Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Adel in China: verschil tussen versies

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Adel_in_China&oldid=43085504 Robert Prummel 26 aug 2011)
 
Geen bewerkingssamenvatting
 
(2 tussenliggende versies door een andere gebruiker niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
{{Infobox Chinese namen
{{Infobox Chinese namen
| afbeelding=
| afbeelding=
Regel 20: Regel 19:
'''[[China]]''' kan terugzien op een lange geschiedenis waarin een '''adelstand''' soms een rol heeft gespeeld. Men kan de Chinese adel niet zonder meer gelijk stellen met die van Europa maar er zijn overeenkomsten aan te wijzen. De adel was vooral onder de oude dynastiën zoals de [[Song-dynastie]] belangrijk; later werd China steeds meer een [[meritocratie]] waarin het land werd bestuurd door de zogenaamde [[Mandarijn (functie)|mandarijn]]en. Dat waren ambtenaren die hadden gestudeerd en voor de zeer moeilijke toelatingsexamens van de hogere ambtenarij waren geslaagd.<ref>China, redactie Edward L. Shaugnessy. Blz. 30.</ref>
'''[[China]]''' kan terugzien op een lange geschiedenis waarin een '''adelstand''' soms een rol heeft gespeeld. Men kan de Chinese adel niet zonder meer gelijk stellen met die van Europa maar er zijn overeenkomsten aan te wijzen. De adel was vooral onder de oude dynastiën zoals de [[Song-dynastie]] belangrijk; later werd China steeds meer een [[meritocratie]] waarin het land werd bestuurd door de zogenaamde [[Mandarijn (functie)|mandarijn]]en. Dat waren ambtenaren die hadden gestudeerd en voor de zeer moeilijke toelatingsexamens van de hogere ambtenarij waren geslaagd.<ref>China, redactie Edward L. Shaugnessy. Blz. 30.</ref>


Door de uitgestrektheid van de multiculturele veelvolkerenstaat hebben er grote regionale verschillen bestaan in de maatschappelijke structuur. Aan de grenzen van China leefden verschillende van China afhankelijke volkeren die tijdens de Sung dynastie door eigen magnaten werden geregeerd. Deze volkeren moesten de keizer een [[tribuut]] betalen. <ref>(Robert M. Hartwell, blz.377</ref>
Door de uitgestrektheid van de multiculturele veelvolkerenstaat hebben er grote regionale verschillen bestaan in de maatschappelijke structuur. Aan de grenzen van China leefden verschillende van China afhankelijke volkeren die tijdens de Sung dynastie door eigen magnaten werden geregeerd. Deze volkeren moesten de keizer een [[tribuut]] betalen.<ref>(Robert M. Hartwell, blz.377</ref>


Bij de keizerlijke familie China bestond een stelsel van titels dat enigszins overeenkomt met de Europese adel. De nakomelingen van de keizer voerden titels die vergelijkbaar waren met die van de Europese prinsen, hertogen en graven. Verder was China vooral een [[meritocratie]]. Het land werd geregeerd door de Mandarijnen, Chinese mannen die hadden gestudeerd en de zeer zware toelatingsexamens hadden gehaald.
Bij de keizerlijke familie China bestond een stelsel van titels dat enigszins overeenkomt met de Europese adel. De nakomelingen van de keizer voerden titels die vergelijkbaar waren met die van de Europese prinsen, hertogen en graven. Verder was China vooral een [[meritocratie]]. Het land werd geregeerd door de Mandarijnen, Chinese mannen die hadden gestudeerd en de zeer zware toelatingsexamens hadden gehaald.
Regel 26: Regel 25:
Robert M. Hartwell noemt een "gentry" of [[landadel]] die zichzelf tijdens de [[Sung-dynastie]] op erfelijke basis had georganiseerd. Een grote groep elitaire landadelfamilies vervulde een groot deel van de lagere [[bureaucratie|bureaucratische]] functies. Deze lagere ambtenaren bezaten een [[Privilege (recht)|privilege]], "Yin" geheten, dat een oom het recht gaf om zijn neven te benoemen. Ook schoonvaders van moederszijde, oudere broers en aangetrouwde grootvaders bezaten het recht om verwanten te benoemen.<ref>Robert M. Hartwell, blz. 418e.v. Robert M. Hartwell spreekt op blz. 421 van de erfelijke elite en de daaraan door familierelaties verbonden landadel tijdens de Sung.</ref> Deze landadel is niet zonder meer met de Europese adelstand te vergelijken.
Robert M. Hartwell noemt een "gentry" of [[landadel]] die zichzelf tijdens de [[Sung-dynastie]] op erfelijke basis had georganiseerd. Een grote groep elitaire landadelfamilies vervulde een groot deel van de lagere [[bureaucratie|bureaucratische]] functies. Deze lagere ambtenaren bezaten een [[Privilege (recht)|privilege]], "Yin" geheten, dat een oom het recht gaf om zijn neven te benoemen. Ook schoonvaders van moederszijde, oudere broers en aangetrouwde grootvaders bezaten het recht om verwanten te benoemen.<ref>Robert M. Hartwell, blz. 418e.v. Robert M. Hartwell spreekt op blz. 421 van de erfelijke elite en de daaraan door familierelaties verbonden landadel tijdens de Sung.</ref> Deze landadel is niet zonder meer met de Europese adelstand te vergelijken.


De adel van China speelde geen grote rol in het aan mandarijnen toevertrouwde landsbestuur, maar toen de Chinese keizer in eed edict van 9 mei 1910 een senaat in het leven riep werden daarin behalve 16 prinsen en edelen uit het Keizerlijke Huis ook 12 MancHu en Chinese edellieden en 14 prinsen en edellieden van de onderhorige gebieden benoemd.<ref>Encyclopeadia Brittanica. Ed. 1911 Blz. 181.</ref>  
De adel van China speelde geen grote rol in het aan mandarijnen toevertrouwde landsbestuur, maar toen de Chinese keizer in eed edict van 9 mei 1910 een senaat in het leven riep werden daarin behalve 16 prinsen en edelen uit het Keizerlijke Huis ook 12 Manchu en Chinese edellieden en 14 prinsen en edellieden van de onderhorige gebieden benoemd.<ref>Encyclopeadia Brittanica. Ed. 1911 Blz. 181.</ref>


==Adel in de vroege dynastiën en koninkrijken==
==Adel in de vroege dynastiën en koninkrijken==
In vroege bronnen zoals de geschriften van [[De Mencius|Mengzi]] (孟子) is sprake van edellieden met vijf titels die in een bepaalde hiërarchie tot elkaar staan. Deze hiërarchie van vijf titels, de 戰國, of wu jue 五爵, die overeenkomsten heeft met het Europese systeem van adeldom, bestond in China al 900 jaar voordat de Europese adel zijn huidige vorm kreeg.  
In vroege bronnen zoals de geschriften van [[De Mencius|Mengzi]] (孟子) is sprake van edellieden met vijf titels die in een bepaalde hiërarchie tot elkaar staan. Deze hiërarchie van vijf titels, de 戰國, of wu jue 五爵, die overeenkomsten heeft met het Europese systeem van adeldom, bestond in China al 900 jaar voordat de Europese adel zijn huidige vorm kreeg.


De door de China onderworpen heersers werden als Bo of Hou aangeduid. De precieze betekenis van de karakters 田 en 甸, in transccriptie "tian" en "dian" is onduidelijk maar ook daarmee werden vorsten of edelen aangeduid.
De door de China onderworpen heersers werden als Bo of Hou aangeduid. De precieze betekenis van de karakters 田 en 甸, in transccriptie "tian" en "dian" is onduidelijk maar ook daarmee werden vorsten of edelen aangeduid.
Regel 35: Regel 34:
Het woord voor edelman is in het Chinees "jun" 君. Het woord duidt evenmin als in het Nederlands een rang aan en kan in de context van het China van voor de eerste Keizer ook met "Heer" worden vertaald. Ook de term "Hou" komt voor.
Het woord voor edelman is in het Chinees "jun" 君. Het woord duidt evenmin als in het Nederlands een rang aan en kan in de context van het China van voor de eerste Keizer ook met "Heer" worden vertaald. Ook de term "Hou" komt voor.


