Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed
Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Bladvorm: verschil tussen versies
Naar navigatie springen
Naar zoeken springen
Geen bewerkingssamenvatting |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
| (Een tussenliggende versie door dezelfde gebruiker niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
[[Blad]]eren van [[kruidachtigen|kruidachtige]] [[planten]], [[loofboom|loofbomen]] en [[naaldboom|naaldbomen]] hebben verschillende '''bladvormen''', die betrekking hebben op de oppervlakte, bladrand, bladtop, bladvoet, mate van insnijding, nervatuur en samengesteldheid van het blad. | [[Blad]]eren van [[kruidachtigen|kruidachtige]] [[planten]], [[loofboom|loofbomen]] en [[naaldboom|naaldbomen]] hebben verschillende '''bladvormen''', die betrekking hebben op de oppervlakte, bladrand, bladtop, bladvoet, mate van insnijding, nervatuur en samengesteldheid van het blad. | ||
Ook zijn er bladeren, die omgevormd zijn tot [[bloem (plant)|bloemdelen]], [[schutblad (plant)|schutbladen]], [[steunblad|steunblaadjes]] of [[bladrank]]en. Bij sommige [[erwt]]enrassen, de zogenaamde bladloze rassen zijn zelfs alle bladeren omgevormd tot ranken. | Ook zijn er bladeren, die omgevormd zijn (homoloog) tot [[bloem (plant)|bloemdelen]], [[schutblad (plant)|schutbladen]], [[steunblad|steunblaadjes]], [[tuitje (plant)|tuitjes]], [[tongetje (plant)|tongetjes]] of [[bladrank]]en. Bij sommige [[erwt]]enrassen, de zogenaamde bladloze rassen zijn zelfs alle bladeren omgevormd tot ranken. Bladeren kunnen ''ongesteeld'' (zittend, stengelomvattend) zijn, en ''gesteeld'' (gewoon, gevleugeld) | ||
===Bladoppervlak=== | ===Bladoppervlak=== | ||
De volgende basisvormen kunnen onderscheiden worden: | De volgende basisvormen kunnen onderscheiden worden : | ||
*rond | *grootste breedte in het midden | ||
*ovaal (elliptisch): lengte 1,1 tot 2,0 maal de breedte | **rond (cirkelvormig) | ||
*langwerpig: lengte 2,1 tot 3,0 maal de breedte | **schildvormig: ronde bladschijf, waarbij de bladsteel in het midden van de bladschijf zit | ||
*lancetvormig: lengte 3,1 tot 5,0 maal de breedte | **ovaal (elliptisch): lengte 1,1 tot 2,0 maal de breedte | ||
*lijnlancetvormig: lengte 5,1 tot 10 maal de breedte | **langwerpig: lengte 2,1 tot 3,0 maal de breedte | ||
* | **lancetvormig: lengte 3,1 tot 5,0 maal de breedte | ||
* | **lijnlancetvormig: lengte 5,1 tot 10 maal de breedte | ||
* | *grootste breedte onder het midden | ||
* | **driehoekig: gelijkbenige driehoek; als een punt overgaat in de bladsteel wordt ook wel van wig gesproken | ||
*eirond: lengte 1,5 tot 2 maal de grootste breedte; grootste breedte onder het midden | **niervormig: boven afgerond en stompe lobben aan de voet | ||
*omgekeerd eirond: lengte 1,5 tot 2 maal de grootste breedte; grootste breedte boven het midden | **eirond: lengte 1,5 tot 2 maal de grootste breedte; grootste breedte onder het midden | ||
*spatelvormig: het brede deel aan de top, geleidelijk versmald in de steel | **pijlvormig: twee naar beneden wijzende spitse slippen aan de voet | ||
* | **hartvormig: hartvormige insnijding aan de voet | ||
* | **ruitvormig: een punt gaat over in de bladsteel | ||
* | **liervormig | ||
* | *grootste breedte boven het midden | ||
* | **omgekeerd hartvormig: hartvormige insnijding aan de top | ||
