Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie en digitaal erfgoed, wenst u prettige feestdagen en een gelukkig 2025

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Armoriaal: verschil tussen versies

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Armoriaal&oldid=44899930 15 sep 2015)
Geen bewerkingssamenvatting
 
(2 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
Een '''armoriaal''' is een begrip uit de [[heraldiek]]. Het betreft een verzameling van [[wapen (heraldiek)|wapens]] afgebeeld op losse folia of gebundeld in een [[wapenboek]] (ook [[codex]]) of afgebeeld op een [[wapenrol]] met daarbij in voorkomend geval een verwijzing via tekst naar degene die het wapen voert. Deze verzameling kan ook een [[digitaal|digitale]] vorm aannemen.{{bron?|Wie stelt dat het ook digitaal kan? Zijn er ook goede Nederlandstalige bronnen voor? De mooie verzameling gemeentewapens van Dqfn13 en Wikibelgiaan op wikipedia kan je bezwaarlijk een wapenboek noemen. Hier heb je een overkoepelend begrip voor nodig: "armoriaal".|2015|09|14}}
Een '''armoriaal''' (meervoud: armoriaals) is een begrip uit de [[heraldiek]] dat in de Nederlandstalige twintigste- en eenentwintigste-eeuwse heraldische literatuur nauwelijks nog  voorkomt. Het betreft een uit het begin van de achttiende eeuw van het Frans afgeleid synoniem voor [[wapenboek]].<ref>[http://lalanguedublason.blogspot.nl/2012/05/armoriaux-anciens.html ''La langue du blason'' Armoriaux anciens. ''FRA armorial ; ENG armorial ou roll of arms ; DEU Wappenbuch ; NED wapenboek ; ESP armorial ou libro de armeria ; ITA stemmario]</ref>


==Evolutie van armoriaals doorheen de tijd==
==Publicaties met 'armoriaal' in de titel==
Armoriaals waren tijdens de [[late middeleeuwen]] een hulpmiddel om iemands identiteit vast te stellen en de afkomst na te gaan. Daarbij waren zij een ijkpunt voor het [[Wapenrecht (heraldiek)|wapenrecht]]. Het ging om een werkinstrument van de [[heraut|herauten]]. De staat van de bladen met soms verlies van afzonderlijke folia wijzen daarop. Tijdens het [[Ancien Regime]] was het ook een middel om gepaste belastingen te heffen. Het armoriaal is omwille van het feit dat veel oorspronkelijke wapens verdwenen zijn nu een belangrijke secundaire bron om [[wapen (heraldiek)|wapens]] te identificeren. Armoriaals beschouwt men nu als vaak unieke werkstukken met een hoge kunstzinnige waarde.
[[Bestand:Heraldiek 8.JPG|thumb|150px|''Armoriaal van Hasselt'' in privé uitgegeven door L.J.H. Maurice Goyens (1984)]]
*''Armoriaal van het huis [[Oranje-Nassau]]'' (eind 19e eeuw), een catalogus naar aanleiding van de tentoonstelling Oranje-Nassau in 1898. Dit is een verzameling van 100 afbeeldingen, in prent en in tekening, van de 17e, 18e en 19e eeuw, van de wapens gevoerd door de verschillende leden van het huis van Nassau, van het wapen der Republiek en dat van het Koninkrijk der Nederlanden.<ref> [https://archive.org/stream/oranjenassaubibl00wpva/oranjenassaubibl00wpva_djvu.txt Armoriaal van Oranje-Nassau blz 3, art 28] </ref>
* ''Armoriaal van Hasselt (met 340 blazoenen)'', opgetekend deels door Abbé Daniels en deels door de uitgever, in privé uitgegeven door Maurice Goyens, 1984. Het 'wapenboekje' vermeldt de families die recht hebben op de Hasselse studiebeurzen. Het is opgesteld om erfenisverduistering te voorkomen.<ref>[http://www.limburg.be/webfiles/limburg/loketdienst/studiebeurzenstichting_affiche_nl.pdf Lijst van te begeven studiebeurzen per 1 oktober 2015, Hasselt, 15 mei 2015]</ref>
* ''Armoriaal van Groot-Heers. Gelegen in het [[Graafschap Loon]]'', een locale digitale publicatie.<ref>[http://www.grootheers.be/ARMORIAAL_HEERS_klein.pdf Armoriaal van Groot-Heers]</ref>