In de vroegste dynastiën mochten de feodale edelen, net als de keizer en zijn hoogste ambtenaren, aan de geesten van de natuur offeren.<ref>Encyclopeadia Brittanica. Ed. 1911 Blz. 174.</ref>  
In de vroegste dynastiën mochten de feodale edelen, net als de keizer en zijn hoogste ambtenaren, aan de geesten van de natuur offeren.<ref>Encyclopeadia Brittanica. Ed. 1911 Blz. 174.</ref>


==Ming en Qing-dynastieën==
==Ming en Qing-dynastieën==
De daarop volgende, van 1644 tot 1911 regerende [[Qing-dynastie]] of "da qingchao" kende voor de leden van de keizerlijke familie een complex stelsel van adelijke titels. De Qing uit de clan van [[Aisin Gioro]] kwam uit [[Mantsjoerije]]. De Mongoolse en Mantsjoese tradities, gebaseerd op het leiderschap van troepen ruiters en de clans binnen de nomadenvolkeren in het noordwesten achter de Grote [[Chinese Muur]] werden gedeeltelijk met de Chinese traditie in overeenstemming gebracht. Eeuwenlang bleef het echter zo dat een vreemd volk, de Mantsjoe, vanuit de [[Verboden Stad]] over China regeerden. Deze Mantsjoe trouwden onderling, pas in 1903 werd het verbod op huwelijken tussen Manstjoe en Han-Chinezen opgeheven.
De daarop volgende, van 1644 tot 1911 regerende [[Qing-dynastie]] of "da qingchao" kende voor de leden van de keizerlijke familie een complex stelsel van adellijke titels. De Qing uit de clan van [[Aisin Gioro]] kwam uit [[Mantsjoerije]]. De Mongoolse en Mantsjoese tradities, gebaseerd op het leiderschap van troepen ruiters en de clans binnen de nomadenvolkeren in het noordwesten achter de Grote [[Chinese Muur]] werden gedeeltelijk met de Chinese traditie in overeenstemming gebracht. Eeuwenlang bleef het echter zo dat een vreemd volk, de Mantsjoe, vanuit de [[Verboden Stad]] over China regeerden. Deze Mantsjoe trouwden onderling, pas in 1903 werd het verbod op huwelijken tussen Manstjoe en Han-Chinezen opgeheven.


De [[Ming-dynastie]] was vooral een meritocratie. Toch kende China ook tijdens hun regering edelen.
De [[Ming-dynastie]] was vooral een meritocratie. Toch kende China ook tijdens hun regering edelen.
Aan het hof droegen de prinsen tijdens de Qing na 1759 een "bufu", een gewaad dat zij met een kleurrijk geborduurde ronde lap stof met daarop draken met, afhankelijk van hun graad van verwantschap met de keizer, vier of vijf nagels. De lager in rang staande prinsen van de derde graad en lager, de hertogen en markiezen mochten een vierkante [[qilin]] of een draak met vier nagels dragen.<ref>{en}[http://www.pacificasiamuseum.org/rankandstyle/html/pdf/rankandstyle_section_1.pdf 2008, Rank and Style, the Pacific Asia Museum, Pasadena. 2008] Gezien op 15 januari 2015.</ref>  
Aan het hof droegen de prinsen tijdens de Qing na 1759 een "bufu", een gewaad dat zij met een kleurrijk geborduurde ronde lap stof met daarop draken met, afhankelijk van hun graad van verwantschap met de keizer, vier of vijf nagels. De lager in rang staande prinsen van de derde graad en lager, de hertogen en markiezen mochten een vierkante [[Ki-Lin|qilin]] of een draak met vier nagels dragen.<ref>{en}[http://www.pacificasiamuseum.org/rankandstyle/html/pdf/rankandstyle_section_1.pdf 2008, Rank and Style, the Pacific Asia Museum, Pasadena. 2008] Gezien op 15 januari 2015.</ref>


[[Bestand:1stPrinceChun2.jpg|thumb|Yixuan de Ie Prins Chun, 醇賢親王 醇贤亲王 (Chún Xián Qīn Wáng) of Prins van de Ie Rang Chun Xian, (1840-1891) met rond borduursel op zijn gewaad.]]
Na de val van [[Pu Yi]], de laatste keizer uit de Mantjoedynastie heeft president [[Yuan Shikai]] zich in 1915 tot keizer van China uitgeroepen. De nieuwe keizer heeft in de 83 dagen voor zijn dood nog een groot aantal adellijke titels verleend. Daaronder waren hertogen zoals [[Li Yuanhong]] en Yansheng die zich "Kong Lingyi" mocht noemen. In de literatuur wordt gesproken van een "stortvloed van titels".<ref>{{en}} [https://archive.org/stream/chinaherhistoryd00park#page/384/mode/2up] E. H. Parker, China, her history, diplomacy, and commerce. 1915. Blz. 384.</ref>
[[Bestand:Dalhan.jpg|thumb|Pa T'u Lu Dalhan met een pauwenveer]]
 
Na de val van [[Pu Yi]], de laatste keizer uit de Mantjoedynastie heeft president [[Yuan Shikai]] zich in 1915 tot keizer van China uitgeroepen. De nieuwe keizer heeft in de 83 dagen voor zijn dood nog een groot aantal adelijke titels verleend. Daaronder waren hertogen zoals [[Li Yuanhong]] en Yansheng die zich "Kong Lingyi" mocht noemen. In de literatuur wordt gesproken van een "stortvloed van titels".<ref>{{en}} [https://archive.org/stream/chinaherhistoryd00park#page/384/mode/2up] E. H. Parker, China, her history, diplomacy, and commerce. 1915. Blz. 384.</ref>


==Chinese titels==
==Chinese titels==
Men onderscheidt in de Chinese geschiedenis de volgende titels waarvoor Europese equivalenten zijn gevonden. De vertaling gaat bij de markiezen of markgraven of burggraven niet op omdat de taak die de Europese markgraven hadden in China niet bestond.
Men onderscheidt in de Chinese geschiedenis de volgende titels waarvoor Europese equivalenten zijn gevonden. De vertaling gaat bij de markiezen of markgraven of burggraven niet op omdat de taak die de Europese markgraven hadden in China niet bestond.


