Douche

Een douche met een
in hoogte verstelbare sproeier.

Een douche is een omlaag gerichte bundel van dunne waterstralen die zich gaandeweg verdelen in waterdruppels aangezien ze zich in vrije val bevinden. Met het woord douche wordt ook een voorziening bedoeld die wordt gebruikt om deze bundel te creëren en tevens een ruimte waarin zich zo'n voorziening bevindt. Het doel van de douche is om met water het lichaam te reinigen.

Uitvoeringen

Een douche bestaat meestal uit een mengkraan, de douchekraan, waarmee heet en koud water gemengd wordt tot water met een geriefelijke temperatuur. Dit water wordt door een broes, in dit geval douchekop genoemd, in dunne stralen verdeeld, zodat een zo groot mogelijk oppervlak van het lichaam tegelijk wordt bevochtigd. De douchekop kan vast aan de muur zijn bevestigd, maar is meestal met een afneembare verbinding (haak en oog), al dan niet in hoogte verstelbaar met een douchestang, aan de muur bevestigd en met een flexibele doucheslang met de kraan verbonden. Er bestaat ook een provisorische uitvoering, voorzien van een speciaal mondstuk dat op de uitloop van een mengkraan kan worden aangesloten.

Een doucheruimte behoort tot de zogenoemde natte groepen, is meestal betegeld en heeft in de vloer een doucheputje of douchegoot, waar al het water verzameld en via een sifon naar het riool afgevoerd wordt. In deze ruimte kan zich eveneens een toilet en/of een ligbad bevinden. Een douchegordijn beschermt de rest van de ruimte tegen het rondspattende water. Steeds vaker wordt een douchecabine geplaatst, een voorgevormde ruimte met (mat)transparante wanden en deuren en met een geïntegreerde douchebak, als afscherming van de douche. Hierin worden ook wel andere voorzieningen geïntegreerd: massagekoppen, (led)verlichting, zeep- en shampoodispensers, spiegel, infraroodstralers enz.

Een tuindouche en een stranddouche zijn eenvoudige voorzieningen om bij warm weer verkoeling te verkrijgen. Hier wordt meestal alleen koud water versproeid. Een campingdouche bestaat uit een reservoir (bijvoorbeeld een jerrycan) met water, die een eindje boven de douchende persoon wordt opgesteld. Aan dit reservoir is een kraan en een douchekop bevestigd.

In zwembaden, sportgelegenheden, sauna's en dergelijke treft men ook gemeenschappelijke douches aan, een ruimte met meerdere douches. Meestal is de watertemperatuur hiervan centraal vast ingesteld en wordt de douche bediend met een drukknop die een tijdmechanisme in werking stelt waardoor het water na een korte tijd weer stopt.

Op campings en in jachthavens vindt men meestal douches die met een muntautomaat werken, het inwerpen van de munt laat de douche een bepaalde tijd werken.

Douchekop

Lange tijd bestond de douchekop uit een simpel metalen plaatje met een regelmatig patroon van kleine gaatjes erin, gevat in een ronde behuizing met een gat voor de watertoevoer. Het grote nadeel hiervan was dat de kleine openingen in de meeste drinkwaterregio's snel verkalken, waardoor er uiteindelijk geen water meer door kon stromen. In het laatste decennium van de vorige eeuw vond op dit terrein een kleine revolutie plaats door de toepassing van siliconenrubber voor de wateropeningen, die nu de vorm hebben van spuitmondjes. Hoewel de verkalking nauwelijks minder is, is het verwijderen ervan zeer veel gemakkelijker, omdat de kalk zich veel minder hecht aan het rubber en omdat de aanslag zich net buiten de behuizing ophoopt. Voor deze toepassing wordt om onopgehelderde reden algemeen groengekleurd siliconenrubber gebruikt.

Een andere ontwikkeling, die niet veel later begon, leidt ertoe dat de diameter van de douchekop sterk toeneemt. In 2007 is de grootste kop al bijna 25 cm in diameter, deze dient voor een zogenoemde regendouche, een extra grote bundel waterstralen. Het waterverbruik is echter navenant hoger en de heetwatertoevoer moet hier vaak wel op aangepast worden.