==Vormen van armoriaals==
Het verouderde begrip 'armoriaal' wordt in titels waarschijnlijk met enige hang naar het verleden gebruikt. Zo kreeg in 2014 de rubriek heraldiek in het nieuwe tijdschrift ''Gen.'' van het [[Centraal Bureau voor Genealogie]] (CBG) de titel 'Armoriaal'.<ref>[http://www.cbg.nl/index.php/1106/?newsid=1106 ''Het nieuwe tijdschrift van CBG dit weekend op de mat'' Gen.magazine CBG 6 maart 2014]</ref>
===Wapenboek===
{{Zie hoofdartikel|Wapenboek}}
 
===Wapenrol===
{{Zie hoofdartikel|Wapenrol}}
 
==Soorten armoriaals==
===Gelegenheidsarmoriaals===
Deze rekent men tot de oudste van de armoriaals. Dit zijn:
* ''Armorial Bellenville''
* [[Wapenboek Gelre]] {{Bron?|Uit welke bron komt dat het wapenboek Gelre een gelegenheidsarmoriaal zou zijn|2015|09|01}} <ref group=noot> zie https://fr.wikipedia.org/wiki/Cat%C3%A9gorie:Armorial_occasionnel </ref>
* ''Armorial Le Breton''
* ''Wapenboek van Wijnbergen''
* [[Wapenboek Beyeren]]<br />
 
Men noemt ze gelegenheidsarmoriaals omdat ze werden vervaardigd naar aanleiding van een bijzonder evenement zoals een [[toernooi]], een [[huwelijk]] of het sluiten van een [[verdrag]]. Men maakte alzo een [[inventaris]] op van de aanwezigen via een nauwgezette beschrijving met afbeelding van hun wapens.
 
===Illustratieve armoriaals===
Dit zijn handschriften waarin veel wapenafbeeldingen voorkomen om een gebeurtenis te illustreren. De auteurs van dergelijke handschriften, meestal geen herauten, schreven een verhaal of een [[kroniek]] en voegden daar wapens als verwijzing aan toe.
 
===Institutionele armoriaals===
Het betreft hier een verzameling van geschilderde wapens van stichtingen of religieuze ordes die over een lange periode werden aangelegd zoals de [[Duitse Orde]].
 
===Bijzondere armoriaals===
Zo bestaat er een ''Armoriaal van [[Oranje-Nassau]]''. Dit is een verzameling van 100 afbeeldingen, in prent en in tekening, van de 17e, 18e en 19e eeuw, van de wapens gevoerd door de verschillende leden van het huis van Nassau, van het wapen der Republiek en dat van het Koninkrijk der Nederlanden. <ref> [https://archive.org/stream/oranjenassaubibl00wpva/oranjenassaubibl00wpva_djvu.txt Armoriaal van Oranje-Nassau blz 3, art 28] </ref>


{{Bron|bronvermelding=
*Dikke van Dale, vijftiende herziene editie, p. 262, (2015): '''armoriaal''' het; -s '''<big>.</big>''' herald. boek dat geslachtswapens beschrijft en afbeeldt, ≈ wapenboek °1710 < Fr. ''armorial'' ('''<big>.</big>''' <small>betekenis</small>; ≈ <small>synoniem</small>; ° <small>etymologie</small>; < <small>ontleend aan</small>)
;Referenties
{{References}}
{{References}}
{{Wikidata|Q1675712}} }}
{{Navigatie vaktermen heraldiek}}
{{Navigatie vaktermen heraldiek}}


[[Categorie:Heraldiek]]
[[Categorie:Heraldiek]]
[[Categorie:Armoriaal]]

Huidige versie van 20 okt 2015 om 10:32

Een armoriaal (meervoud: armoriaals) is een begrip uit de heraldiek dat in de Nederlandstalige twintigste- en eenentwintigste-eeuwse heraldische literatuur nauwelijks nog voorkomt. Het betreft een uit het begin van de achttiende eeuw van het Frans afgeleid synoniem voor wapenboek.[1]

