius'' (Candie (nu: Heraklion/Iraklio), [[Kreta]], [[9 augustus]] [[1537]] – [[Venetië]], [[23 november]] [[1604]]), was een Venetiaans-Kretenzisch [[wiskundige]] en [[letterkunde|letterkundige]]. | |||
== Biografie == | == Biografie == | ||
Zijn moeder, Fiordiligi di Nicolò Dorro, stamde uit [[Rethymnon (stad)|Rethymnon]] op [[Kreta]]. Zijn vader, Iacopo Barozzi, behoorde tot de geslachtslijn van de familie Barozzi, die als sinds de 12e eeuw haar thuisbasis had in de parochie van San Moisè in Venetië. De familie Barozzi zou sinds 1252 betrokken zijn geweest bij de stichting van de Venetiaanse kolonie in Iraklio. Francesco Barozzi woonde in San Moisè,<ref>„nella parocchia di S. Mosè, dove abitava” (Giovanni degli Agostini), geciteerd door Boncompagni 1884, p. 799 e.v., bemerking 4.</ref> en op Kreta had hij een huis in Agios Konstandinos<ref>Vermeld in het vonnis van de inquisitie van 1587: „nella Villa di S. Constantino Territorio di Rettimo in Candia (...) in vna tua casa”; geciteerd door Boncompagni 1884, p. 840.</ref> in het huidige district Nikiforos Fokas. Hij ontving een humanistische opvoeding die culmineerde in zijn opleiding aan de [[Universiteit van Padua]], waar hij wiskunde en filosofie studeerde, en waar hij in 1559 als docent werd aangesteld. Barozzi is belangrijk voor de geschiedenis van de astronomie, zowel voor zijn pogingen om de leer van de astronomie te hervormen en in zijn pleidooi voor de waarde van wiskunde en wiskundige wetenschappen. Zijn pogingen tot hervorming zijn een ander voorbeeld van de kracht van de gevoelens voor een dergelijke verandering in het midden en het einde van de 16e eeuw, en vooral in de sfeer van de [[Universiteit van Padua]]. Barozzi werkte actief mee tijdens de renaissance om klassieke teksten terug te vinden en kritisch te bestuderen. Hij vertaalde en publiceerde ook oude Griekse wiskundige werken, waaronder die van [[Proclus]], [[Hero]], [[Pappus]] en [[Archimedes]]. Hij publiceerde ook een origineel werk over de geometrie van parallelle lijnen en een kosmografie bedoeld ter vervanging van [[Johannes de Sacrobosco]]’s ''Tractatus de Sphaera''. Bij de publicatie van zijn ''Cosmographia'' lokte hij een vriendschappelijke briefwisseling uit met [[Christoph Clavius]].<!--- Interesses van Barozzi gingen veel verder dan wiskunde. Zo snuisterde hij in [[astrologie]], natuurlijke [[magie]] en tovenarij. Minstens één keer werd hij berecht, veroordeeld en bestraft door de Venetiaanse Inquisitie, hoewel hij in 1588 zijn vrijheid herwon.---> | |||
[[Rethymnon (stad)|Rethymnon]] op [[Kreta]]. | |||
Hij ontving een humanistische | Barozzi publiceerde een geannoteerde Latijnse vertaling van de twee geschriften van de zogenaamde Heron van Byzantium over oorlogsmachines en landmeting (1572), een commentaar op de ’donkerste’ passage in het werk van [[Plato]], namelijk over het meetkundig getal in het achtste boek van de ''Politeia'' (1566), en een geschrift over [[asumptoot|asymptoten]] waarin hij een [[passer]] beschreef voor het maken van [[kegelsnede]]n (1586). Hij publiceerde een geschrift over Rithmomachia, een middeleeuws getallenspel (1572). Zijn belangstelling voor profetieën en prognostiek blijkt uit een tweetalige manuscripteditie van ''Leonis VI Imperatoris Vaticinia latino sermone donata'' (1575/1577), en een in 1566 in het Italiaans uitgegeven ''Pronostico universale'' voor de periode tot 1570, gebaseerd op [[Nostradamus]]. | ||