De vijf adelijke titels waarvoor een Europees equivalent bestaat zijn die van de vijf orden van adel, de 五等爵位 of "wǔ​děng​jué​wèi​"([[pinyin]]). Het zijn in volgorde van belang:
De vijf adellijke titels waarvoor een Europees equivalent bestaat zijn die van de vijf orden van adel, de 五等爵位 of "wǔděngjuéwèi"([[pinyin]]). Het zijn in volgorde van belang:
*hertog; 公 of 民公 , ook wel "Hertog-onderdaan" of Mingong. De hertogen werden verdeeld in meerdere rangen. Deze rang werd gedragen door hoge edelen die niet tot het keizershuis behoorden. Daarom ontbreekt het predicaat 王 of Wan.
*hertog; 公 of 民公 , ook wel "Hertog-onderdaan" of Mingong. De hertogen werden verdeeld in meerdere rangen. Deze rang werd gedragen door hoge edelen die niet tot het keizershuis behoorden. Daarom ontbreekt het predicaat 王 of Wan.
*Markies;; 侯 of Hou. De markiezen werden verdeeld in meerdere rangen.
*Markies;; 侯 of Hou. De markiezen werden verdeeld in meerdere rangen.
Regel 68: Regel 64:
Een aristocraat die veroordeeld werd voor een misdrijf kon zijn titel verliezen. Deze degradatie tot gewoon onderdaan werd 革爵 of gejue genoemd. Terugzetten in rang binnen de adel was een mindere straf en werd 降爵 of jiangjue genoemd. Een erfgenaam werd niet getroffen door deze degradaties en kon zijn vader opvolgen met behoud van de oorspronkelijke waardigheid. Een gedegradeerde edelman kon ook weer worden bevorderd.<ref>{{en}}[http://www.mdbg.net/chindict/chindict.php?wdqr=%E4%BA%94%E7%AD%89%E7%88%B5%E4%BD%8D] Gezien op 8 januari 2014.</ref> <ref> {en}[http://www.chinaknowledge.de/History/Terms/wujue.html CHINAKNOWLEDGE - a universal guide for China studies] De zoon kon ook een andere waardigheid krijgen, dat werd ''shaofeng'' 紹封. genoemd.</ref>
Een aristocraat die veroordeeld werd voor een misdrijf kon zijn titel verliezen. Deze degradatie tot gewoon onderdaan werd 革爵 of gejue genoemd. Terugzetten in rang binnen de adel was een mindere straf en werd 降爵 of jiangjue genoemd. Een erfgenaam werd niet getroffen door deze degradaties en kon zijn vader opvolgen met behoud van de oorspronkelijke waardigheid. Een gedegradeerde edelman kon ook weer worden bevorderd.<ref>{{en}}[http://www.mdbg.net/chindict/chindict.php?wdqr=%E4%BA%94%E7%AD%89%E7%88%B5%E4%BD%8D] Gezien op 8 januari 2014.</ref> <ref> {en}[http://www.chinaknowledge.de/History/Terms/wujue.html CHINAKNOWLEDGE - a universal guide for China studies] De zoon kon ook een andere waardigheid krijgen, dat werd ''shaofeng'' 紹封. genoemd.</ref>


In Peking werden de mutaties onder de edellieden en hun privileges in een [[filiatieregister]], de 皇冊 of huangce, ingeschreven. De "levende" adelijke families werden in rode inkt vermeld, voor de uitgestorven families gebruikte men zwarte inkt. Iedere tien jaar werd de adel opnieuw geteld.
In Peking werden de mutaties onder de edellieden en hun privileges in een [[filiatieregister]], de 皇冊 of huangce, ingeschreven. De "levende" adellijke families werden in rode inkt vermeld, voor de uitgestorven families gebruikte men zwarte inkt. Iedere tien jaar werd de adel opnieuw geteld.
 
===Bijzonder gepriviligieerde edelen===
Er bestonden titels waarvan was vastgelegd dat zij "eeuwigdurend" door de nazaten van een edelman zouden worden bezeten. Dit privilege werd de "Shih Hssi Wang T'i" genoemd en werd door onder andere de Heilige Prins, de "Yen Shêng Kung" genoten. De huidige Yen Shêng Kung met de naam [[Kung Tsui-chang]] is de 79e generatie sinds Confucius. Confucius stamde zelf af van een koning in de oorlogvoerende staten, maar zijn familie had gaandeweg de adeldom verloren. Zijn grootvader en vader waren nog edellieden van lage rang maar Confucius was een burger.
 
Een held kon op het slagveld de Chinese titel van Ridder of Dappere, in het Chinees "Pa T'u Lu" verwerven. Het equivalent luidt "B'at'uru" in de oorspronkelijke taal van de Mantsjoe of "Baghadur" of "Bahadur" in het Mongools. De Pa T'u Lu mocht een gelakt tablet met een eretitel, een "I Ni Yung Pa T'u Lu", niet te verwarren met de Chia Ming van de eminente prinsen uit het Keizerlijk Huis, dragen. De Pa T'u Lu had ook het recht een [[pauwenveer]] met één oog op zijn hoed te dragen.


==Ridderorden==
==Ridderorden==
Regel 78: Regel 79:
* ''enqiwei'' (恩騎尉, een [[Officier]].
* ''enqiwei'' (恩騎尉, een [[Officier]].


De laagste rangen in de Chinese ridderorden brachten geen adeldom aan de drager. De orden werden meestal aan vreemdelingen toegekend. Na 1908 werden ook Chinezen gedecoreerd. <ref>{en} [http://www.royalark.net/China/orders.htm Christopher Buyers in The Royal Ark.] Gezien op 23 januari 2015.</ref>
De laagste rangen in de Chinese ridderorden brachten geen adeldom aan de drager. De orden werden meestal aan vreemdelingen toegekend. Na 1908 werden ook Chinezen gedecoreerd.<ref>{en} [http://www.royalark.net/China/orders.htm Christopher Buyers in The Royal Ark.] Gezien op 23 januari 2015.</ref>


==De getitelde families van China==
==De getitelde families van China==
Tijdens de Ming en Qing-dynastieën voerden slechts de hoofden van enkele families buiten de keizerlijke familie een titel. De voornaamste onder hen was de "Heilige Hertog van Yen". Deze bloedlijn die nog steeds bestaat is die van de afstammelingen van de wijsgeer [[Confucius]]. Wanneer het "[[hemels mandaat]]" van een regerende dynastie ten einde was verleende de nieuwe keizer de nakomelingen van de gevallen dynastie de markiezentitel.<ref>Encyclopaedia Brittanica. Art, "nobility". Editie 1911.</ref>  
Tijdens de Ming en Qing-dynastieën voerden slechts de hoofden van enkele families buiten de keizerlijke familie een titel. De voornaamste onder hen was de "Heilige Hertog van Yen". Deze bloedlijn die nog steeds bestaat is die van de afstammelingen van de wijsgeer [[Confucius]]. Wanneer het "[[hemels mandaat]]" van een regerende dynastie ten einde was verleende de nieuwe keizer de nakomelingen van de gevallen dynastie de markiezentitel.<ref>Encyclopaedia Brittanica. Art, "nobility". Editie 1911.</ref>
 
De acht "ijzerhoeden" waren de hoofden van prinselijke huizen die de Mandsjoe in China aan de macht hadden gebracht. Hun prinselijke titel vererfde op hun oudste zoon.
 
==De Dynastieke titels van de Mantsjoe==
In [[Chinees Keizerrijk|China]] voerden de prinsen van het regerende keizerlijke huis adellijke titels. Er vigeerde een degradatiesysteem. Zonen dragen steeds een titel lager dan die van hun vader. De zoon van een prins was een hertog. Diens zoon was een markies en zo zakte men generatiegewijs steeds verder in de adellijke rangorde.
 
Na 13 generaties gingen de nakomelingen van de Zoon des Hemels op in de Chinese bevolking. Zij onderscheiden zich dan nog door het privilege van de gele ceintuur. Geel was de keizerlijke kleur en deze mocht niet zomaar worden gedragen. Andere familieleden, zij die niet van een regerende keizer afstamden, droegen een rode ceintuur.<ref>Encyclopeadia Brittanica. Ed. 1911 Blz. 173.</ref>
 
Binnen de familie van de Keizer van China ontwikkelde zich zo een ingewikkeld systeem van adellijke en dynastieke titels en privileges. De zonen en nakomelingen van een keizerin waren daarbij meer in tel dan de zonen en afstammelingen van de talloze keizerlijke bijvrouwen en concubines.
 
