Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie en digitaal erfgoed, wenst u prettige feestdagen en een gelukkig 2025

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Nikoed: verschil tussen versies

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
(middeleeuwen)
Geen bewerkingssamenvatting
 
(3 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
De '''nikoed''' (נִקּוּד) zijn de klinkertekentjes in het Hebreeuws. Oorspronkelijk werd het Hebreeuws enkel met medeklinkers geschreven. Om de uitspraak uit hun tijd vast te leggen, bedachten de masoreten van de school van Tiberias later een systeem om om klinkertekens toe te voegen boven en onder de consonantentekst (medeklinkertekst), zonder de eigenlijke tekst van de [[Hebreeuwse Bijbel|heilige Schrift]] te veranderen. Er werden parallel nog andere klinkersystemen ontwikkeld: het Palestinenzische en het Babylonische systeem, maar het Tiberias-systeem (’Tiberiensisch’) kon zich doorzetten. Deze klinkertekens zien eruit als puntjes en streepjes; elke puntjes- of streepjescombinatie stelt een bepaalde klinker voor. De klinker wordt uitgesproken na de letter waar het klinkerteken bij staat. In een paar uitzonderingen wordt de klinker uitgesproken vóór de medeklinker waarbij deze staat aangegeven.
De '''nikoed''' (נִקּוּד) zijn de klinkertekentjes in het Hebreeuws. Oorspronkelijk werd het Hebreeuws enkel met medeklinkers geschreven. Om de uitspraak uit hun tijd vast te leggen, bedachten de afschrijvers de later een systeem om klinkertekens toe te voegen boven en onder de consonantentekst (medeklinkertekst), zonder de eigenlijke tekst van de [[Hebreeuwse Bijbel|heilige Schrift]] te veranderen.  


In de [[middeleeuwen]] stelden rabbijnen dat de klinkertekens en de accenten ([[teamim]]) deel uitmaken van de oorspronkelijke heilige tekst en dus onveranderlijk waren. Rabbijnen zoals Ibn Ezra en Elia Levita weerlegden deze zienswijze. Toch komt deze voorstelling nog voor in bepaalde reformatorische kringen.
Er werden parallel verschillende klinkersystemen ontwikkeld: het ’Palestijnse’ en het ’Babylonische’ systeem en het systeem van de Masoreten uit Tiberias (''Tiverja'') (het ’Tiberische’ systeem). Tegen de 10e eeuw n. Chr. groeide het Tiberische systeem uit tot het populairste van de drie klinkersystemen.<ref>{{aut|William P. Griffin}}, ''Killing a Dead Language: A Case against Emphasizing Vowel Pointing when Teaching Biblical Hebrew'', ''Society for Biblical Literature'', onlineversie 2007, https://www.sbl-site.org/publications/Article.aspx?ArticleId=675</ref>


