Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed
Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Formele semantiek: verschil tussen versies
Naar navigatie springen
Naar zoeken springen
(Formele semantiek is de overkoepelende term over hoe zowel de semantiek en de logica als een taal wordt beschreven. ([http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Formele_semantiek&oldid=20814850])) |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
| (Een tussenliggende versie door een andere gebruiker niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
:''{{Zie ook|Zie ook : [[semantiek]] (doorverwijzing), voor andere betekenissen van | :''{{Zie ook|Zie ook : [[semantiek]] (doorverwijzing), voor andere betekenissen van „semantiek”.}}'' | ||
----- | ----- | ||
'''Formele semantiek''' is de overkoepelende term voor de manier waarop zowel de [[semantiek]] en de [[logica]] als de gewone [[taal]] en de [[formele taal]] ( | '''Formele semantiek''' is de overkoepelende term voor de manier waarop zowel de [[semantiek (taalkunde)|semantiek]] en de [[logica]] als de gewone [[taal]] en de [[formele taal]] (bijvoorbeeld [[computertaal]]) wordt beschreven. Aan de basis van al deze systemen ligt hetzelfde, namelijk het gebruik van bepaalde reeksen [[symbool|symbolen]] (bijvoorbeeld een [[alfabet]]) waar door middel van [[interpretatie (logica)|interpretatie]] een [[betekenis]] aan wordt toegekend. Met behulp hiervan kunnen zowel alle [[natuurlijke taal|natuurlijke talen]] alsook [[programmeertaal|programmeertalen]], [[Code (representatie van gegevens)|code]]s, enzovoort, worden beschreven en ontcijferd. | ||
In de [[logica]] wordt verder steeds uitgegaan van bepaalde [[premisse|premissen]], [[presuppositie|presupposities]] en/of [[axioma|axiomata]]. Op basis hiervan wordt met behulp van transformatieregels toegewerkt naar een [[conclusie]]. | In de [[logica]] wordt verder steeds uitgegaan van bepaalde [[premisse|premissen]], [[presuppositie|presupposities]] en/of [[axioma|axiomata]]. Op basis hiervan wordt met behulp van transformatieregels toegewerkt naar een [[conclusie]]. | ||
De kloof tussen de logica en de linguïstiek is overbrugd door met name [[Richard Montague]]. Deze taalfilosoof wordt wel beschouwd als de grondlegger van de formele semantiek. In de door Montague ontworpen grammatica zijn alle zinnen gemodelleerd. Dit systeem was grotendeels gebaseerd op het eerder door [[Gottlob Frege]] alternatieve schriftsysteem, waarbij was uitgegaan van het idee dat een analyse van betekenis gegeven kan worden louter aan de hand van | De kloof tussen de logica en de linguïstiek is overbrugd door met name [[Richard Montague]]. Deze taalfilosoof wordt wel beschouwd als de grondlegger van de formele semantiek. In de door Montague ontworpen grammatica zijn alle zinnen gemodelleerd. Dit systeem was grotendeels gebaseerd op het eerder door [[Gottlob Frege]] alternatieve schriftsysteem, waarbij was uitgegaan van het idee dat een analyse van betekenis gegeven kan worden louter aan de hand van ten eerste de [[concept (filosofie)|concepten]] waar door middel van symbolen naar verwezen wordt en ten tweede de waarheidscondities van deze termen. | ||
Niettemin vertoont dit door Frege bedachte en door Montague verder uitgewerkte systeem enkele fundamentele gebreken. Zo volgt er volgt bijvoorbeeld uit dat in het zinspaar ''Ik zie een man | Niettemin vertoont dit door Frege bedachte en door Montague verder uitgewerkte systeem enkele fundamentele gebreken. Zo volgt er volgt bijvoorbeeld uit dat in het zinspaar ''Ik zie een man — Hij draagt een hoed'' de betekenis van de [[anafoor (taalkunde)|anafoor]] ''hij'' in de tweede zin volledig los zou staan van de eerste zin <ref>Zie ook [http://www.deconnectie.com/docs/vorige_connecties/pdfs_van_artikelen/c01-promo/Marieke%20Schouwstra%20-%20Stage%20in%20AI%20-%20Dynamische%20Semantiek.pdf]</ref>. | ||
==Formele talen== | ==Formele talen== | ||