In een tijdperk waarin de waarde van het onderwijzen van wiskundige vakken en de status van wiskundige wetenschappen zelf in twijfel werden getrokken, verdedigde Francesco Barozzi niet alleen het nut van | |||
Barozzi was blijkbaar ook betrokken bij magie, als de bekentenissen betrouwbaar zijn die staan opgetekend in een vonnis van de inquisitie van 16 oktober 1587, dat in verschillende exemplaren bewaard is gebleven. Hij werd in dit vonnis schuldig bevonden aan ’afvalligheid’ en ’ketterij’ en ervan beschuldigd niet alleen zelf magie te beoefenen maar ook enkele familieleden aan te zetten tot bijgeloof en hekserij. Meer specifiek werd hem ten laste gelegd dat hij een geest in de vorm van een kind zou hebben opgeroepen en liefdes- en regentoverij volgens de leer van [[Cornelius Agrippa]] en [[Petrus van Abano]] te hebben beoefend of daaraan deelgenomen te hebben, waarbij hij voor een deel de sacramenten zou hebben misbruikt. Hij werd veroordeeld tot een boete van 50 dukaten aan de aartsbisschop van Iraklio en de bisschop van Rethymno, verschillende boetedoeningen en een gevangenisstraf waarvan de uiteindelijke duur door de inquisitie zou worden bepaald. | |||
Nadat hij op onbekende datum werd vrijgelaten, zou hij volgens de 18e-eeuwse kerkelijke biograaf Giovanni degli Agostini een nieuw leven hebben geleid uit inzicht in zijn overtredingen en zich voornamelijk nog hebben beziggehouden met [[Bijbel|Bijbelse]] en [[patristiek|patristische]] teksten. | |||
In 1604 kreeg hij tijdens een bezoek aan een boekhandel in San Moisè, een aanval, die in de parochiedocumenten beschreven werd als [[catarre]] en later geïnterpreteerd werd als een [[beroerte]]. Dit had binnen enkele uren de dood door verstikking tot gevolg. | |||
<!---In een tijdperk waarin de waarde van het onderwijzen van wiskundige vakken en de status van wiskundige wetenschappen zelf in twijfel werden getrokken, verdedigde Francesco Barozzi niet alleen het nut van wiskunde, maar ook de geschiktheid van wiskundige methoden voor onderzoek naar en training over de natuur.---> | |||
==Codices Barocciani== | |||
Francesco Barozzi bezat in zijn tijd een van de mooiste collecties van Griekse en andere manuscripten. Deze werden geërfd door zijn neef Iacopo Barozzi, die de collectie nog uitbreidde en in een catalogus registreerde. De collectie werd later gekocht door William Herbert, Earl of Pembroke, die het aan de de [[Universiteit van Oxford|Universiteitsbibliotheek van Oxford]] schonk.<ref>{{Citeer boek|titel=Free Town Libraries, Their Formation, Management, and History in Britain, France, Germany, & America. Togetter with Brief Notices of Book-collectors, and of the Respective Places of Deposit of Their Surviving Collections|auteur=Edward Edwards|taal=en|url=https://books.google.com/books?id=yWRoAAAAcAAJ&vq=Barozzi&pg=RA1-PA14|uitgever=Trübner|datum=1869|pagina's=14}}</ref> De collectie maakt nog steeds deel uit van de Bodleian Library. | |||
== | ==Erkenning== | ||
Een maankrater kreeg de naam Barocius, vernoemd naar Francesco Barozzi.<ref>{{Citeer boek|titel=Sky and Telescope|auteur=Charles Anthony Federer|taal=en|url=https://books.google. | Een maankrater kreeg de naam Barocius, vernoemd naar Francesco Barozzi.<ref>{{Citeer boek|titel=Sky and Telescope|auteur=Charles Anthony Federer|taal=en|url=https://books.google.com/books?&id=Ac2-zyDV_GIC&dq=Barozzi+Barocius&pg=PA323|uitgever=Sky Publishing Corporation|datum=1962|pagina's=323}}</ref> | ||
{{Commonscat|Francesco Barozzi (astronomer)}} | {{Commonscat|Francesco Barozzi (astronomer)}} | ||
{{Bron|bronvermelding= | {{Bron|bronvermelding= | ||