Gebruik

Met douchen, onder de douche staan (of springen) of een douche nemen wordt bedoeld: zijn doorgaans naakte lichaam gedurende enige tijd onder de waterstralen van een douche houden. Dit wordt om uiteenlopende redenen gedaan:

• om het lichaam te reinigen, na het slapen, na het vrijen, na een werkdag, na het sporten en dergelijke
• om het hoofdhaar te wassen
• om medische of sanitaire redenen
• om op te warmen, bijvoorbeeld na doorweekt te zijn geraakt door een regenbui of een ongeluk te water
• om te ontspannen, eventueel door de beslommeringen 'van zich af te spoelen'

Bijna iedereen gebruikt voor het reinigen van het lichaam zeep, een moderne vervanger hiervan, douche-gel, douche-olie of doucheschuim. Voor het reinigen van het hoofdhaar wordt shampoo en conditioner gebruikt. Iemand die tijdens het douchen zijn hoofdhaar echter niet nat wil maken kan een douchemuts gebruiken. Mensen die niet goed ter been zijn kunnen in een douchestoel zittend gedoucht worden.

Veiligheid

Een douche wordt ook gebruikt in ziekenhuizen, chemische laboratoria en fabrieken als veiligheidsvoorziening, voor het schoonspoelen van personen die per ongeluk onder bijtende of giftige vloeistof of poeder terecht zijn gekomen en als brandblusser. De douche wordt geactiveerd door aan een touw te trekken, een zwengel opzij te duwen of door op de doucheplaat te staan, die onder het gewicht een kraan opent. Een gezichtsdouche is bedoeld om de ogen en het gelaat schoon te spoelen. Er bestaan ook speciale ogendouches.

Gevaar

Douchen kan gevaar opleveren voor mensen doordat het water een te hoge temperatuur heeft, waardoor verbranding van de huid kan optreden, en door legionellabesmetting, als er gedurende langere tijd warm water in de toevoerleiding heeft gestaan. Het vernevelen van dit water vergroot de kans op besmetting enorm.

Uitdrukking

Dat was (als) een koude douche voor hem betekent dat diegene onaangenaam verrast werd (pijnlijke ontgoocheling).

Etymologie

Het woord douche is ontleend aan het Frans en komt van het Italiaanse doccia, buis of van doccione, pijp. Het is in vele talen overgenomen. In het Middelnederlands werd het woord stort gebruikt, dat overigens in het Afrikaans nog steeds bestaat. Toen werd ook wel gesproken van stortbad, maar tegenwoordig betekent dat het leegkiepen van een emmer o.i.d met (koud) water over een persoon, zoals in veel sauna's mogelijk is.

Bijbetekenis in het Engels

In het Amerikaans-Engels verwijst de term douche specifiek naar het bewateren van een lichaam of deel van een lichaam voor medische of sanitaire redenen. Hiervoor gebruikt men een zogenaamde douche bag. Dit is een recipiënt met een tuit, een soort van gieter. Een courant gebruik hiervan is voor het toepassen van een vaginale spoeling. De term douche of douche bag heeft hierdoor een ingang gevonden in het Amerikaans als een scheldwoord.

Wedstrijd

In 2005 hebben tien Duitsers, twee vrouwen en acht mannen tussen de 18 en 22 jaar het wereldrecord ‘langste douche ooit’ verbroken. Ze begonnen op een woensdag en hielden het tot de zondag erop uit. Ze hebben in totaal 101 uren onder de douche gestaan.

Trivia

• Tot de verbeelding spreekt het zingen onder de douche, vaak schertsend bedoeld in het geval iemand niet goed zingen kan.
• Sommige ouders menen dat hun kinderen gehoorzamer aan hen worden door ze onder een koude douche te zetten.
• Tot een van de grootste ergernissen behoort het aantreffen van (vreemde) haren in het doucheputje, met name in hotels.
• Er is een warmteterugwininstallatie voor het afgevoerde douchewater in ontwikkeling.
• 57% van de Nederlanders gaat één keer per dag onder de douche (Bron:TNS/NIPO).
• In Nederland gebruikt men bijna 44 liter water per persoon per douchebeurt (Bron:TNS/NIPO).
• Nederlanders staan steeds langer onder de douche. In 2008 gemiddeld 8 minuten per dag (Bron: TNS/NIPO).
• In Nederland kiest een meerderheid voor een (dagelijkse) douche, slechts 5% van mensen kiezen dagelijks voor het ligbad. Misschien heeft dat te maken met de tijd die er voor benodigd is.
• Er bestaan ook hondendouches, waarmee campings regelmatig adverteren.

Externe link

• Engelstalig artikel over stortbaden bij de Grieken

  Vrije mediabestanden over Category:Showers op Wikimedia Commons