* | **omgekeerd eirond: lengte 1,5 tot 2 maal de grootste breedte; grootste breedte boven het midden | ||
* | **waaiervormig: het blad begint bij de steel met niets en waaiert in de breedte uit naar boven toe. | ||
* | **spatelvormig: het brede deel aan de top, geleidelijk versmald in de steel | ||
*grootste breedte overal gelijk | |||
**lijnvormig: lang en smal;lengte meer dan 10 maal de breedte | |||
**zwaardvormig: lijnvormig maar op doorsnede ruitvormig | |||
**naaldvormig: zeer smal, stevig (weinig buigzaam) en puntig; een naald kan rond, plat, driehoekig of vierhoekig zijn. | |||
**spiesvormig (priemvormig): twee horizontale slippen aan de voet | |||
**draadvormig: lang, dun, buigzaam en op doorsnede rond | |||
*gegolfd bladoppervlak | *gegolfd bladoppervlak | ||
*gebobbeld bladoppervlak | *gebobbeld bladoppervlak | ||
*kroezig bladoppervlak | *kroezig bladoppervlak | ||
=== | ===Bladrand en/of -insnijding=== | ||
De volgende basisvormen kunnen onderscheiden worden: | De volgende basisvormen kunnen onderscheiden worden : | ||
*veerlobbig: insnijdingen tot een kwart van de zijnerf | *onafhankelijk ingesneden | ||
*veerspletig: insnijdingen vanaf een kwart tot de helft van de zijnerf | **gezaagd | ||
*veerdelig: insnijdingen vanaf de helft van de zijnerf tot bijna aan de hoofdnerf toe | **gekarteld | ||
*handlobbig: insnijdingen tot een kwart van de zijnerf | **getand | ||
*handspletig: insnijdingen vanaf een kwart tot de helft van de zijnerf | **gekroesd | ||
*handdelig: insnijdingen vanaf de helft van de zijnerf tot bijna aan de bladsteel toe | **gegolfd | ||
**dubbelgezaagd | |||
**gaaf (geen insnijding) | |||
*afhankelijk ingesneden | |||
**veerlobbig: insnijdingen tot een kwart van de zijnerf | |||
**veerspletig: insnijdingen vanaf een kwart tot de helft van de zijnerf | |||
**veerdelig: insnijdingen vanaf de helft van de zijnerf tot bijna aan de hoofdnerf toe | |||
**handlobbig: insnijdingen tot een kwart van de zijnerf | |||
**handspletig: insnijdingen vanaf een kwart tot de helft van de zijnerf | |||
**handdelig: insnijdingen vanaf de helft van de zijnerf tot bijna aan de bladsteel toe | |||
Sommige planten (zoals de [[hulst]] of [[klimop]]) kunnen aan de zelfde plant zowel ''gave bladranden'' hebben als ook bijvoorbeeld ''getand'' of ''gegolfd''. | |||
===Bladtop=== | ===Bladtop=== | ||
| Regel 62: | Regel 69: | ||
===Bladvoet=== | ===Bladvoet=== | ||
De volgende basisvormen kunnen onderscheiden worden: | De volgende basisvormen kunnen onderscheiden worden (asymetrisch en symetrisch) : | ||
*in de gevleugelde steel aflopend | *in de gevleugelde steel aflopend | ||
*versmald | *versmald | ||
| Regel 95: | Regel 102: | ||
*evengeveerd (zonder topblad) | *evengeveerd (zonder topblad) | ||
*onevengeveerd (met topblad) | *onevengeveerd (met topblad) | ||
**3-tallig | |||
**5-tallig | |||
**7-tallig | |||
**9-tallig | |||
**veeltallig | |||
*afgebroken geveerd: als tussen de grote bladparen kleine bladparen liggen | *afgebroken geveerd: als tussen de grote bladparen kleine bladparen liggen | ||
[[Categorie:Plantenmorfologie]] | [[Categorie:Plantenmorfologie]] | ||
Huidige versie van 1 mei 2010 om 07:34
Bladeren van kruidachtige planten, loofbomen en naaldbomen hebben verschillende bladvormen, die betrekking hebben op de oppervlakte, bladrand, bladtop, bladvoet, mate van insnijding, nervatuur en samengesteldheid van het blad.
