Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Attische kalender (kwiki): verschil tussen versies
(Theodosius) |
(en-space) |
||
| (Een tussenliggende versie door dezelfde gebruiker niet weergegeven) | |||
| Regel 2: | Regel 2: | ||
{{Zie hoofdartikel|Attische kalender}} | {{Zie hoofdartikel|Attische kalender}} | ||
{| class="prettytable" style="border: 3px solid gray; float:right;" | {| class="prettytable" style="border: 3px solid gray; float:right;" | ||
|{{nowrap| | |{{nowrap| 1e maand}} | ||
|<big>{{Grieks|ὁ ἑκατομβαιών}}</big> | |<big>{{Grieks|ὁ ἑκατομβαιών}}</big> | ||
|''[[Hekatombaion]]''||[[juli]] - augustus | |''[[Hekatombaion]]''||[[juli]] - augustus | ||
|- | |- | ||
| | | 2e maand | ||
|<big>{{Grieks|ὁ μεταγειτνιών}}</big> | |<big>{{Grieks|ὁ μεταγειτνιών}}</big> | ||
|''[[Metageitnion]]''||[[augustus]] - september | |''[[Metageitnion]]''||[[augustus]] - september | ||
|- | |- | ||
| | | 3e maand | ||
|<big>{{Grieks|ὁ βοηδρομιών}}</big> | |<big>{{Grieks|ὁ βοηδρομιών}}</big> | ||
|''[[Boèdromion]]'' ||[[september]] - oktober | |''[[Boèdromion]]'' ||[[september]] - oktober | ||
|- | |- | ||
| | | 4e maand | ||
|<big>{{Grieks|ὁ πυανεψιών}}</big> | |<big>{{Grieks|ὁ πυανεψιών}}</big> | ||
|''[[Puanepsion]]'' ||[[oktober]] - november | |''[[Puanepsion]]'' ||[[oktober]] - november | ||
|- | |- | ||
| | | 5e maand | ||
|<big>{{nowrap|{{Grieks|ὁ μαιμακτηριών}}}}</big> | |<big>{{nowrap|{{Grieks|ὁ μαιμακτηριών}}}}</big> | ||
|''[[Maimaktèrion]]''||[[november]] - december | |''[[Maimaktèrion]]''||[[november]] - december | ||
|- | |- | ||
| | | 6e maand | ||
|<big>{{Grieks|ὁ ποσειδεών}}</big> | |<big>{{Grieks|ὁ ποσειδεών}}</big> | ||
|''[[Poseideon]]'' ||[[december]] - januari | |''[[Poseideon]]'' ||[[december]] - januari | ||
|- | |- | ||
| | | 7e maand | ||
|<big>{{Grieks|ὁ γαμηλιών}}</big> | |<big>{{Grieks|ὁ γαμηλιών}}</big> | ||
|''[[Gamèlion]]'' ||[[januari]] - februari | |''[[Gamèlion]]'' ||[[januari]] - februari | ||
|- | |- | ||
| | | 8e maand | ||
|<big>{{Grieks|ὁ ἀνθεστηριών}}</big> | |<big>{{Grieks|ὁ ἀνθεστηριών}}</big> | ||
|''[[Anthestèrion]]''||[[februari]] - maart | |''[[Anthestèrion]]''||[[februari]] - maart | ||
|- | |- | ||
| | | 9e maand | ||
|<big>{{Grieks|ὁ ἐλαφηβολιών}}</big> | |<big>{{Grieks|ὁ ἐλαφηβολιών}}</big> | ||
|''[[Elafèbolion]]'' ||[[maart]] - april | |''[[Elafèbolion]]'' ||[[maart]] - april | ||
| Regel 74: | Regel 74: | ||
Aanvankelijk gebruikte men de ambtstermijnen van de Atheense magistraten als jaartelling. | Aanvankelijk gebruikte men de ambtstermijnen van de Atheense magistraten als jaartelling. | ||
Later gebruikte men de jaren van de om de vier jaar plaatsvindende Olympische Spelen ([[olympiade]]n) als jaartelling. Dit was een van de weinige jaartellingssystemen uit de oudheid dat onafhankelijk was van de regeringsjaren van de heersers. De olympiadentelling raakte in onbruik nadat keizer [[Theodosius I]] de Olympische Spelen in het jaar [[394]] | Later gebruikte men de jaren van de om de vier jaar plaatsvindende Olympische Spelen ([[olympiade]]n) als jaartelling. Dit was een van de weinige jaartellingssystemen uit de oudheid dat onafhankelijk was van de regeringsjaren van de heersers. De eerste olympiade was het jaar 776 v.Chr. Grotendeels door de impuls van [[Timaios van Tauromenion]] in 310 v.Chr. werd de olympiade gebruikelijk bij de geschiedschrijvers. De olympiadentelling raakte in onbruik nadat keizer [[Theodosius I]] de Olympische Spelen in het jaar [[394]] afschafte. | ||
==Moeilijkheden== | ==Moeilijkheden== | ||
Huidige versie van 8 jan 2017 om 03:58
 Zie Attische kalender voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
| 1e maand | ὁ ἑκατομβαιών | Hekatombaion | juli - augustus |
| 2e maand | ὁ μεταγειτνιών | Metageitnion | augustus - september |
| 3e maand | ὁ βοηδρομιών | Boèdromion | september - oktober |
| 4e maand | ὁ πυανεψιών | Puanepsion | oktober - november |
| 5e maand | ὁ μαιμακτηριών | Maimaktèrion | november - december |
| 6e maand | ὁ ποσειδεών | Poseideon | december - januari |
| 7e maand | ὁ γαμηλιών | Gamèlion | januari - februari |
| 8e maand | ὁ ἀνθεστηριών | Anthestèrion | februari - maart |
| 9e maand | ὁ ἐλαφηβολιών | Elafèbolion | maart - april |
| 10e maand | ὁ μουνιχιών | Moenichion | april - mei |
| 11e maand | ὁ θαργηλιών | Thargèlion | mei - juni |
| 12e maand | ὁ σκιροφοριών | Skirophorion | juni - juli |
De Attische kalender was de lunisolaire kalender uit het oude Athene.