De nakomelingen van een keizer
 
'''De Eminente Rangen of "Ch'ao P'in"'''<br />
Deze drie graden van de Keizerlijke familie hadden recht op "Chia Ming" of eretitels. Deze werden op gelakte borden boven hun zetel aangebracht.
*1. Yen Shêng Kung: de titel van "Heilig Prins" wordt gedragen door de afstammeling in rechte mannelijke lijn van de grote wijsgeer [[Confucius]].
*2a. Kung der Ie Têng of [[Prins]]<ref>Christopher Buyers acht de vertaling "[[Hertog]]" ongeschikt omdat een Europees Hertog een legeraanvoerder en stamhoofd (bijvoorbeeld van de [[Bajuwaren]] in [[Beieren]] was. Vanwege de relatie met de keizer ligt de vertaling [[Aartshertog]] of [[Grootvorst]] wel in de rede. Zie {en}[http://www.royalark.net/China/titles.htm Christopher Buyers, titles of the Manchu Dynasty. Gezien op 23 januari 2015.]</ref>.
*2b. Kung der IIe Têng of [[Prins]].
*2c. Kung der IIIe Têng of [[Prins]].
*3. Hou, eveneens verdeeld in drie klassen wordt wel met "Markies" vertaald.
'''De adellijke rangen of "P'in"'''<br />
De eminente en adellijke rangen waren erfelijk. Het duurde in theorie 26 generaties voordat een nazaat van een Kung van de Ie Teng, een broer van de Keizer van China, een onderdaan zonder adeldom werd. Wanneer een van deze nazaten zelf bijzondere verdiensten had kon hij weer een graad opklimmen in de hiërarchie van de Chinese adel. Afgezien van de adeldom behoorden de nazaten van de keizers en prinsen tot de invloedrijke keizerlijke clan.
*4. Po, verdeeld in drie klassen wordt wel met [[Graaf (titel)|Graaf]] vertaald.
*5. Tzu, verdeeld in drie klassen wordt wel met [[Burggraaf]] vertaald.
*6. Nan, verdeeld in drie klassen wordt wel met [[Baron (titel)|Baron]] vertaald.
*7. Ch'ing Ch'e Tu Yü.
*8. Ch'i Tu Yü.
*9. Yün Ch'i Yü.
*10. Ên Ch'i Yü.
 
Er bestonden titels waarvan was vastgelegd dat zij "eeuwigdurend" door de nazaten van een edelman zouden worden bezeten. Dit privilege werd de "Shih Hssi Wang T'i" genoemd en werd door onder andere de Heilige Prins, de "Yen Shêng Kung" genoten. De huidige Yen Shêng Kung met de naam [[Kung Tsui-chang]] is de 79e generatie sinds Confucius. Confucius stamde zelf af van een koning in de oorlogvoerende staten maar zijn familie had gaandeweg de adeldom verloren. Zijn grootvader en vader waren nog edellieden van lage rang maar Confucius was een burger.
 
Een held kon op het slagveld de Chinese titel van Ridder of Dappere, in het Chinees "Pa T'u Lu" verwerven. Het equivalent luidt "B'at'uru" in de oorspronkelijke taal van de Mantsjoe of "Baghadur" of "Bahadur" in het Mongools. De Pa T'u Lu mocht een gelakt tablet met een eretitel, een "I Ni Yung Pa T'u Lu", niet te verwarren met de Chia Ming van de eminente prinsen uit het Keizerlijk Huis, dragen. De Pa T'u Lu had ook het recht een [[pauwenveer]] met één oog op zijn hoed te dragen.
 
==De Keizer van China en zijn echtgenotes==
[[Bestand:The Portrait of the Qing Dynasty Cixi Imperial Dowager Empress of China by an Imperial Painter 3.JPG|thumb|De laatste Keizerin-Weduwe [[Cixi (keizerin)|Tze-Hsi]]]]
[[Bestand:《心写治平》颖嫔部分.jpg|thumb|[[Gemalin Ying]] was een concubine van Keizer [[Qianlong]]]]
De Keizer van China werd na 1616 "Zijne Keizerlijke Majesteit" de "Huangdi" of "Grote Keizer van de Grote [[Chin-Dynastie]]" genoemd. Daarnaast werden de titels "Zoon van de Hemel", "Heer van Tienduizend Jaren" en "Grote Khan van Tartarije" gevoerd. De Keizer was Chef en hoofd van zijn [[Clan (verwanten)|clan]] de [[Aisin Gioro]] of 愛新覚羅氏.
Iedere Chinese keizer droeg een naam waaronder hij regeerde, de "nien-hao" waarmee zijn regering werd aangeduid. De bevolkingsregisters vermelden bijvoorbeeld dat iemand was geboren in het tiende jaar van de nien-hao; bijvoorbeeld "Het tiende jaar van [[Tongzhi]]" (1871). Daarnaast was er een postume naam ten behoeve van de vooroudercultus van de Mantsjoe.
 
De Eerste Vrouw of Grote Keizerin werd H.K.M. Hsien (eigen naam) Huang Hou genoemd. Wanneer er meerdere keizerinnen waren werden deze genoemd naar hun verblijfplaats binnen de uitgestrekte [[Verboden Stad]]. Men kende dan bijvoorbeeld een Hsi Kung Huang Hou (Keizerin van het Westelijk Paleis), Tung Kung Huang Hou (Keizerin van het Oostelijk Paleis) en Chung Kung Huang Hou (Keizerin van het Middelste Paleis).


De Chinese Keizer leefde polygaam. Behalve zijn keizerinnen waren er tal van bijvrouwen en concubines.Ieder van deze vrouwen kon, na een zorgvuldig te boek gestelde nacht in de gele Keizerlijke slaapkamer, met het "drakenzaad"<ref>[[Anchee Min]], "De laatste keizerin", 2007</ref><ref>Bij alles wat met de Keizer te maken had, werden in het spraakgebruik draken betrokken. Zie: [[drakentroon]].</ref> zijn bevrucht en op haar beurt moeder van de troonopvolger worden.
De acht "ijzerhoeden" waren de hoofden van prinselijke huizen die de Mandsjoe in China aan de macht hadden gebracht. Hun prinselijke titel vererfde op hun oudste zoon.
 
*1. Huang Kuei Fei: Geëerd Keizerlijk Bijvrouw der Ie Klasse.
*2. Kuei Fei: Geëerd Keizerlijk Bijvrouw der IIe Klasse, Ie Rang.
*3. Shu Fei: Rechtschapen Keizerlijk Bijvrouw der IIe Klasse, IIe Rang.
*4. Te Fei: Deugdzaam Tweede Bijvrouw der IIe Klasse, IIIe Rang.
*5. Hsien Fei: Waardig Tweede Bijvrouw der IIe Klasse, IVe Rang. De laatste grote Keizerin-regentes [[Cixi (keizerin)|Tze-Hsi]] kwam als Lan Hsien Fei aan het hof.
*6. Fei: Bijvrouw van de IIIe Rang.
*7. Pin: Keizerlijk Concubine der IVe Rang.
*8. Kuei Jên: Nobele Dame der Ve Rang.
*9. Ch'ang Tsai: Vrouwelijk Bediende VIe Rang.
*10. Ta Ying: Vrouwelijk Bediende VIIe Rang.
*11. Shih Nü: Vrouw VIIIe Rang
 
In het confucianistische China speelde de moeder van de Keizer een grote rol. Zij was H.K.M. de "Huang T'ai Hou" of Keizerin-Weduwe.
De grootmoeder aan vaderszijde van de Keizer was T'ai Huang T'ai Hou, oftewel "Grote Keizerin-Weduwe".
De andere grootouders waren niet in tel.
De vermoedelijke erfgenaam van de Drakentroon was Z.K.H. de "Huang T'ai Tzu" of Keizerlijk Erfprins.
De vermoedelijke erfgenaam van de Keizerlijke Erfprins was een zoon van diens voornaamste echtgenote en werd Z.K.H. de "Huang Ti Sun" genoemd.
 