* {{Citeer boek|titel=Biographical Encyclopedia of Astronomers|auteur=Virginia Trimble, Thomas Williams, Katherine Bracher, Richard Jarrell, Jordan D. Marché, F. Jamil Ragep|taal=en|url=https://books.google. | * {{it}} {{aut|Baldassare Boncompagni}}, ''Intorno alla vita ed ai lavori di Francesco Barozzi'', in: {{ts.|Bullettino di bibliografia e di storia delle scienze matematiche e fisiche}} 17 (1884), p. 795–848 | ||
* {{Citeer boek|titel=Biographical Encyclopedia of Astronomers|auteur=Virginia Trimble, Thomas Williams, Katherine Bracher, Richard Jarrell, Jordan D. Marché, F. Jamil Ragep|taal=en|url=https://books.google.com/books?id=t-BF1CHkc50C&pg=PA99&dq=Barozzi+Barocius|uitgever=Springer Science & Business Media|datum=2007-09-18|pagina's=99|ISBN=978-0-387-30400-7}} | |||
{{References}} }} | {{References}} }} | ||
{{authority control|TYPE=p|GND=124163319|LCCN=n/94/16253|VIAF=69854003|Wikidata=Q657600}} | {{authority control|TYPE=p|GND=124163319|LCCN=n/94/16253|VIAF=69854003|Wikidata=Q657600}} | ||
{{DEFAULTSORT:Barozzi, Francesco}} | {{DEFAULTSORT:Barozzi, Francesco}} | ||
[[Categorie:16e-eeuws wiskundige]] | [[Categorie: 16e-eeuws wiskundige]] | ||
[[Categorie:Filosofie in de renaissance]] | [[Categorie: Filosofie in de renaissance]] | ||
[[Categorie: | [[Categorie: Renaissance-humanist]] | ||
[[Categorie: Geboren in 1537]] | [[Categorie: Geboren in 1537]] | ||
[[Categorie: Geboren in Kreta]] | [[Categorie: Geboren in Kreta]] | ||
[[Categorie: Overleden in 1604]] | [[Categorie: Overleden in 1604]] | ||
[[Categorie: Overleden in Venetië]] | [[Categorie: Overleden in Venetië]] | ||
Huidige versie van 6 apr 2023 om 11:08
Francesco Barozzi, in het Latijn Franciscus Barocius (Candie (nu: Heraklion/Iraklio), Kreta, 9 augustus 1537 – Venetië, 23 november 1604), was een Venetiaans-Kretenzisch wiskundige en letterkundige.
Biografie
Zijn moeder, Fiordiligi di Nicolò Dorro, stamde uit Rethymnon op Kreta. Zijn vader, Iacopo Barozzi, behoorde tot de geslachtslijn van de familie Barozzi, die als sinds de 12e eeuw haar thuisbasis had in de parochie van San Moisè in Venetië. De familie Barozzi zou sinds 1252 betrokken zijn geweest bij de stichting van de Venetiaanse kolonie in Iraklio. Francesco Barozzi woonde in San Moisè,[1] en op Kreta had hij een huis in Agios Konstandinos[2] in het huidige district Nikiforos Fokas. Hij ontving een humanistische opvoeding die culmineerde in zijn opleiding aan de Universiteit van Padua, waar hij wiskunde en filosofie studeerde, en waar hij in 1559 als docent werd aangesteld. Barozzi is belangrijk voor de geschiedenis van de astronomie, zowel voor zijn pogingen om de leer van de astronomie te hervormen en in zijn pleidooi voor de waarde van wiskunde en wiskundige wetenschappen. Zijn pogingen tot hervorming zijn een ander voorbeeld van de kracht van de gevoelens voor een dergelijke verandering in het midden en het einde van de 16e eeuw, en vooral in de sfeer van de Universiteit van Padua. Barozzi werkte actief mee tijdens de renaissance om klassieke teksten terug te vinden en kritisch te bestuderen. Hij vertaalde en publiceerde ook oude Griekse wiskundige werken, waaronder die van Proclus, Hero, Pappus en Archimedes. Hij publiceerde ook een origineel werk over de geometrie van parallelle lijnen en een kosmografie bedoeld ter vervanging van Johannes de Sacrobosco’s Tractatus de Sphaera. Bij de publicatie van zijn Cosmographia lokte hij een vriendschappelijke briefwisseling uit met Christoph Clavius.