Het jaar
Het jaar begon met de eerste nieuwe maan na de zomerzonnewende. Een gewoon jaar bevatte twaalf maanden, maar soms werd na de zesde maand (poseideoon) een schrikkelmaand (tweede poseideoon) ingevoegd.
Maanden
- De maand begon met de nieuwe maan.
- Een maand van 29 dagen heette een κοῖλος μήν (koilos mēn, holle maand).
- Een maand van 30 dagen was dit πλήρης μήν (plērēs mēn, volle maand).
De dagen van de maand
- De eerste dag van de maand was de νουμενία (noumenía)
- De laatste dag heette ἕνη καὶ νέα (hénē kaì néa, „oud en nieuw”).
De Attische maand was ingedeeld in drie decades van 10 of 9 dagen.
- De eerste decade heette de (μηνὸς) ἱσταμένου (ὁ ἀρχομένου), mēnòs histaménou (ho archomēnou), „toenemende maan”;
- De tweede decade was de (μηνὸς) μεσοῦντος, mēnòs mesountos, „midden van de maand”; of ἐπὶ δέκα, epì déka, „na de tien”;
- De derde decade werd de (μηνὸς) φθινόντος, (mēnòs) phthinóntos genoemd: „afnemende maan”.
Gedurende de eerste en de tweede decade werden de dagen van 1 tot 10 genummerd; in de derde (afnemende) decade werd van 10 afgeteld naar de laatste dag van de maand. Wanneer de maand slechts 29 dagen had, begon men de derde decade af te tellen vanaf 9; volgens anderen sloeg men dag 2 van de derde decade over en ging dadelijk naar ’oud en nieuw’. Omstreeks de vierde eeuw v.Chr. telde men ook de dagen van de derde decade in stijgende volgorde. Om het verschil duidelijk te maken met het oudere telsysteem gebruikte men hiervoor de term μετ᾽εἰϰάδας, met eikádas. Bijvoorbeeld: de tweede dag van de derde decade (dus de 22e dag van de maand), heette de δευτέρα (tweede) μετ᾽εἰϰάδας.
Jaartelling
Aanvankelijk gebruikte men de ambtstermijnen van de Atheense magistraten als jaartelling.
Later gebruikte men de jaren van de om de vier jaar plaatsvindende Olympische Spelen (olympiaden) als jaartelling. Dit was een van de weinige jaartellingssystemen uit de oudheid dat onafhankelijk was van de regeringsjaren van de heersers. De eerste olympiade was het jaar 776 v.Chr. Grotendeels door de impuls van Timaios van Tauromenion in 310 v.Chr. werd de olympiade gebruikelijk bij de geschiedschrijvers. De olympiadentelling raakte in onbruik nadat keizer Theodosius I de Olympische Spelen in het jaar 394 afschafte.
Moeilijkheden
Vanaf de vijfde eeuw v.Chr. was de cyclus van Meton in Athene bekend. Met deze cyclus van 19 jaar kon men de maankalender van 354-355 dagen betrekkelijk goed in de pas te houden met het zonnejaar van ongeveer 365,2422 dagen, door in de jaren 3, 5, 8, 11, 13, 16 en 19 van de cyclus een schrikkeljaar in te voegen. Maar het bleven vooral de magistraten die verantwoordelijk bleven voor plannen van de kalender en het invoegen van schrikkelmaanden. De filosoof Aristoteles vond dat de Griekse kalenders slecht gemaakt waren, en de toneelschrijver Aristophanes spotte in het stuk De Wolken dat de maan en de kalender niet altijd in overeenstemming waren.