Binnen de familie werden prinsen naar voren geschoven en soms werden familieleden van de Keizer geadopteerd. De hoofdregel was dat de geadopteerde in de rij van generaties tot een jongere generatie moest behoren dan de adoptievader. Ook postume adopties en testamentaire beschikkingen waarin werd vastgelegd dat een nog ongeboren zoon van een troonopvolger op zijn beurt geadopteerd zou zijn door een eerdere keizer van China kwamen voor. Dergelijke regelingen waren noodzakelijk om de in het confucianisme belangrijke verhouding tussen grootvader, vader en (klein)zoon te construeren. Wanneer deze band zou worden doorbroken zou de verering van de voorouderlijke keizers in het gedrang komen.
 
==De Keizerlijke Prinsen of "Huang Tzu", van de eerste zes rangen==
[[Bestand:Prins Yinli (1697-1738) geschilderd door Giuseppe Castiglione (1688–1766).gif|thumb|Yinli (1697-1738), zeventiende zoon van de Kang Xi Keizer te paard. Zijn tuig is, zoals dat hem toekomt, met kwasten versierd.]]
*1e Rang, "Ho Shê Ch'in Wang" of "Ho Shê Pei Lê", ook wel qinwang (親王 of in het Manchu: Cin Wang. Deze zonen van een keizerin waren [[Prins van den bloede|Prinsen van den Bloede]] van de Eerste Rang en droegen de titel "Keizerlijke Hoogheid". Zij bezaten een apanage of "hao" waarvan de naam deel van de titel werd. Na hun dood kregen deze prinsen een "shi" oftewel een postume titel waaronder zij als voorouder werden vereerd door hun nageslacht. De Prinses-echtgenote was een Fu Chin. Concubines waren Ts'e Fu Chin. De oudste zoon van een dergelijke agnaat voerde de titel "Shih Tzu".
*2e Rang, To Lo Chün Wang<ref>Ook "Junwang".</ref> of "Ho Shê To Lo Pei Lê", een "Prins van de Gift" want Dolo of "To Lo" betekent gift. Ook wel junwang (郡王 of in het Manchu giyūn wang. Deze Keizerlijke zonen van een [[concubine]] waren Prinsen van den Bloede van de Tweede Rang, droegen de titel "Keizerlijke Hoogheid" en bezaten een [[apanage]] of [[commende]], in het Chinees "hao" geheten, waarvan de naam deel van de titel werd. Na hun dood kregen deze prinsen een "shi" oftewel een postume titel waaronder zij als voorouder werden vereerd door hun nageslacht. De Prinses-echtgenote was een Fu Chin. Concubines waren Ts'e Fu Chin. De oudste zoon van deze agnaat voerde de titel Chang Tzu.
*3e Rang, To Lo Pei Lê: Deze zoon van een keizer was Prins van den Bloede van de Derde Rang en droeg de titel "Hoogheid". Zijn zoon en erfgenaam had geen recht op een bijzondere titel; hij was een " zhangzi" (長子. De Prinses-echtgenote was een Fu Jen.
*4e Rang, Ku Shan Pei Tzu: Deze zoon van een keizer was "Prins van de Banier" en Prins van den Bloede van de Vierde Rang, droeg de titel "Hoogheid". De Prinses-echtgenote was een Fu Jen.
*5e Rang, Ên Chên Kuo Kung, ook wel ''guogong'' (國公: Deze zoon van een keizer was "Verdedigend Hertog" en Prins van den Bloede van de Vijfde Rang, droeg de titel "Hoogheid"<ref name="ReferenceA">De titel van deze hertog wordt ook wel als "Nationaal Hertog" vertaald.</ref>.
*6e Rang, Fêng Ên Fu Kuo Kung: ook wel ''guogong'' (國公: Deze zoon van een keizer was "Standvastig Hertog" en Prins van den Bloede van de Vijfde Rang, droeg de titel "Hoogheid"<ref name="ReferenceA"/>.
 
Al deze prinsen in de zes categorieën droegen rechtens een hoge onderscheiding, de "San Hen Hua Ling" (Drievoudige [[Pauwenveer]]). Ze bezaten ook de acht privileges of "Pa Fen".
Dat hield in dat hun tuniek met een paarse knoop werd dichtgemaakt, dat ze de drie pauwenveren op de hoed droegen, dat ze een geborduurde draak in een vierkant op hun hofkostuum mochten aanbrengen, dat ze rode speren bij de poorten van hun residenties plaatsten, dat ze het hoofdstel van hun paarden met passementen (kwasten) mochten versieren en dat ze purperen teugels gebruikten. Een bediende droeg achter deze prinsen hun eigen theepot die een bijzonder model had en hun staf zorgde ervoor dat hun vorstelijke heer en meester steeds op een tapijt met een voor de Huang Tzu gereserveerd patroon zaten.
 
Waar geen hogere of bijzondere titel werd gebruikt was de zoon van een Keizerlijk Prins een "Heer" (貝勒 of in het Manchu een "Beile".
 
De dochters van deze prinsen werden "Junzhu" 郡主 genoemd.
 
==De Acht Grote Prinselijke Huizen of Pa Ta Chia==
[[Bestand:Fujing, Prince Yi.jpg|thumb|怡亲王, Fujing, Prince Yi, een van de ijzerhoeden]]
Een groep van acht prinsen bezat het privilege van behoud van rang door de generaties of "Shih Hssi Wang T'i" (世襲罔替). De acht Grote Prinselijke Huizen of "Pa Ta Chia" werden de T'ieh Mao Tzu Wang of [[ijzerhoed]]en (铁帽子王) genoemd. Deze zeer geprivilegieerde prinsen of Qinwang waren uiterst conservatief en zij bewaakten hun privileges, hun inkomens uit apanages en hun belastingvrijheden met zorg. Toen de Qing-dynastie China aan het einde van de 19e eeuw probeerde te hervormen ondervonden de hervormingsgezinde Keizer [[Guangxu]] en de naar moderniseringen neigende regentes [[Cixi (keizerin)|Tze-Hsi]] de politieke macht van ijzerhoeden.
 
De literatuur spreekt van acht huizen maar het zijn er welgeteld negen.
 
*1. Het Hoofd van het Huis Li, een Ho Shê Ch'in Wang en [[Prins van den bloede]] van de Eerste Rang. Hij droeg de titel "Keizerlijke Hoogheid". Deze prinsen ontvingen na hun dood geen "shi" of postume titel.
*2. Het Hoofd van het Huis Yui of Yi, een Ho Shê Ch'in Wang en [[Prins van den bloede]] van de Eerste Rang. Hij droeg de titel "Keizerlijke Hoogheid". Deze prinsen ontvingen na hun dood geen "shi" of postume titel
*3. Het Hoofd van het Huis Yü, een Ho Shê Ch'in Wang en [[Prins van den bloede]] van de Eerste Rang. Hij droeg de titel "Keizerlijke Hoogheid". Deze prinsen ontvingen na hun dood geen "shi" of postume titel.
*4. Het Hoofd van het Huis Su, een Ho Shê Ch'in Wang en [[Prins van den bloede]] van de Eerste Rang. Hij droeg de titel "Keizerlijke Hoogheid". Deze prinsen ontvingen na hun dood geen "shi" of postume titel.
*5. Het Hoofd van het Huis Chêng, een Ho Shê Ch'in Wang en [[Prins van den bloede]] van de Eerste Rang. Hij droeg de titel "Keizerlijke Hoogheid". Deze prinsen ontvingen na hun dood geen "shi" of postume titel.
*6. Het Hoofd van het Huis Chuang, een Ho Shê Ch'in Wang en [[Prins van den bloede]] van de Eerste Rang. Hij droeg de titel "Keizerlijke Hoogheid". Deze prinsen ontvingen na hun dood geen "shi" of postume titel.
 