Deze klinkertekens zien eruit als puntjes en streepjes; elke puntjes- of streepjescombinatie stelt een bepaalde klinker voor. De klinker wordt uitgesproken na de letter waar het klinkerteken bij staat. In een paar uitzonderingen wordt de klinker uitgesproken vóór de medeklinker waarbij deze staat aangegeven.
In de [[middeleeuwen]] stelden rabbijnen dat de klinkertekens en de accenten ([[teamim]]) deel uitmaken van de oorspronkelijke heilige tekst en dus onveranderlijk waren. Rabbijnen zoals [[Ibn Ezra]] en [[Elia Levita]] weerlegden deze zienswijze. Toch komt deze voorstelling nog voor in bepaalde reformatorische kringen.
{| class="wikitable"
|- align=center
! nikoed
! naam
! klank
|- align=center
| style="font-size:200%"|{{Heb| ְ }} || sjwa || doffe e of niet uitgesproken
|- align=center
|style="font-size:200%"|{{Heb| ָ }} || kamats || aa
|- align=center
|style="font-size:200%"|{{Heb| ַ }} || patach || a
|- align=center
|style="font-size:200%"|{{Heb| ֵ }} || tseree || é
|- align=center
|style="font-size:200%"|{{Heb| ֶ }} || segol || è
|- align=center
|style="font-size:200%"|{{Heb| ֹ }} || cholam || o
|- align=center
|style="font-size:200%"|{{Heb| ֻ }} || koeboets || oe
|- align=center
|style="font-size:200%"|{{Heb| ִ }} || chirik || i / ie
|}
<!---
|- align=center
! colspan=2 | nikoed
! colspan=3 | naam
|- align=center
| colspan=2 style="font-size:200%"|{{Heb| ְ }}
| colspan=3 | [[sjwa]]
|- align=center
| colspan=2 style="font-size:200%"|{{Heb| ַ }}
| colspan=3 | patach
|- align=center
| colspan=2 style="font-size:200%"|{{Heb| ֲ }}
| colspan=3 | chataf patach
|- align=center
| colspan=2 style="font-size:200%"|{{Heb| ֶ }}
| colspan=3 | segol
|- align=center
| colspan=2 style="font-size:200%"|{{Heb| ֱ }}
| colspan=3 | chataf segol
|- align=center
| colspan=2 style="font-size:200%"|{{Heb| ָ }}
| colspan=3 | kamats
|- align=center
| colspan=2 style="font-size:200%"|{{Heb| ֳ }}
| colspan=3 | chataf kamats
|- align=center
| colspan=2 style="font-size:200%"|{{Heb| ִ }}
| colspan=3 | chirik
|- align=center
| colspan=2 style="font-size:200%"|{{Heb| יִ }}
| colspan=3 | chirik jod
|- align=center
| colspan=2 style="font-size:200%"|{{Heb| ֵ }}
| colspan=3 | [[tseree]]
|- align=center
| colspan=2 style="font-size:200%"|{{Heb| ֻ }}
| colspan=3 | koeboets
|- align=center
| colspan=2 style="font-size:200%"|{{Heb| וֹ }}
| colspan=3 | cholam
|- align=center
| colspan=2 style="font-size:200%"|{{Heb| וּ }}
| colspan=3 | sjoeroek
|}
<!---------------------
{| class="wikitable" width=310
|+ '''Hebreeuws alfabet'''<br />Klinkers
|- align=center
! lang
! kort
! zéér kort
! klank
! transliteratie
|- align=center
|style="font-size:200%"|{{Heb| ָ }}
|style="font-size:200%"|{{Heb| ַ }}
|style="font-size:200%"|{{Heb| ֲ }}|| /a:/ /a/ /a'/ || a / aa
|- align=center
|style="font-size:200%"|{{Heb| ֵ }}
|style="font-size:200%"|{{Heb| ֶ }}
|style="font-size:200%"|{{Heb| ֱ }}|| /e:/ /e/ /e'/ || e / ee
|- align=center
|style="font-size:200%"|{{Heb| וֹ }}
|style="font-size:200%"|{{Heb| ָ }}
|style="font-size:200%"|{{Heb| ֳ }}|| /o:/ /o/ /o'/ || o / oo
|- align=center
|style="font-size:200%"|{{Heb| וּ }}
|style="font-size:200%"|{{Heb| ֻ }}
|style="font-size:200%"| &nbsp; || /u:/ /u/ || u / oe
|- align=center
|style="font-size:200%"|{{Heb| יִ }}
|style="font-size:200%"|{{Heb| ִ }}
|style="font-size:200%"| &nbsp; || /i:/ /i/ || i / ie
|- align=left
| colspan=5 | Door toevoeging van twee verticale puntjes (''sjwa'') wordt de klinker zeer kort (''chataf'') gemaakt.<br />De korte o en lange a hebben dezelfde ''nikoed''.<br />Elke ''nikoed'' heeft een naam:
|- align=center
! colspan=2 | nikoed
! colspan=3 | naam
|- align=center
| colspan=2 style="font-size:200%"|<center>{{Heb| ְ }}</center>
| colspan=3 | [[sjwa]]
|- align=center
| colspan=2 style="font-size:200%"|<center>{{Heb| ַ }}</center>
| colspan=3 | patach
|- align=center
| colspan=2 style="font-size:200%"|<center>{{Heb| ֲ }}</center>
| colspan=3 | chataf patach
|- align=center
| colspan=2 style="font-size:200%"|<center>{{Heb| ֶ }}</center>
| colspan=3 | segol
|- align=center
| colspan=2 style="font-size:200%"|<center>{{Heb| ֱ }}</center>
| colspan=3 | chataf segol
|- align=center
| colspan=2 style="font-size:200%"|<center>{{Heb| ָ }}</center>
| colspan=3 | kamats
|- align=center
| colspan=2 style="font-size:200%"|<center>{{Heb| ֳ }}</center>
| colspan=3 | chataf kamats
|- align=center
| colspan=2 style="font-size:200%"|<center>{{Heb| ִ }}</center>
| colspan=3 | chirik
|- align=center
| colspan=2 style="font-size:200%"|<center>{{Heb| יִ }}</center>
| colspan=3 | chirik jod
|- align=center
| colspan=2 style="font-size:200%"|<center>{{Heb| ֵ }}</center>
| colspan=3 | [[tseree]]
|- align=center
| colspan=2 style="font-size:200%"|<center>{{Heb| ֻ }}</center>
| colspan=3 | koeboets
|- align=center
| colspan=2 style="font-size:200%"|<center>{{Heb| וֹ }}
| colspan=3 | cholam
|- align=center
| colspan=2 style="font-size:200%"|<center>{{Heb| וּ }}
| colspan=3 | sjoeroek
|}
-->
==Zie ook==
==Zie ook==
*[[Hebreeuws alfabet]]
*[[Hebreeuws alfabet]]
{{zaadje}}
*[[Teamim]]
==Verwijzingen==
<references/>
{{kiem}}
[[Categorie: Hebreeuws]]