Publicaties met 'armoriaal' in de titel

Bestand:Heraldiek 8.JPG
Armoriaal van Hasselt in privé uitgegeven door L.J.H. Maurice Goyens (1984)
  • Armoriaal van het huis Oranje-Nassau (eind 19e eeuw), een catalogus naar aanleiding van de tentoonstelling Oranje-Nassau in 1898. Dit is een verzameling van 100 afbeeldingen, in prent en in tekening, van de 17e, 18e en 19e eeuw, van de wapens gevoerd door de verschillende leden van het huis van Nassau, van het wapen der Republiek en dat van het Koninkrijk der Nederlanden.[2]
  • Armoriaal van Hasselt (met 340 blazoenen), opgetekend deels door Abbé Daniels en deels door de uitgever, in privé uitgegeven door Maurice Goyens, 1984. Het 'wapenboekje' vermeldt de families die recht hebben op de Hasselse studiebeurzen. Het is opgesteld om erfenisverduistering te voorkomen.[3]
  • Armoriaal van Groot-Heers. Gelegen in het Graafschap Loon, een locale digitale publicatie.[4]

Het verouderde begrip 'armoriaal' wordt in titels waarschijnlijk met enige hang naar het verleden gebruikt. Zo kreeg in 2014 de rubriek heraldiek in het nieuwe tijdschrift Gen. van het Centraal Bureau voor Genealogie (CBG) de titel 'Armoriaal'.[5]

Bronvermelding

Bronnen, noten en/of referenties:

  • Dikke van Dale, vijftiende herziene editie, p. 262, (2015): armoriaal het; -s . herald. boek dat geslachtswapens beschrijft en afbeeldt, ≈ wapenboek °1710 < Fr. armorial (. betekenis; ≈ synoniem; ° etymologie; < ontleend aan)
Referenties
rel=nofollow

Q1675712 op Wikidata  Intertaalkoppelingen via Wikidata (via reasonator)

rel=nofollow
rel=nofollow
Vaktermen in de heraldiek

Adelaar · Agnus Dei · Alliantiewapen · Andreaskruis · Ankerkruis · Armoriaal · Baldakijn · Barensteel · Bezant · Bourgondisch kruis · Brisure · Cartouche · Centaur · Cordelière · Dekkleed · Dorpswapen · Drieberg · Dubbelkoppige adelaar · Dwarsbalk · Fleur-de-lys · Fleuron · Friese adelaar · Gaande leeuw · Gecarteleerd · Gelderse leeuw · Gepaald · Gravenkroon · Groot wapen · Griffioen · Hartschild · Helmkroon · Helmteken · Heraldische kleur · Herautstuk · Hermelijn · Hoed · Hollandse Leeuw · Hollandse tuin · Huismerk · Jeruzalemkruis · Karbonkel · Keizerskroon · Keper · Koek · Kromstaf · Kroon · Krukkenkruis · Kwartier · Kwartileren · Kwartierzoom · Leeuw · Markiezenkroon · Merlet · Molenijzer · Motto · Muurkroon · Nassaus blauw · Natuurlijke kleur · Nederlandse leeuw · Nederlandse Maagd · Ombrellino · Ordeketen · Palen · Pentagram · Pijlenbundel · Raadselwapen · Respectant · Riddertoernooi · Rijksbanier · Rijkskleuren · Rijksstandaard · Rijkswapen · Roos · Rudolfinische keizerskroon · Saksenros · Saladins Adelaar · Scharlakenrood · Schildhoofd · Schildhouder · Schildvoet · Schildzoom · Schoof · Schuinstreep sinister · Sinister · Sleutels van Petrus · Socialistische heraldiek · Sprekend wapen · Stadskleuren · Standaard · Stedenmaagd · Ster · Tinctuur · Vair · Vermeerdering · Vlag · Vorstenhoed · Vrijheidshoed · Vrijkwartier · Vrouwenwapen · Wapen · Wapenbelasting · Wapenboek Beyeren · Wapenboek Gelre · Wapenbord · Wapenbrief · Wapendier · Wapenkast · Wapenkoning · Wapenmantel · Wapenrecht · Wapenrol · Wapenstier · Wapentent · Wassende en afnemende maan · Waterlandse zwaan · Westfriese boomwapens · Wildeman · Wolfsangel · Wrong

rel=nofollow
Overgenomen van "https://nl.wikisage.org/w/index.php?title=Armoriaal&oldid=180013"