Deze zes prinsen waren de nakomelingen van de keizers [[Nurhaci|T'ien-ming]] ook wel [[Nurhaci|Taizu]] of [[Nurhaci|Nurhachi]] en [[Hong Taiji|T'ien-tsung]] of [[Abahai]].
 
*7. Het hoofd van het Huis Yi, afstammeling van Prins Yi-Hsieng of "Hsien", een Ho Shê Ch'in Wang. De eerste Prins Yi. Prins Yi was de 22e zoon van de grote [[Kangxi|Kang-Hsi]] keizer. Hij was een [[Prins van den bloede|Prins van den Bloede]] van de Eerste Rang en droeg de titel "Keizerlijke Hoogheid". Deze prinsen ontvingen na hun dood geen "shi" of postume titel.
*8. Het hoofd van het Huis Shun-chêng, Prins van de Tweede Rang, "To Lo Chün Wang" of "Ho Shê To Lo Pei Lê", een "Prins van de Gift". Hij werd met "Keizerlijke Hoogheid" aangesproken.
*9. Het hoofd van het Huis K'o-chi'in, Prins van de Tweede Rang, "To Lo Chün Wang" of "Ho Shê To Lo Pei Lê", een "Prins van de Gift". Hij werd met "Keizerlijke Hoogheid" aangesproken.
 
De erfgenaam van een Qinwang droeg de titel Shizi 世子. De dochters van deze prinsen werden "Junzhu" 郡主 genoemd.
 
==De Keizerlijke Prinsen van de mindere rangen.==
*7e Rang, Pu Ju Pa Fên Chên Kuo Kung: Een Mindere "Verdedigend Hertog zonder recht op de Acht Privileges" was Prins van den Bloede van de Zevende Rang en droeg de titel "[[Excellentie]]".
*8e Rang, Pu Ju Pa Fên Fu Kuo Kung: Een Mindere "Verdedigend Hertog zonder recht op de Acht Privileges" was Prins van den Bloede van de Achtste Rang en droeg de titel "Excellentie".
*9e Rang, Chên Kuo Chiang Chün van de Eerste Têng: Een edelman van de Keizerlijke bloedlijn in de Negende Rang.
*9e Rang, Chên Kuo Chiang Chün van de Tweede Têng: Een edelman van de Keizerlijke bloedlijn in de Negende Rang.
*9e Rang, Chên Kuo Chiang Chün van de Derde Têng: Een edelman van de Keizerlijke bloedlijn in de Negende Rang.
*10e Rang, Fu Kuo Chiang Chün van de Eerste Têng: Een edelman van de Keizerlijke bloedlijn in de Tiende Rang.
*10e Rang, Fu Kuo Chiang Chün van de Tweede Têng: Een edelman van de Keizerlijke bloedlijn in de Tiende Rang.
*10e Rang, Fu Kuo Chiang Chün van de Derde Têng: Een edelman van de Keizerlijke bloedlijn in de Tiende Rang.
*11e Rang, Fêng Kuo Chiang Chün van de Eerste Têng: Een Generaal en Steunpilaar van de Staat, edelman van de Keizerlijke Bloedlijn in de Elfde Rang <ref name="Ook wel jiangjun 將軍 Generaal">Ook wel ''jiangjun'' (將軍 Generaal</ref>.
*11e Rang, Fêng Kuo Chiang Chün van de Tweede Têng: Een Generaal en Steunpilaar van de Staat, edelman van de Keizerlijke Bloedlijn in de Elfde Rang<ref name="Ook wel jiangjun 將軍 Generaal"/>.
*11e Rang, Fêng Kuo Chiang Chün van de Derde Têng:: Een Generaal en Steunpilaar van de Staat, edelman van de Keizerlijke Bloedlijn in de Elfde Rang<ref name="Ook wel jiangjun 將軍 Generaal"/>.
*12e Rang, Fêng Ên Chiang Chün: Een Generaal bij Keizerlijke Gratie en edelman van de Keizerlijke Bloedlijn in de Twaalfde Rang<ref name="Ook wel jiangjun 將軍 Generaal"/>.
*13e Rang, Tsung Shih: Lid van de Keizerlijke Clan. De meeste van de erfgenamen van de Fêng Ên Chiang Chün vielen terug in deze lage adellijke rang. De rang van Tsung Shih viel ook hun mannelijke nazaten ten deel en ging niet meer verloren. De leden van de keizerlijke clan hadden politiek gewicht door hun toegang tot de leiders van hun clan. Hun dochters kwamen in aanmerking voor de selectie van de keizerlijke concubines en bijvrouwen. Deze clanleden hadden het recht om een Huang T'ai Tzu, een ceintuur in de keizerlijke kleur geel te dragen. Daarmee werd hun afstamming van de stichter van de dynastie, Keizer [[Hsien Tsu]] aangeduid.
*14e Rang: Chio Lo: De afstammelingen van de broers en ooms van Keizer Hsien Tsu waren geen afstammelingen van de Chinese keizer. Zij waren wel verre familieleden van de vorst en ze waren uiteraard lid van zijn Keizerlijke clan. Deze Mantsjoes droegen de Hung T'ai Tzu of rode ceintuur.
 
Voor de nakomelingen van een Chinees Keizer werd ook de Chinese titel "Beizi", 貝子 in het Manchu "beise" gebruikt. De dochters van deze prinsen werden "Junzhu" 郡主 genoemd.
 
==De prinsessen van het Keizerlijk Huis==
[[Bestand:《万国来朝图》之乾隆后妃.jpg|right|350px|thumb|Familieleven in de Verboden Stad]]
Alhoewel de Chinese maatschappij geheel gefixeerd was op het verkrijgen van zonen werden de dochters van de Keizer en de dochters van de prinsen met respect behandeld. Ook voor deze vrouwelijke afstammelingen van de Zoon des Hemels was een ingewikkelde reeks van titels bedacht. Dergelijke regels golden ook voor de schoondochters en de schoonzoons.
De echtgenotes van de prinsen en de verdere nazaten van de keizers uit de Grote Qing-dynastie droegen titels die correspondeerden met de rang van hun echtgenoot.
 
De eerstgeboren dochter uit het huwelijk van de Keizer van China en zijn Keizerin werd de " Koninklijke Kurun Prinses", 固倫公主 of "Eerstegeboren Dochter van de Keizerin" genoemd. De daaropvolgende prinsessen waren " Koninklijk Heshuo Prinses" (和碩公主 of "Keizerlijke Dochter", in het Manchu "hošoi gungju".
 
Een dochter van de Keizer en een Keizerin van China was een "Ku Lun Kung Chu" of "Prinses van de Staat". Ze had dezelfde hoge rang als een Prins van de Ie Rang. Deze vrouwen hadden het recht om te worden aangesproken met "Uwe Keizerlijke Hoogheid". Nadat de Mantsjoes naar Peking waren verhuisd hield men op de namen van de prinsessen te registreren. Ze werden nu eenvoudig als Eerste Prinses, Tweede Prinses, Derde Prinses enz. aangeduid. De volgorde van hun geboorte was daarbij bepalend, de rang van de moeder speelde geen rol.
 
De schoonzoons van de keizer en keizerin waren "Ku Lun E Fu", ook wel "Efu" of "Fuma" 額駙/駙馬.
 
