Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie en digitaal erfgoed, wenst u prettige feestdagen en een gelukkig 2025

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Vé (heiligdom): verschil tussen versies

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Vé_(heiligdom)&oldid=41736003)
 
(https://taaladvies.net/taal/advies/vraag/1458/mogelijks_mogelijk/)
 
(2 tussenliggende versies door een andere gebruiker niet weergegeven)
Regel 22: Regel 22:


== Toponiemen ==
== Toponiemen ==
[[Bestand:Odensvi.jpg|thumb|''Odensvi'', betekent "Odin's schrijn", en is een van de talloze [[toponiem]]en genoemd naar [[Odin (god)|Odin]].]]
Voorbeelden van -''vé'' komen in toponiemen na de namen van Noordse [[Asen (mythologie)|Asen]] en [[Asin (mythologie)|asin]]nen:
Voorbeelden van -''vé'' komen in toponiemen na de namen van Noordse [[Asen (mythologie)|Asen]] en [[Asin (mythologie)|asin]]nen:
* [[Dís]] - Disevid in [[Östergötland]] in [[Zweden]].<ref name="hellquist93">Hellquist (1922:93)</ref>
* [[Dís]] - Disevid in [[Östergötland]] in [[Zweden]].<ref name="hellquist93">Hellquist (1922:93)</ref>
Regel 28: Regel 27:
* [[Freyr (god)|Freyr]] - Frösvi in Östergötland, Sweden.<ref name="hellquist1116"/>
* [[Freyr (god)|Freyr]] - Frösvi in Östergötland, Sweden.<ref name="hellquist1116"/>
* [[Njörðr]] - Nalavi in [[Närke]]<ref name="hellquist1116"/> and two locations named Mjärdevi, in Sweden.<ref name="hellquist519">Hellquist (1922:519)</ref>
* [[Njörðr]] - Nalavi in [[Närke]]<ref name="hellquist1116"/> and two locations named Mjärdevi, in Sweden.<ref name="hellquist519">Hellquist (1922:519)</ref>
* [[Odin (god)|Odin]] - Odensvi in Närke, Sweden.<ref name="hellquist1116"/> In [[Denemarken|Denmark]], all 5 place names using the ''-vé'' suffix focus on Odin (examples include [[Odense]], Denmark).<ref name=SIMEK355>Simek (2007:355).</ref>
* [[Odin (god)|Odin]] - Odensvi in Närke, Zweden.<ref name="hellquist1116"/> In [[Denemarken|Denmark]], all 5 place names using the ''-vé'' suffix focus on Odin (examples include [[Odense]], Denmark).<ref name=SIMEK355>Simek (2007:355).</ref>
* [[Rindr]] - Vrinnevid in Östergötland, Sweden.<ref name="hellquist1116"/>
* [[Rindr]] - Vrinnevid in Östergötland, Zweden.<ref name="hellquist1116"/>
* [[Skaði]] - possibly [[Skövde (stad)|Skövde]] in [[Västergötland]], Skadevi in Uppland, and a number of locations named ''Sked(e)vi'' in Zweden.<ref name="hellquist780">Hellquist (1922:780)</ref>
* [[Skaði]] - Mogelijk [[Skövde (stad)|Skövde]] in [[Västergötland]], Skadevi in Uppland, en een aantal plaatsen met de naam ''Sked(e)vi'' in Zweden.<ref name="hellquist780">Hellquist (1922:780)</ref>
* [[Thor]] - Torsvi in Uppland, Sweden.<ref name="hellquist1116"/>
* [[Thor]] - Torsvi in Uppland, Zweden.<ref name="hellquist1116"/>
* [[Ullr]] - numerous locations named ''Ull(e)vi'' or ''Ullavi'' in Sweden.<ref name="hellquist1057">Hellquist (1922:1057)</ref>
* [[Ullr]] - Verschillende plaatsen met de naam ''Ull(e)vi'' or ''Ullavi'' in Zweden.<ref name="hellquist1057">Hellquist (1922:1057)</ref>


Het woord is algemeen als eerste element van [[samenstelling (taalkunde)|samenstellingen]]: ''Vébólstaðr'' "hoeve met een ''ve''"), ''Védalr'' ("vallei met een ''ve''"), ''Véló'' ("sacrale weide"), ''Vésetr'' ("hoeve met een ''ve''"), ''Véstaðir'' hoeve met een ''ve''"), ''Vésteinn'' ("sacrale steen"), ''Vévatn'' ("heilig meer"), ''[[Veøy|Véøy]]'' ("heilig eiland").
Het woord is algemeen als eerste element van [[samenstelling (taalkunde)|samenstellingen]]: ''Vébólstaðr'' "hoeve met een ''ve''"), ''Védalr'' ("vallei met een ''ve''"), ''Véló'' ("sacrale weide"), ''Vésetr'' ("hoeve met een ''ve''"), ''Véstaðir'' hoeve met een ''ve''"), ''Vésteinn'' ("sacrale steen"), ''Vévatn'' ("heilig meer"), ''[[Veøy|Véøy]]'' ("heilig eiland").
Regel 45: Regel 44:
* Orchard, Andy (1997). ''Dictionary of Norse Myth and Legend''. Orion Publishing Group Cassell. ISBN 0-304-34520-2
* Orchard, Andy (1997). ''Dictionary of Norse Myth and Legend''. Orion Publishing Group Cassell. ISBN 0-304-34520-2
* Simek, Rudolf (2007), vertaald door Angela Hall. ''Dictionary of Northern Mythology''. Boydell & Brewer D.S. ISBN 0859915131
* Simek, Rudolf (2007), vertaald door Angela Hall. ''Dictionary of Northern Mythology''. Boydell & Brewer D.S. ISBN 0859915131
* Snorri Sturluson (translated by Anthony Faulkes) (1995). ''Snorri Sturluson: Edda''. First published in 1987. Everyman. ISBN 0-460-87616-3.
* Snorri Sturluson (translated by Anthony Faulkes) (1995). ''Snorri Sturluson: Edda''. Eerst uitgegeven in 1987. Everyman. ISBN 0-460-87616-3.