Ook zijn er bladeren, die omgevormd zijn (homoloog) tot bloemdelen, schutbladen, steunblaadjes, tuitjes, tongetjes of bladranken. Bij sommige erwtenrassen, de zogenaamde bladloze rassen zijn zelfs alle bladeren omgevormd tot ranken. Bladeren kunnen ongesteeld (zittend, stengelomvattend) zijn, en gesteeld (gewoon, gevleugeld)
Bladoppervlak
De volgende basisvormen kunnen onderscheiden worden :
- grootste breedte in het midden
- rond (cirkelvormig)
- schildvormig: ronde bladschijf, waarbij de bladsteel in het midden van de bladschijf zit
- ovaal (elliptisch): lengte 1,1 tot 2,0 maal de breedte
- langwerpig: lengte 2,1 tot 3,0 maal de breedte
- lancetvormig: lengte 3,1 tot 5,0 maal de breedte
- lijnlancetvormig: lengte 5,1 tot 10 maal de breedte
- grootste breedte onder het midden
- driehoekig: gelijkbenige driehoek; als een punt overgaat in de bladsteel wordt ook wel van wig gesproken
- niervormig: boven afgerond en stompe lobben aan de voet
- eirond: lengte 1,5 tot 2 maal de grootste breedte; grootste breedte onder het midden
- pijlvormig: twee naar beneden wijzende spitse slippen aan de voet
- hartvormig: hartvormige insnijding aan de voet
- ruitvormig: een punt gaat over in de bladsteel
- liervormig
- grootste breedte boven het midden
- omgekeerd hartvormig: hartvormige insnijding aan de top
- omgekeerd eirond: lengte 1,5 tot 2 maal de grootste breedte; grootste breedte boven het midden
- waaiervormig: het blad begint bij de steel met niets en waaiert in de breedte uit naar boven toe.
- spatelvormig: het brede deel aan de top, geleidelijk versmald in de steel
- grootste breedte overal gelijk
- lijnvormig: lang en smal;lengte meer dan 10 maal de breedte
- zwaardvormig: lijnvormig maar op doorsnede ruitvormig
- naaldvormig: zeer smal, stevig (weinig buigzaam) en puntig; een naald kan rond, plat, driehoekig of vierhoekig zijn.
- spiesvormig (priemvormig): twee horizontale slippen aan de voet
- draadvormig: lang, dun, buigzaam en op doorsnede rond
- gegolfd bladoppervlak
- gebobbeld bladoppervlak
- kroezig bladoppervlak
Bladrand en/of -insnijding
De volgende basisvormen kunnen onderscheiden worden :
- onafhankelijk ingesneden
- gezaagd
- gekarteld
- getand
- gekroesd
- gegolfd
- dubbelgezaagd
- gaaf (geen insnijding)
- afhankelijk ingesneden
- veerlobbig: insnijdingen tot een kwart van de zijnerf
- veerspletig: insnijdingen vanaf een kwart tot de helft van de zijnerf
- veerdelig: insnijdingen vanaf de helft van de zijnerf tot bijna aan de hoofdnerf toe
- handlobbig: insnijdingen tot een kwart van de zijnerf
- handspletig: insnijdingen vanaf een kwart tot de helft van de zijnerf
- handdelig: insnijdingen vanaf de helft van de zijnerf tot bijna aan de bladsteel toe
Sommige planten (zoals de hulst of klimop) kunnen aan de zelfde plant zowel gave bladranden hebben als ook bijvoorbeeld getand of gegolfd.
Bladtop
De volgende basisvormen kunnen onderscheiden worden:
- uitgebeten: gekarteld
- uitgerand: met een ondiepe insnijding
- afgeknot: aan de top plat
- afgerond: halfcirkelvormig
- stomp: begrensd door een gebogen lijn
- spits: begrensd door een scherpe hoek
- stekelpuntig
- toegespitst: in een smaller gedeelte uitlopend
- lang toegespitst: in een smaller lang gedeelte uitlopend
Bladvoet
De volgende basisvormen kunnen onderscheiden worden (asymetrisch en symetrisch) :
- in de gevleugelde steel aflopend
- versmald
- wigvormig
- afgeknot
- afgerond
- hartvormig
- geoord
- scheef
- stengelomvattend
- doorgroeid.
Bladnervatuur
De volgende basisvormen kunnen onderscheiden worden:
- parallelnervig.
- kromnervig.
- veernervig.
- handnervig.
- eennervig.
- netnervig.
Samengesteldheid
De volgende basisvormen kunnen onderscheiden worden:
- geveerd
- dubbelveerdelig
- dubbelgeveerd
- driedubbelgeveerd
- vierdubbelgeveerd
- handvormig samengesteld
- gaffelvormig vertakt.
Bij geveerd wordt onderscheiden:
- evengeveerd (zonder topblad)
- onevengeveerd (met topblad)
- 3-tallig
- 5-tallig
- 7-tallig
- 9-tallig
- veeltallig
- afgebroken geveerd: als tussen de grote bladparen kleine bladparen liggen