De dochters van een keizerlijk concubine ontving de titel "Ho Shê Kung Chu" die in het protocol van de Verboden Stad overeenkwam met die van een Prins van de IIe Rang. De schoonzoon was een "Ho Shê E Fu". De hiërarchie van de keizerlijke nakomelingen was als volgt:
 
*1. Ku Lun Kung Chu of Ku Lun E Fu, een dochter van de Keizer en een Keizerin
*2. Ho Shê Kung Chu of Ho Shê E Fu, een dochter van de Keizer en een keizerlijk concubine
*3. To Lo Kung Chu of To Lo E Fu.
*4. Ku Shan Kung Chu of Ku Shan E Fu.
De dochters van de Keizer ontvingen in de regel een van de vier hierboven genoemde rangen.
*5. Chün Chu Kung Chu of Chün Chu E Fu, ook wel Ho She Ko Ko, was de titel van een dochter van een Keizerlijk Prins van den bloede van de Ie Rang.
*6. Hsien Chu Kung Chu of Hsien Chu E Fu ook wel To Lo Ko Ko, was de titel van een dochter van een Keizerlijk Prins van den bloede van de IIe Rang.
De dochters van de Prinsen van de eerste zes rangen, de Ku Lun, waren Keizerlijke Hoogheden en ontvingen bij hun huwelijk een adellijke titel. Hun echtgenoten, de "E Fu" of Keizerlijke Schoonzoons kregen dezelfde titel. Deze titel werd door de oudste zoon geërfd en vererfde langs de lijn van de primogenitur in zijn nageslacht.
*7. Chün Chün Kung Chu of Chün Chün E Fu, ook wel To Lo Ko Ko, was de titel van een dochter van een Keizerlijk Prins van den bloede van de IIIe Rang.
*8. Hsien Chün Kung Chu of Hsien Chün E Fu, ook wel Ku Shan Ko Ko, was de titel van een dochter van een Keizerlijk Prins van den bloede van de IVe Rang.
*9. Hsieng Chün Kung Chu of Hsieng Chün E Fu, ook wel Fêng Ên Ko Ko, was de titel van een dochter van een Keizerlijk Prins van den bloede van de Ve of VIe Rang.
*10. Tsung Nü was de titel van de dochters van de mindere Keizerlijke Prinsen van den Bloede.
 
De dochters van de stichter van de dynastie, [[Nurhaci|Nurchachi Khan]] ontvingen geen titel, zij werden eenvoudig als "Ko Ko" oftewel Dame aangeduid. De ingewikkelde hiërarchie werd pas opgebouwd toen de Mandsjoes zich meester hadden gemaakt van het Chinese Keizerrijk.


==Literatuur==
==Literatuur==
Regel 234: Regel 92:
==Externe link==
==Externe link==
*Chinees: [http://www.yifan.net/yihe/novels/history/qsgskym/qsg220.html Yinxiang's descendants in Qing Histories].
*Chinees: [http://www.yifan.net/yihe/novels/history/qsgskym/qsg220.html Yinxiang's descendants in Qing Histories].


{{Wikidata|q2512388)}}  
{{Wikidata|q2512388)}}  

Huidige versie van 30 jul 2018 om 21:35

Adel in China
Naam (taalvarianten)
Traditioneel 中國爵位
Vereenvoudigd 中国爵位
Andere benamingen 封爵,
世爵

China kan terugzien op een lange geschiedenis waarin een adelstand soms een rol heeft gespeeld. Men kan de Chinese adel niet zonder meer gelijk stellen met die van Europa maar er zijn overeenkomsten aan te wijzen. De adel was vooral onder de oude dynastiën zoals de Song-dynastie belangrijk; later werd China steeds meer een meritocratie waarin het land werd bestuurd door de zogenaamde mandarijnen. Dat waren ambtenaren die hadden gestudeerd en voor de zeer moeilijke toelatingsexamens van de hogere ambtenarij waren geslaagd.[1]

Door de uitgestrektheid van de multiculturele veelvolkerenstaat hebben er grote regionale verschillen bestaan in de maatschappelijke structuur. Aan de grenzen van China leefden verschillende van China afhankelijke volkeren die tijdens de Sung dynastie door eigen magnaten werden geregeerd. Deze volkeren moesten de keizer een tribuut betalen.[2]

Bij de keizerlijke familie China bestond een stelsel van titels dat enigszins overeenkomt met de Europese adel. De nakomelingen van de keizer voerden titels die vergelijkbaar waren met die van de Europese prinsen, hertogen en graven. Verder was China vooral een meritocratie. Het land werd geregeerd door de Mandarijnen, Chinese mannen die hadden gestudeerd en de zeer zware toelatingsexamens hadden gehaald.

Robert M. Hartwell noemt een "gentry" of landadel die zichzelf tijdens de Sung-dynastie op erfelijke basis had georganiseerd. Een grote groep elitaire landadelfamilies vervulde een groot deel van de lagere bureaucratische functies. Deze lagere ambtenaren bezaten een privilege, "Yin" geheten, dat een oom het recht gaf om zijn neven te benoemen. Ook schoonvaders van moederszijde, oudere broers en aangetrouwde grootvaders bezaten het recht om verwanten te benoemen.[3] Deze landadel is niet zonder meer met de Europese adelstand te vergelijken.

De adel van China speelde geen grote rol in het aan mandarijnen toevertrouwde landsbestuur, maar toen de Chinese keizer in eed edict van 9 mei 1910 een senaat in het leven riep werden daarin behalve 16 prinsen en edelen uit het Keizerlijke Huis ook 12 Manchu en Chinese edellieden en 14 prinsen en edellieden van de onderhorige gebieden benoemd.[4]

Adel in de vroege dynastiën en koninkrijken

In vroege bronnen zoals de geschriften van Mengzi (孟子) is sprake van edellieden met vijf titels die in een bepaalde hiërarchie tot elkaar staan. Deze hiërarchie van vijf titels, de 戰國, of wu jue 五爵, die overeenkomsten heeft met het Europese systeem van adeldom, bestond in China al 900 jaar voordat de Europese adel zijn huidige vorm kreeg.

De door de China onderworpen heersers werden als Bo of Hou aangeduid. De precieze betekenis van de karakters 田 en 甸, in transccriptie "tian" en "dian" is onduidelijk maar ook daarmee werden vorsten of edelen aangeduid.

Het woord voor edelman is in het Chinees "jun" 君. Het woord duidt evenmin als in het Nederlands een rang aan en kan in de context van het China van voor de eerste Keizer ook met "Heer" worden vertaald. Ook de term "Hou" komt voor.

In de vroegste dynastiën mochten de feodale edelen, net als de keizer en zijn hoogste ambtenaren, aan de geesten van de natuur offeren.[5]

Ming en Qing-dynastieën

De daarop volgende, van 1644 tot 1911 regerende Qing-dynastie of "da qingchao" kende voor de leden van de keizerlijke familie een complex stelsel van adellijke titels. De Qing uit de clan van Aisin Gioro kwam uit Mantsjoerije. De Mongoolse en Mantsjoese tradities, gebaseerd op het leiderschap van troepen ruiters en de clans binnen de nomadenvolkeren in het noordwesten achter de Grote Chinese Muur werden gedeeltelijk met de Chinese traditie in overeenstemming gebracht. Eeuwenlang bleef het echter zo dat een vreemd volk, de Mantsjoe, vanuit de Verboden Stad over China regeerden. Deze Mantsjoe trouwden onderling, pas in 1903 werd het verbod op huwelijken tussen Manstjoe en Han-Chinezen opgeheven.

De Ming-dynastie was vooral een meritocratie. Toch kende China ook tijdens hun regering edelen. Aan het hof droegen de prinsen tijdens de Qing na 1759 een "bufu", een gewaad dat zij met een kleurrijk geborduurde ronde lap stof met daarop draken met, afhankelijk van hun graad van verwantschap met de keizer, vier of vijf nagels. De lager in rang staande prinsen van de derde graad en lager, de hertogen en markiezen mochten een vierkante qilin of een draak met vier nagels dragen.[6]

Na de val van Pu Yi, de laatste keizer uit de Mantjoedynastie heeft president Yuan Shikai zich in 1915 tot keizer van China uitgeroepen. De nieuwe keizer heeft in de 83 dagen voor zijn dood nog een groot aantal adellijke titels verleend. Daaronder waren hertogen zoals Li Yuanhong en Yansheng die zich "Kong Lingyi" mocht noemen. In de literatuur wordt gesproken van een "stortvloed van titels".[7]

Chinese titels

Men onderscheidt in de Chinese geschiedenis de volgende titels waarvoor Europese equivalenten zijn gevonden. De vertaling gaat bij de markiezen of markgraven of burggraven niet op omdat de taak die de Europese markgraven hadden in China niet bestond.