Barozzi publiceerde een geannoteerde Latijnse vertaling van de twee geschriften van de zogenaamde Heron van Byzantium over oorlogsmachines en landmeting (1572), een commentaar op de ’donkerste’ passage in het werk van Plato, namelijk over het meetkundig getal in het achtste boek van de Politeia (1566), en een geschrift over asymptoten waarin hij een passer beschreef voor het maken van kegelsneden (1586). Hij publiceerde een geschrift over Rithmomachia, een middeleeuws getallenspel (1572). Zijn belangstelling voor profetieën en prognostiek blijkt uit een tweetalige manuscripteditie van Leonis VI Imperatoris Vaticinia latino sermone donata (1575/1577), en een in 1566 in het Italiaans uitgegeven Pronostico universale voor de periode tot 1570, gebaseerd op Nostradamus.
Barozzi was blijkbaar ook betrokken bij magie, als de bekentenissen betrouwbaar zijn die staan opgetekend in een vonnis van de inquisitie van 16 oktober 1587, dat in verschillende exemplaren bewaard is gebleven. Hij werd in dit vonnis schuldig bevonden aan ’afvalligheid’ en ’ketterij’ en ervan beschuldigd niet alleen zelf magie te beoefenen maar ook enkele familieleden aan te zetten tot bijgeloof en hekserij. Meer specifiek werd hem ten laste gelegd dat hij een geest in de vorm van een kind zou hebben opgeroepen en liefdes- en regentoverij volgens de leer van Cornelius Agrippa en Petrus van Abano te hebben beoefend of daaraan deelgenomen te hebben, waarbij hij voor een deel de sacramenten zou hebben misbruikt. Hij werd veroordeeld tot een boete van 50 dukaten aan de aartsbisschop van Iraklio en de bisschop van Rethymno, verschillende boetedoeningen en een gevangenisstraf waarvan de uiteindelijke duur door de inquisitie zou worden bepaald.
Nadat hij op onbekende datum werd vrijgelaten, zou hij volgens de 18e-eeuwse kerkelijke biograaf Giovanni degli Agostini een nieuw leven hebben geleid uit inzicht in zijn overtredingen en zich voornamelijk nog hebben beziggehouden met Bijbelse en patristische teksten.
In 1604 kreeg hij tijdens een bezoek aan een boekhandel in San Moisè, een aanval, die in de parochiedocumenten beschreven werd als catarre en later geïnterpreteerd werd als een beroerte. Dit had binnen enkele uren de dood door verstikking tot gevolg.
Codices Barocciani
Francesco Barozzi bezat in zijn tijd een van de mooiste collecties van Griekse en andere manuscripten. Deze werden geërfd door zijn neef Iacopo Barozzi, die de collectie nog uitbreidde en in een catalogus registreerde. De collectie werd later gekocht door William Herbert, Earl of Pembroke, die het aan de de Universiteitsbibliotheek van Oxford schonk.[3] De collectie maakt nog steeds deel uit van de Bodleian Library.
Erkenning
Een maankrater kreeg de naam Barocius, vernoemd naar Francesco Barozzi.[4]
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Francesco Barozzi (astronomer) op Wikimedia Commons.
Bronvermelding
Bronnen, noten en/of referenties:
- (it) Baldassare Boncompagni, Intorno alla vita ed ai lavori di Francesco Barozzi, in: Bullettino di bibliografia e di storia delle scienze matematiche e fisiche 17 (1884), p. 795–848
- (en) Virginia Trimble, Thomas Williams, Katherine Bracher, Richard Jarrell, Jordan D. Marché, F. Jamil Ragep, Biographical Encyclopedia of Astronomers, Springer Science & Business Media
- º „nella parocchia di S. Mosè, dove abitava” (Giovanni degli Agostini), geciteerd door Boncompagni 1884, p. 799 e.v., bemerking 4.
- º Vermeld in het vonnis van de inquisitie van 1587: „nella Villa di S. Constantino Territorio di Rettimo in Candia (...) in vna tua casa”; geciteerd door Boncompagni 1884, p. 840.
- º (en) Edward Edwards, Free Town Libraries, Their Formation, Management, and History in Britain, France, Germany, & America. Togetter with Brief Notices of Book-collectors, and of the Respective Places of Deposit of Their Surviving Collections, Trübner
- º (en) Charles Anthony Federer, Sky and Telescope, Sky Publishing Corporation
Q657600 (reasonator)