Huidige versie van 12 mei 2021 om 15:24

De nikoed (נִקּוּד) zijn de klinkertekentjes in het Hebreeuws. Oorspronkelijk werd het Hebreeuws enkel met medeklinkers geschreven. Om de uitspraak uit hun tijd vast te leggen, bedachten de afschrijvers de later een systeem om klinkertekens toe te voegen boven en onder de consonantentekst (medeklinkertekst), zonder de eigenlijke tekst van de heilige Schrift te veranderen.

Er werden parallel verschillende klinkersystemen ontwikkeld: het ’Palestijnse’ en het ’Babylonische’ systeem en het systeem van de Masoreten uit Tiberias (Tiverja) (het ’Tiberische’ systeem). Tegen de 10e eeuw n. Chr. groeide het Tiberische systeem uit tot het populairste van de drie klinkersystemen.[1]

Deze klinkertekens zien eruit als puntjes en streepjes; elke puntjes- of streepjescombinatie stelt een bepaalde klinker voor. De klinker wordt uitgesproken na de letter waar het klinkerteken bij staat. In een paar uitzonderingen wordt de klinker uitgesproken vóór de medeklinker waarbij deze staat aangegeven.

In de middeleeuwen stelden rabbijnen dat de klinkertekens en de accenten (teamim) deel uitmaken van de oorspronkelijke heilige tekst en dus onveranderlijk waren. Rabbijnen zoals Ibn Ezra en Elia Levita weerlegden deze zienswijze. Toch komt deze voorstelling nog voor in bepaalde reformatorische kringen.

nikoed naam klank
ְ sjwa doffe e of niet uitgesproken
ָ kamats aa
ַ patach a
ֵ tseree é
ֶ segol è
ֹ cholam o
ֻ koeboets oe
ִ chirik i / ie

Zie ook

Verwijzingen

  1. º William P. Griffin, Killing a Dead Language: A Case against Emphasizing Vowel Pointing when Teaching Biblical Hebrew, Society for Biblical Literature, onlineversie 2007, https://www.sbl-site.org/publications/Article.aspx?ArticleId=675
 
Overgenomen van "https://nl.wikisage.org/w/index.php?title=Nikoed&oldid=325199"