De vijf adellijke titels waarvoor een Europees equivalent bestaat zijn die van de vijf orden van adel, de 五等爵位 of "wǔděngjuéwèi"(pinyin). Het zijn in volgorde van belang:

  • hertog; 公 of 民公 , ook wel "Hertog-onderdaan" of Mingong. De hertogen werden verdeeld in meerdere rangen. Deze rang werd gedragen door hoge edelen die niet tot het keizershuis behoorden. Daarom ontbreekt het predicaat 王 of Wan.
  • Markies;; 侯 of Hou. De markiezen werden verdeeld in meerdere rangen.
  • Graaf 伯 of Bo. De graven werden verdeeld in meerdere rangen.
  • Burggraaf; 子 of Zi. De burggraven werden verdeeld in meerdere rangen.
  • Baron; 男 of Nan. De baronnen werden verdeeld in meerdere rangen.
  • ridder; 恩騎尉 of Enqiwei. De ridders werden verdeeld in meerdere rangen.

Daarnaast zijn er de rangen van de agnaten van het Chinese keizershuis waaronder.

  • Aartshertog; 國公 of Guogong
  • Prins uit de tweede lijn oftewel koninklijk prins; 郡王 of Junwang
  • prins uit de eerste lijn; 親王 of Qinwang

Een koning is in het Chinees een 王 of Wang. De keizer werd Huangdi 皇帝 of "Zoon van de Hemel" genoemd.

De titels zijn moeilijk te vertalen. De transcriptie van het Chinees in het Nederlands en Engels is in de loop der jaren gewijzigd en soms heeft een enkel woord meer betekenissen dan in het Nederlands gebruikelijk is.[8]

Een aristocraat die veroordeeld werd voor een misdrijf kon zijn titel verliezen. Deze degradatie tot gewoon onderdaan werd 革爵 of gejue genoemd. Terugzetten in rang binnen de adel was een mindere straf en werd 降爵 of jiangjue genoemd. Een erfgenaam werd niet getroffen door deze degradaties en kon zijn vader opvolgen met behoud van de oorspronkelijke waardigheid. Een gedegradeerde edelman kon ook weer worden bevorderd.[9] [10]

In Peking werden de mutaties onder de edellieden en hun privileges in een filiatieregister, de 皇冊 of huangce, ingeschreven. De "levende" adellijke families werden in rode inkt vermeld, voor de uitgestorven families gebruikte men zwarte inkt. Iedere tien jaar werd de adel opnieuw geteld.

Bijzonder gepriviligieerde edelen

Er bestonden titels waarvan was vastgelegd dat zij "eeuwigdurend" door de nazaten van een edelman zouden worden bezeten. Dit privilege werd de "Shih Hssi Wang T'i" genoemd en werd door onder andere de Heilige Prins, de "Yen Shêng Kung" genoten. De huidige Yen Shêng Kung met de naam Kung Tsui-chang is de 79e generatie sinds Confucius. Confucius stamde zelf af van een koning in de oorlogvoerende staten, maar zijn familie had gaandeweg de adeldom verloren. Zijn grootvader en vader waren nog edellieden van lage rang maar Confucius was een burger.

Een held kon op het slagveld de Chinese titel van Ridder of Dappere, in het Chinees "Pa T'u Lu" verwerven. Het equivalent luidt "B'at'uru" in de oorspronkelijke taal van de Mantsjoe of "Baghadur" of "Bahadur" in het Mongools. De Pa T'u Lu mocht een gelakt tablet met een eretitel, een "I Ni Yung Pa T'u Lu", niet te verwarren met de Chia Ming van de eminente prinsen uit het Keizerlijk Huis, dragen. De Pa T'u Lu had ook het recht een pauwenveer met één oog op zijn hoed te dragen.

Ridderorden

Ook de dragers van de hogere graden van de in de loop van de 19e eeuw ingevoerde chinese ridderorden zoals de Orde van de Dubbele Draak werden qualiate qua in de adel opgenomen. Deze ridderorden waren voor China en voor de Mandsjoe een vreemd element. De orden waren een voorbeeld van de toenemende Europese invloed op het Chinese Keizerrijk. Geen van deze aan het bezit van een Keizerlijk ereteken ontleende titels was erfelijk. Het ging om strikt persoonlijke adeldom.

De laagste rangen in de Chinese ridderorden brachten geen adeldom aan de drager. De orden werden meestal aan vreemdelingen toegekend. Na 1908 werden ook Chinezen gedecoreerd.[11]

De getitelde families van China

Tijdens de Ming en Qing-dynastieën voerden slechts de hoofden van enkele families buiten de keizerlijke familie een titel. De voornaamste onder hen was de "Heilige Hertog van Yen". Deze bloedlijn die nog steeds bestaat is die van de afstammelingen van de wijsgeer Confucius. Wanneer het "hemels mandaat" van een regerende dynastie ten einde was verleende de nieuwe keizer de nakomelingen van de gevallen dynastie de markiezentitel.[12]

De acht "ijzerhoeden" waren de hoofden van prinselijke huizen die de Mandsjoe in China aan de macht hadden gebracht. Hun prinselijke titel vererfde op hun oudste zoon.

Literatuur

  • Wang Shimin 王世民, Yang Guanghui 楊光輝, Gu Cheng 顧誠, Li Guanglian 李廣廉, Chen Qiangyi 陳鏘儀 in "Juezhi 爵制","Zhongguo da baike quanshu" 中國大百科全書, Zhongguo lishi 中國歷史, deel 1, blz. 502-505. Peking/Shanghai 1992.
  • Edward L. Shaugnessy (redactie), China, Librero 2008. ISBN: 9789057645570

Externe link


q2512388) op Wikidata  Intertaalkoppelingen via Wikidata (via reasonator)

rel=nofollow

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties
  1. º China, redactie Edward L. Shaugnessy. Blz. 30.
  2. º (Robert M. Hartwell, blz.377
  3. º Robert M. Hartwell, blz. 418e.v. Robert M. Hartwell spreekt op blz. 421 van de erfelijke elite en de daaraan door familierelaties verbonden landadel tijdens de Sung.
  4. º Encyclopeadia Brittanica. Ed. 1911 Blz. 181.
  5. º Encyclopeadia Brittanica. Ed. 1911 Blz. 174.
  6. º {en}2008, Rank and Style, the Pacific Asia Museum, Pasadena. 2008 Gezien op 15 januari 2015.
  7. º (en) [1] E. H. Parker, China, her history, diplomacy, and commerce. 1915. Blz. 384.
  8. º (en) Chinaknowledge Gezien op 8 december 2014.
  9. º (en) [2] Gezien op 8 januari 2014.
  10. º {en}CHINAKNOWLEDGE - a universal guide for China studies De zoon kon ook een andere waardigheid krijgen, dat werd shaofeng 紹封. genoemd.
  11. º {en} Christopher Buyers in The Royal Ark. Gezien op 23 januari 2015.
  12. º Encyclopaedia Brittanica. Art, "nobility". Editie 1911.
rel=nofollow
rel=nofollow
Overgenomen van "https://nl.wikisage.org/w/index.php?title=Adel_in_China&oldid=255084"