Om de semantiek van formele talen te beschrijven zijn de volgende algemene benaderingen in gebruik: | Om de semantiek van formele talen te beschrijven zijn de volgende algemene benaderingen in gebruik: | ||
*[[Modeltheoretische semantiek]] | *[[Modeltheoretische semantiek]] — het archetype van de op het [[T-schema]] gebaseerde [[semantische waarheidstheorie]] van [[Alfred Tarski]] en een van de basisconcepten van de [[modeltheorie]]. Ook vormt deze omschrijving de basis voor de door [[Donald Davidson]] voorgestelde [[waarheidsconditionele semantiek]] en de meer vernieuwende [[Kripke-semantiek]]. | ||
*[[Bewijstheoretische semantiek]] | *[[Bewijstheoretische semantiek]] — hierin wordt de betekenis van proposities gekoppeld aan hun rol in logische [[conclusie]]s. | ||
*[[Waarheidwaardesemantiek]] | *[[Waarheidwaardesemantiek]] — in de jaren ’60 voorgesteld door [[Ruth Barcan Marcus]]. Hierin wordt de waarheidswaarde voor gekwantificeerde formules puur in termen van waarheid gegeven. | ||
*[[Speltheoretische semantiek]] | *[[Speltheoretische semantiek]] — opnieuw voorgesteld door [[Jaakko Hintikka]] | ||
*[[Probabilistische semantiek]] | *[[Probabilistische semantiek]] — een soort natuurlijke veralgemenisering van waarheidswaardesemantiek | ||
== Referenties == | == Referenties == | ||
{{reflist}} | {{reflist}} | ||
[[Categorie: Semantiek]] | [[Categorie:Semantiek]] | ||
[[Categorie: Logica]] | [[Categorie:Logica]] | ||
[[Categorie:Formele taal]] | [[Categorie:Formele taal]] | ||
Huidige versie van 10 dec 2011 om 19:07
Zie ook : semantiek (doorverwijzing), voor andere betekenissen van „semantiek”.
Formele semantiek is de overkoepelende term voor de manier waarop zowel de semantiek en de logica als de gewone taal en de formele taal (bijvoorbeeld computertaal) wordt beschreven. Aan de basis van al deze systemen ligt hetzelfde, namelijk het gebruik van bepaalde reeksen symbolen (bijvoorbeeld een alfabet) waar door middel van interpretatie een betekenis aan wordt toegekend. Met behulp hiervan kunnen zowel alle natuurlijke talen alsook programmeertalen, codes, enzovoort, worden beschreven en ontcijferd.
In de logica wordt verder steeds uitgegaan van bepaalde premissen, presupposities en/of axiomata. Op basis hiervan wordt met behulp van transformatieregels toegewerkt naar een conclusie.
De kloof tussen de logica en de linguïstiek is overbrugd door met name Richard Montague. Deze taalfilosoof wordt wel beschouwd als de grondlegger van de formele semantiek. In de door Montague ontworpen grammatica zijn alle zinnen gemodelleerd. Dit systeem was grotendeels gebaseerd op het eerder door Gottlob Frege alternatieve schriftsysteem, waarbij was uitgegaan van het idee dat een analyse van betekenis gegeven kan worden louter aan de hand van ten eerste de concepten waar door middel van symbolen naar verwezen wordt en ten tweede de waarheidscondities van deze termen.
Niettemin vertoont dit door Frege bedachte en door Montague verder uitgewerkte systeem enkele fundamentele gebreken. Zo volgt er volgt bijvoorbeeld uit dat in het zinspaar Ik zie een man — Hij draagt een hoed de betekenis van de anafoor hij in de tweede zin volledig los zou staan van de eerste zin [1].
Formele talen
Om de semantiek van formele talen te beschrijven zijn de volgende algemene benaderingen in gebruik:
- Modeltheoretische semantiek — het archetype van de op het T-schema gebaseerde semantische waarheidstheorie van Alfred Tarski en een van de basisconcepten van de modeltheorie. Ook vormt deze omschrijving de basis voor de door Donald Davidson voorgestelde waarheidsconditionele semantiek en de meer vernieuwende Kripke-semantiek.
- Bewijstheoretische semantiek — hierin wordt de betekenis van proposities gekoppeld aan hun rol in logische conclusies.
- Waarheidwaardesemantiek — in de jaren ’60 voorgesteld door Ruth Barcan Marcus. Hierin wordt de waarheidswaarde voor gekwantificeerde formules puur in termen van waarheid gegeven.
- Speltheoretische semantiek — opnieuw voorgesteld door Jaakko Hintikka
- Probabilistische semantiek — een soort natuurlijke veralgemenisering van waarheidswaardesemantiek
Referenties