== Zie ook ==
== Zie ook ==
Regel 53: Regel 52:


== Externe links ==
== Externe links ==
* [http://books.google.com/books?id=vYtrv5qD9isC&pg=PA120#v=onepage&q=&f=false Diagram] showing a Vé at [[Jelling (plaats)|Jelling]] from Jones & Pennick, ''A History of Pagan Europe'', p. 120.
* [http://books.google.com/books?id=vYtrv5qD9isC&pg=PA120 Diagram:] een Vé in [[Jelling (plaats)|Jelling]], uit Jones & Pennick, ''A History of Pagan Europe'', p. 120.


{{DEFAULTSORT:Ve (heiligdom)}}
{{DEFAULTSORT:Ve (heiligdom)}}

Huidige versie van 27 sep 2019 om 08:02

Een vé was een soort heiligdom of sacrale omheinde plaats, zoals gebruikt in Noord-Europa voor en tijdens de kerstening. De term komt voor in skaldische poëzie en in plaatsnamen in Scandinavië (uitgezonderd in IJsland), vaak in verband met een Noordse godheid of geografisch punt. De naam van de Noordse godheid Vé refereert aan de praktijk.[1] Andy Orchard is van mening dat een vé een tempel omringde, of dat het gewoon gemarkeerd werd als een open ruimte waar een cultus plaatsvond. Orchard wijst erop dat Tacitus in de eerste eeuw in zijn De origine et situ Germanorum vermeldt dat Germaanse volkeren, anders dan de Romeinen "niet poogden hun goden binnen tempelmuren te houden."[2]

Etymologie

Vé is afgeleid van het Oergermaans woord voor 'heilig', cf. Gotisch weihs (heilig), Oud-Engels wéoh, wig (godheid), Duits weihen (consecreren, heiligen), eveneens Duits Weihnachten (kerstmis) en Nederlands wijden.

Referenties in de Noordse literatuur

Er wordt onnadrukkelijk verwezen in de Oudnoordse literatuur naar een vé. Zo citeert bijvoorbeeld de Proza Edda een vers uit het Skáldskaparmál van Skúli Þórsteinsson en vermeldt een vé:

Glens beðja veðr gyðju
goðblíð í vé, síðan
ljós kømr gótt, með geislum,
gránserks ofan Mána.[3]
Godverblijde bedgenoot van Glen
stapt naar haar goddelijk heiligdom
met schittering; dan daalt het goede
licht van grijsgeklede maan.[4]

Toponiemen

Voorbeelden van -vé komen in toponiemen na de namen van Noordse Asen en asinnen:

Het woord is algemeen als eerste element van samenstellingen: Vébólstaðr "hoeve met een ve"), Védalr ("vallei met een ve"), Véló ("sacrale weide"), Vésetr ("hoeve met een ve"), Véstaðir hoeve met een ve"), Vésteinn ("sacrale steen"), Vévatn ("heilig meer"), Véøy ("heilig eiland").

Noten

  1. º Simek (2007:355) en Orchard (1997:173).
  2. º Orchard (1997:173–174).
  3. º From Finnur Jónsson's edition, here taken from http://www.hi.is/~eybjorn/ugm/skindex/skul2.html
  4. º Naar Faulkes' vertaling van de Proza Edda, hier over vier regels verdeeld voor het gemak. Snorri Sturluson 1995:93.
  5. º Hellquist (1922:93)
  6. º The article Härnevi in Nationalencyklopedin.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 Hellquist (1922:1116)
  8. º Hellquist (1922:519)
  9. º Simek (2007:355).
  10. º Hellquist (1922:780)
  11. º Hellquist (1922:1057)
rel=nofollow

Literatuur

  • Hellquist, E. (1922): Svensk etymologisk ordbok. C. W. K. Gleerups förlag, Lund.
  • Jones, Prudence, Pennick, Nigel, A History of Pagan Europe. Taylor & Francis (1997)
  • Jónsson Finnur (1923). Den Oldnorske og Oldislandske Litteraturs Historie. København, G.E.C Gads forlag.
  • Orchard, Andy (1997). Dictionary of Norse Myth and Legend. Orion Publishing Group Cassell. ISBN 0-304-34520-2
  • Simek, Rudolf (2007), vertaald door Angela Hall. Dictionary of Northern Mythology. Boydell & Brewer D.S. ISBN 0859915131
  • Snorri Sturluson (translated by Anthony Faulkes) (1995). Snorri Sturluson: Edda. Eerst uitgegeven in 1987. Everyman. ISBN 0-460-87616-3.

Zie ook

Externe links

  • Diagram: een Vé in Jelling, uit Jones & Pennick, A History of Pagan Europe, p. 120.
Overgenomen van "https://nl.wikisage.org/w/index.php?title=Vé_(heiligdom)&oldid=295780"